Aiyppūl ornyna – eskertu

Elımızde qūqyqtyq zaŋnamalardy jetıldıru jäne qarapaiym azamattar men biznes ökılderınıŋ müddelerın qorǧau jolynda bırşama jūmystar qolǧa alynyp jatyr. Osy maqsatta Ädılet ministrlıgı arnaiy zaŋ jobalaryn daiyndap, aşyq talqylaular ötkızıp, tüsındıru jūmystaryn jürgızıp kele jatqany belgılı.

Keşe de Astana qalasy Ädılet departamentı qabyrǧasynda prokuratura, qalalyq sot, Advokattar alqasy, Zaŋgerler odaǧy, orta jäne ırı biznes subektılerı ökılderınıŋ qatysuymen taǧy bır aşyq talqylau ötıp, menşık qūqyǧyn qorǧau, dauly mäse­leler men äkımşılık retteudı arttyru sekıldı özektı mäseleler talqylandy.

Jiynda basymdyq berılgen mäselenıŋ bırı «Äkımşılık räsımder turaly» zaŋ jobasy boldy. Mamandardyŋ aituynşa, būl qūjat boiynşa azamattar men ūiymdarǧa äkımşılık şeşımderdı qabyldau prosesınde ülken ökılettık beretının, sondai-aq olardyŋ oi-pıkırı mındettı türde eskerılıp, qajettı räsımder üşın materialdarmen tanysu mümkındıgı berıletın bolady. Tüsındıru barysynda äkımşılık şeşımderdı sotqa deiın joǧary tūrǧan organǧa nemese özge uäkılettı organǧa şaǧym berudıŋ zaŋ joba boiynşa mümkındıkterı men artyqşylyqtary uäkılettı organǧa, sonymen qosa jalpy «äkımşılık iustisiia» dep atalatyn organǧa sottyq şaǧym beru mümkındıgı qarastyrylǧany aityldy.

Būdan basqa, Parlament qarauynda jatqan «Qazaqstan Respublikasynyŋ keibır zaŋna­malyq aktılerıne azamattyq zaŋnamany jetıldıru mäselelerı boiynşa özgerıster men tolyq­tyrular engızu turaly» zaŋ jobasynyŋ erejelerı, sondai-aq äzırlenıp jatqan Qazaqstan Respublikasynyŋ «Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly kodeksı­ne özgerıster engızu turaly» zaŋ jobasy talqylandy. «Bügınde Ädılet ministrlıgınıŋ bastamasymen «Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly kodeksıne özgerıster engızu turaly» zaŋ jobasy äzırlenude. Būl özgerısterdıŋ negızgı baǧyttary – äkımşılık aiyppūldardy azaitu. Būl – köpten berı aitylyp jürgen mäsele. Bas-aiaǧy 400-ge juyq äkımşılık qūram boiynşa aiyppūl kölemı 20-30 paiyzǧa azaiady. Tıpten 50 paiyzǧa deiın azaitu turaly ūsynystar bar» deidı Ädılet ministrlıgı Zaŋnama departamentı direktorynyŋ orynbasary Darhan İgenbaev.

Äkımşılık qūqyq būzuşylyq demekşı, atalmyş qūjatta aiyppūldy bır aptanyŋ ışınde 50 paiyz jeŋıldıkpen töleu mümkındıgın odan ärı jetıldıru qarastyrylyp otyr. Būǧan deiın mūndai jeŋıldık tek jeke tūlǧalarǧa ǧana qatysty bolyp kelgen bolatyn. «Bügınde būl erejenı zaŋdy tūlǧalarǧa qoldanu mäselesı qaralyp jatyr. Qūjat aiasynda qarastyrylyp jatqan taǧy bır mäsele eskertu jazasyna qatysty bolyp otyr. Bızde ereje būzǧannyŋ barlyǧyna äkımşılık aiyppūl salynady. Iаǧni, eskertu jazasy institutyn keŋeitu mäselesı qarastyrylyp jatyr. Būl tūrǧyda da 100-den astam qūram boiynşa naqty-naqty ūsynystar äzırlendı. Mäselen, jol erejesın būzǧan adamǧa däl sol uaqytqa deiın bır jyl aralyǧynda jauapqa tartylmaǧan bolsa nemese būzuşylyq oqiǧasy qoǧam üşın asa qauıptı äreket dep tanylmasa, polisiia qyzmetkerı aiyppūl salmai-aq eskertu berumen şektelse de bolady» deidı Ädılet ministrlıgı Zaŋnama departamentı direktorynyŋ orynbasary.

Sonymen qatar, qoldanystaǧy «Mediasiia turaly», «Qūqyq­tyq aktılerı», «Törelık turaly» zaŋ­darǧa qatysty pıkırler or­taǧa salynyp, mediasiia, parti­si­pativtık räsımder, törelık siiaq­ty qorǧaudyŋ sottan tys tür­le­rınıŋ artyqşylyqtary aityldy.

Bürkıt NŪRASYL