Astana qalasy mäslihatynyŋ beiındı komissiiasynyŋ kezektı otyrysyna daiyndyq şeŋberınde elordanyŋ bır top deputattary köşıruge jäne būzuǧa jatatyn apatty tūrǧyn üilerdı aralap, tūrǧyn üi qoryn jaŋartu boiynşa jürgızılıp jatqan jūmystarmen jaqynyraq tanysty.
Halyq qalaulylary, eŋ aldymen, Baiqoŋyr audanynyŋ Brusilovskii köşesındegı №14/1, 14/2 jäne 14/3 üilerge at basyn būrdy. 1960 jyly salynǧan ekı qabatty būl üilerdıŋ ärqaisynda 8 päter ornalasqan. Üilerdıŋ fizikalyq tozuy 65%-dy qūraidy. Tūrǧyndar qūjattaryn basqarmaǧa ötkızıp, jaŋa päterlerın kütıp otyr.
Odan keiın deputattar 1962 jyly salynǧan Kenesary köşesındegı №58 üidıŋ jaǧdaiymen tanysty. 4 qabatty tozyǧy jetken üide 30 adam tūrady eken. Mamandardyŋ mälımdeuınşe, būl üi 64% tozǧan. Osy üidıŋ baiyrǧy tūrǧyny Aleksandra Şilovanyŋ jasy 83-te eken. Oblystyq tūtynuşylar odaǧy üi basqarmasynda tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyǧynyŋ bas buhgalterı bolyp 40 jyl jūmys ıstegen ol būl baspananyŋ köz aldynda tūrǧyzylǧanyn eske aldy.
– Būl üide 1972 jyldan berı tūryp jatyrmyz. Osy üiler salynǧanda jauapty mamandar köp jaidy, mäselen, bastysy, kanalizasiia, jylu jäne t.b. keletın soŋǧy üi ekenın eskermegen. Sonyŋ kesırınen köp qiyndyqtar tuyndady. Üiımızdıŋ qasyndaǧy jol da jylda jöndelgenımen, älı künge deiın säl jaŋbyr jausa ainalany su basyp ketedı. Şalym 90-da. Ekeumız de osy üidı qimaimyz. Ömırımızdıŋ eŋ bır baqytty da maǧynaly künderı ötken baspana bız üşın, ärine, ystyq. Degenmen, tozyǧy jetkendıkten, jaŋa üiden de ümıttımız. Tūrǧyn üi basqarmasyndaǧylardan äzırge eş ūsynys bolǧan joq, bıraq qūjattarymyzdy baiaǧyda-aq ötkızıp qoiǧanbyz, – dedı Aleksandra Şilova.
Astana qalasy Tūrǧyn üi jäne tūrǧyn üi basqarmasynyŋ ökılderınıŋ aituynşa, qoldanystaǧy zaŋǧa säikes apatty baspana sürılgen jaǧdaida jaŋa päter üidegı bölme jäne tūratyn adam sanyna qaramastan qazırgı tūryp jatqan üiınıŋ naqty alaŋyna laiyqty berıledı. Mäselen, äjei qazır 54 şarşy metr audandy alyp jatqan üş bölmelı päterde tūryp jatsa, jyl soŋyna deiın soǧan säikes jaŋa päterge qonys audarady.
Jalpy, mamandar bekıtılgen tızımge säikes mūnda habarlama jazady nemese jiyn ötkızedı de tūrǧyndarǧa qūjattardy tapsyrudy tüsındıredı. Öitkenı olar eskı üi sürılgennen keiın qanşa päter jäne säikesınşe qandai aumaq qajet ekenın josparlaidy. Sondyqtan tiıstı qūjattar aldyn ala jinalady. Al kommersiialyq üi-jai tūrǧyn emes üi-jai retınde eseptelıp baǧalanady, iaǧni aqşalai ötemaqy berılse, apatty tūrǧyn üi ielerıne tek aumaǧyna sai şarşy metrmen ölşenıp tek qana päter berıledı.
Būdan soŋ halyq qalaulylary qaladaǧy eŋ eskı üilerdıŋ bırı – Qūtpanov köşesındegı sonau 1948 jyly salynǧan №19, №21 jäne №23 üilerge bardy. Būl jerdegı ekı qabatty üş üidıŋ ärqaisynda 8 päterden barlyǧy 24 otbasy tūrady eken. Üidıŋ fizikalyq tozuy 65%-dy qūraidy.
Deputat Asqar Smaǧūlov tūrǧyn üi qoryn jaŋartu jobasyn ıske asyru QR Ükımetınıŋ qaulysymen bekıtılgen Tūrǧyn üi-kommunaldyq infraqūrylymdy damytudyŋ 2023-2029 jyldarǧa arnalǧan tūjyrymdamasymen reglamentteletının atap öttı.
– Tūjyrymdama şarttaryna säikes, tūrǧyn üi ielerıne audany boiynşa bırdei, bıraq kemınde bır bölmelı päterde jaŋa päterler berıletın bolady. Tūrǧyn emes üi-jailardyŋ ielerıne onyŋ qūny öteledı. Mäslihattyŋ kezektı otyrysynyŋ aldynda ärıptesterımmen bırge būzuǧa jäne qonys audaruǧa jatatyn 7 apatty üidıŋ jai-küiımen tanystyq. Tūrǧyndarmen kezdesıp, elordany jaŋartu baǧdarlamasynyŋ tetıgı turaly äŋgımelestık. 2023-2029 jyldarǧa arnalǧan tūrǧyn üi qoryn jaŋartu jobasy aiasynda apatty üilerdıŋ tūrǧyndary jyl soŋyna deiın jaŋa päterlerge köşırıledı, – dedı deputat.
Elordada eskırgen, apatty üiler az emes. Deputattar aralaǧan osy jetı üi de aǧymdaǧy jyldyŋ soŋyna būzylyp, onyŋ tūrǧyndary jaŋa üilerge köşırıledı.
Qalalyq mäslihat töraǧasy Erlan Kanalimovtyŋ aituynşa, Astanadaǧy apatty üilerdıŋ mäselesı – qalalyq mäslihatta talqylanatyn basty problemalardyŋ bırı.
– Elordanyŋ tūrǧyn üi qoryn jaŋartu tetıgınıŋ kemşılıkterı jaqyn arada beiındı komissiianyŋ otyrysynda talqylanady, al bügın deputattyq korpus qonys audaruǧa jäne būzuǧa jatatyn apatty üilerdı aralady. Eŋ aldymen, būzylatyn üilerdıŋ ornynda äleumettık tūrǧyn üi salu ärdaiym mümkın emes ekenın atap öttım, sebebı İnfraqūrylym köptegen päterlerge arnalmaǧan. Būl mäsele mäslihatta talqylanatyn mäselelerdıŋ bırı bolady, «Elorda Damu» JŞS salynyp jatqan tūrǧyn üidıŋ sapasyn, sondai-aq tūrǧyn üi qoryn jaŋartuǧa bailanysty qala tūrǧyndarynyŋ iKomek 109 qyzmetıne ötınışterın qarastyramyz. 2013 jyldan bastap elordada 286 üidıŋ tūrǧyndary qonys audardy, 4500 myŋnan astam otbasy jaŋa abattandyrylǧan päterler aldy. 2023-2029 jyldarǧa arnalǧan tūrǧyn üi qoryn jaŋartu jobasy aiasynda 4 710 päterlık 206 apatty üidıŋ tūrǧyndary jaŋa qonysqa köşırıledı, – dedı mäslihat töraǧasy.
Sonymen qatar, bügıngı künı aumaqtardy qala qūrylysynyŋ yqtimal igerıluın eskere otyryp, olar boiynşa jeke qūrylys saluşylar apatty üilerdıŋ tūrǧyndaryn öz taraptarynan qonystandyru arqyly bekıtılgen.
«Elorda Damu» JŞS salynyp jatqan tūrǧyn üidıŋ sapasyn, sondai-aq tūrǧyn üi qoryn jaŋartuǧa bailanysty qala tūrǧyndarynyŋ iKomek 109 qyzmetı ötınışterın qarastyrady.
– Bızdıŋ mındetımız – būl üilerdı sürıp, tūrǧyndarǧa balama tūrǧyn üi beru ǧana emes, bız qazır osy bos jerlerdı qalai igeruge bolatynyn talqylaityn bolamyz. Ärine, mūnda qalalyqtar üşın asa qajettı saiabaqtar men gülzarlardy, qoǧamdyq keŋıstıkterdı salu op-oŋai. Äitse de, menıŋ oiymşa, būl jerde barlyq jelıler jetkızılgendıkten, sol saiabaqtar men gülzarlardy, qoǧamdyq keŋıstıkterdı injenerlık jelıler qarastyrylmaǧan basqa bos jerlerde ornalassa da bolady. Al tozyǧy jetken eskı apatty üilerdıŋ orny bolaşaqta äleumettık tūrǧyn üilerge sūranyp tūrǧandai. Osyǧan bailanysty barlyq mäsele aldaǧy kezektı mäslihat otyrysynda talqylanatyn bolady. Baǧdarlamany tūtastai qaita qarastyramyz. Jalpy, bügıngı taŋda Astanada osyndai 33 üi bar. Olardyŋ eŋ jasy 1948 jyly salynǧan, iaǧni tūrǧyzylǧanyna seksen jylǧa juyqtaǧan. Olardyŋ fizikalyq tozu därejesı 65 paiyzdan bastalady. Renovasiia baǧdarlamasy aiasynda būl üiler jyl saiyn bırtındep jaŋǧyrtylyp keledı, – dedı Erlan Kanalimov.
Būl mäsele – şahar basşysynyŋ da ünemı baqylauynda. Astana äkımı Jeŋıs Qasymbektıŋ aituynşa, 2024 jyly apatty jaǧdaidaǧy 60 üidıŋ tūrǧyny salynyp jatqan 1400 päterge köşırıledı, iaǧni şamamen 4200 elorda tūrǧyny jaŋa baspanamen qamtamasyz etıledı.
Būl rette tūrǧyn üi qoryn jaŋartu tūrǧyn üidı jäne üi ornalasqan jer uchaskesın rekvizisiialau üşın apatty tūrǧyn üilerdı būzu jäne odan azamattardy köşıru arqyly qalanyŋ «eskı» kvartaldaryn keşendı rekonstruksiialau közdelıp otyr. Joba şarttaryna säikes tozyǧy jetken üilerdıŋ tūrǧyndaryna bölmeler sany men tūrǧyndardyŋ sanyna qaramastan, bıraq bır bölmeden kem emes kölemdegı bölmelı päter, qūqyq belgıleitın qūjattarǧa säikes jaŋa päterler berıledı.
Foto- Sūltan Seiıt
