Ata-analardy balaǧa qamqor boluǧa mındetteu maqsatynda Saryarqa audany prokuraturasy «Aliment töle!» ūranymen tūraqty türde şaralar ötkızıp keledı. Aksiia nätijesın bılu üşın Astana qalasy Saryarqa audany prokurorynyŋ kömekşısı, bırınşı sanatty zaŋger Eldar SUTTYBAEVTY äŋgımege tarttyq.
– Osy aksiianyŋ jüzege asyrylu barysymen tanystyryp ötseŋız…
– Prokuratura organdary QR Konstitusiiasyna säikes jūmys ısteidı. Al, Ata zaŋymyzdyŋ 27-babynda «Balalaryna qamqorlyq jasau jäne olardy tärbieleu ata-ananyŋ etene qūqyǧy äri mindeti» delıngen. Ökınışke qarai, Saryarqa audanynyŋ özınde aliment tölemeitın boryşkerler sany azaiar emes. Tūraqty türde jürgızıletın «Aliment töle! Öitkenı, bala – el bolaşaǧy» atty aksiia barysynda ata-analardy zaŋnyŋ negızgı talaptaryna baǧynudy ǧana emes, qarapaiym qamqorlyq jasauǧa şaqyramyz. Osyǧan bailanysty Saryarqa audandyq äkımdıgı, Qorǧanşylyq pen qamqorşylyq organdary, Saryarqa audanynyŋ Işkı ıster basqarmasy, qalalyq sot aktılerın oryndau departamentı qyzmetkerlerınen tūratyn jūmys toby qūrylyp, boryşkerlerdıŋ tūrǧylyqty mekenjaiy boiynşa reid jürgızıldı. Olardyŋ tabys közderın anyqtau üşın mülıktık jaǧdailary tekserılıp, alimenttı jalaqysynan uaqytynda ūstau boiynşa ūiymdardyŋ buhgalteriialaryna eskertu jıberıldı.
– Boryşkerlerge qandai jaza qoldanylady?
– Statistikaǧa süiensek, osy jyldyŋ 1 qazanynda atqaruşylyq öndırıste boryşkerlerdıŋ 8493 qūjaty jatty. Osy aralyq ışınde onyŋ 572-sı qaraldy. Jyl basynan berı 33 äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly hattama toltyryldy. Būl qūjattar Astana qalasynyŋ mamandandyrylǧan äkımşılık sotyna jıberıldı. Mäselen, 28 azamatqa äkımşılık aiyppūl salynsa, 5 boryşker 5 künge qamauǧa alyndy. Boryşkerlerge qoldanylatyn negızgı şaralar – olardy äkımşılık nemese qylmystyq jauapkerşılıkke tartu bolyp tabylady.
– Ata-analardyŋ aliment töleuden qaşu sebebı nede?
– Ata-analyq mındetın oryndaudan bölek, olar tırkeudegı mekenjaiynan da tabylmai, panalaǧan jerın jasyryp, zaŋ aldyndaǧy jauapkerşılıkten qaşyp jatady. Tabysy bola tūra, aliment dese azar da bezer bop jürgenderdıŋ negızgı sebepterınıŋ bırı – otbasyndaǧy kelıspeuşılıkter. Mäselen, ortada qalǧan balany äkesımen kezdestırmeu, būrynǧy erlı-zaiyptylardyŋ bır-bırıne kek saqtauy da sebep bolyp jatady. Ondaida bız ekı jaqty şaqyryp, kezdesu barysynda barynşa tüsınıstıkke şaqyruǧa tyrysamyz. Azamattardyŋ jūmyssyzdyǧy men tabystyŋ joqtyǧy da alimenttı uaqytymen tölemeuge äser etedı. Ondaida bız boryşkerlerdı jūmyssyz esebınde tırkeuge alamyz.
Jalpy, mūndaiǧa sanaly türde baratyndar köp. Qalai bolǧanmen, soŋynda zaŋmen jazalanatyny anyq.
Mädina JAQYP
