Qazaqstanda tapşy sanalatyn az ǧana käsıbi infeksionisterdıŋ bırı – elordalyq Elmira Ädışeva. Ol turaly köbımız Facebook jelısınde jeŋgesınıŋ jazbasynan oqyp bılgenımız ras. Onyŋ eşkımge ūqsamaityn taǧdyr joly, ömırınde kezdesken qiyndyqtarǧa qaramastan alǧa ūmtyluy köpşılık oqyrmandardy taŋǧaldyrǧan bolatyn.
Keiıpkerımız – talaidyŋ ömırın jalmaǧan täjtajalmen küres jürgızudı bastaǧan eŋ alǧaşqy därıgerlerdıŋ bırı. Onyŋ koronaviruspen kürestegı bır künı jaily rolik te, myltyqsyz maidannyŋ qaq ortasynda öz ömırıne töner qauıptı oilamastan jasap jürgen jankeştı erlıgı jaily jazbalar da şyqty. Bıraq osynşama közsız erlık pen qaisarlyqtyŋ astarynda qanşama synaqtardan qūralǧan jeke taǧdyry tūrsa da, ol mūny köpke köz qylyp jariia etkendı qalamaidy.
Bügınde Elmira Batyrbekqyzy elordadaǧy köpsalaly infeksiialyq aurular ortalyǧynda eŋbek etedı. Nauqastardy ajal tyrnaǧynan aman alyp qalu üşın qauıptı viruspen kürestıŋ eŋ aldyŋǧy şebınde jür. Al onyŋ ındet eldı endı şarpi bastaǧanda koronavirus jūqtyrǧan eŋ alǧaşqy nauqasty qabyldaǧan därıger ekenın bırımız bılsek, bırımız bılmeimız.
– Biyl 28 qaŋtardan bastap osy ortalyqtyŋ oqşaulau blogynda Qytaidan, sonyŋ ışınde Uhannan jäne Japoniiadan, Germaniiadan, Reseiden, AQŞ-tan, basqa da şetelden kelgen elımızdıŋ azamattaryn qabyldaudy bastadyq. 14 kün oqşaulap, olardan alynǧan PTR taldau synamasynyŋ nätijesı kelgen soŋ ǧana jūqtyrmaǧandaryn üilerıne jıberdık. Solardyŋ arasynan Nūr-Sūltan qalasynda eŋ bırınşı koronavirus infeksiiasyn jūqtyrǧan pasienttı men öz kezekşılıgımde 13 nauryzda qabyldaǧan edım. Onyŋ PTR test nätijesı «oŋ» bolyp şyqqanyn men üide bolǧanda ärıptester habarlap aityp, dereu menı jūmysqa şaqyrtty. Bırden nauqaspen bailanysta bolǧan adam retınde koronavirustyŋ bar-joǧyna test tapsyrdym. Menen derttıŋ infeksiiasy joq ekenı anyqtalǧan soŋ 15 nauryzdan bastap qatarynan üş ai boiyna üiımızge barmai, barlyq ärıptestermen bırge stasionarda dertpen künı-tünı kürestık. Al eŋ bırınşı jūqtyrǧan nauqas elorda tūrǧyny bolmaǧanmen, auru anyqtalǧanda Nūr-Sūltan qalasynda boldy. Ol adam baiaǧyda emdelıp, üiıne kettı, – deidı därıger.
Būl aralyqta izoliatordyŋ medisinalyq qyzmetkerlerı sanitarlyq talap boiynşa arnaiy daiyndalǧan qonaqüide ǧana ömır sürdı. Alǧaşynda eşkımge de oŋai soqpaǧany belgılı. Sol bırınşı nauqastan keiın kün saiyn dert jūqtyrudyŋ jaŋa deregı şyǧyp otyrǧandyqtan, ahual kürdelene tüskenın Densaulyq saqtau ministrlıgı habarlap otyrdy. Osy kürdelı kezeŋderde dert jūqtyrǧan nauqastarmen betpe-bet qalǧan aldyŋǧy şeptegı barlyq medisinalyq personal auruhana bosaǧasynan attap şyqpai, adamdardyŋ ömırı üşın «ūly küres» jürgızıp jatty. Tek mausym aiynda – epidemiologiialyq jaǧdai oŋala bastaǧanda olar üilerıne oralyp, tuystarymen, otbasylarymen qauyşty.
– Bastapqyda öte qiyn bolǧan sebebı därıgerler, medbikeler, tıptı sanitarlar da jetıspedı. Qazır jaǧdai bırşama jaqsardy. Mysaly, nauryz-säuır-mamyr ailarynda är därıgerge tüsetın jükteme öte auyr boldy. Sebebı jaŋadan medisina qyzmetkerlerı, äsırese, orta jäne kışı medisinalyq personal köptep qyzmetke alyndy. Qazırgı ahualdyŋ jaqsaruy ol, ärine, karantin engızudıŋ arqasynda dep oilaimyn. Odan ärı şekteu şaralaryn jūmsarta otyryp karantindı taǧy ekı aptaǧa sozǧany da dūrys boldy. Bügınnıŋ özınde adamdar qauıpsızdık talaptaryn saqtap jüruge bıraz daǧdylanyp qaldy. Bızge bırden erkınsuge bolmaidy. Aldyŋǧy karantindegıdei taǧy bosaŋsyp ketsek, aldymyzda naǧyz tūmau mausymy kele jatqanda tūraqty jaǧdaidy uşyqtyryp aluymyz mümkın, – deidı E.Ädışeva.
Tülkıbastaǧy tuǧan jerı T.Rysqūlov auylynda jürgende toǧyzynşy synyptaǧy oquşy qyz ışek infeksiiasymen qatty auyrǧany esınde. Alaida jaǧdaiy naşarlasa da, ony auruhanaǧa jatqyzu sozylyp ketedı. Tek lauazymdy jaqyn tuysynyŋ «bır telefon qoŋyrauynan» keiın ǧana ony qaraǧan. Sonda ol adamdardy jaǧdaiyna qarap bölmei, alalamai, bärıne bırdei qaraityn därıger, sonyŋ ışınde däl osy infeksionist bolamyn dep aldyna maqsat qoiypty. Sodan berı Elmira öz armanyna jetu jolynda eşteŋeden qaimyqqan emes. Köpbalaly otbasynda düniege kelıp, artyna qarailaityn kışkentai bauyrlary bar edı. Sonda da bolsyn ol özı qalaǧan mamandyǧyn jetık meŋgeru üşın ūzaq jylyn bılım aluǧa sarp ettı. 2001-2003 jyldary «Miras» universitetınıŋ emdeu ısı fakultetınde, 2003-2007 jyldary Oŋtüstık Qazaqstan oblystyq memlekettık medisina akademiiasynda bılım aldy. Al internaturany jūqpaly aurular boiynşa 2009 jyly tämamdady. Eŋbek jolyn 2010 jyly elordadaǧy jūqpaly aurular auruhanasynda bastady. Sodan berı 10 jyl uaqyt ışınde ol därıger-infeksionist bolsam degen bala armanyn jüzege asyryp keledı. Qazır baiqasaq, jūqpaly aurular sekıldı jahandyq täjviruspen küreste infeksionist mamandary auadai qajet. Bıluımızşe, qazırgı taŋda elordada käsıbi 15 şaqty infeksionist därıger ǧana bar eken.
Elmira Ädışeva bes jyldan berı negızgı jūmysyna qosa Astana medisinalyq universitetınde jūqpaly aurular kafedrasynyŋ assistentı bolyp jür. Sonymen qatar elordadaǧy barlyq stasionarlar men medisinalyq-sanitarlyq reabilitasiia ortalyǧyna jäne narkologiialyq dispanserge, ūlttyq ǧylymi onkologiialyq ortalyqqa, şaruaşylyq qūqyǧyndaǧy memlekettık kommunaldyq mekemelerge konsultasiialyq qyzmet körsetedı.
Anasynan erte aiyrylǧan Elmira bügınde artynan ergen alty bauyryn jalǧyz özı jetıldırıp, bärın oqytyp, aiaqtandyrdy. Soŋǧy 4 aida dertpen küreste körsetken ǧalamat eŋbegı üşın Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Jarlyǧymen «Şapaǧat» medalımen marapattaldy.
Elmira siiaqty därıgerler qauymy marapatqa da, qūrmetke de, qamqorlyqqa da laiyqty!
