Şahar şejıresı

Aqmola äuejaiy



Ötken ǧasyrdyŋ 20-jyldary Aqmola qalasynda ūşaq qūrastyruǧa halyqtan jylu jinalǧan. Būl turaly köne tarih betterındegı keibır qūjat mälımetterınen belgılı bolyp otyr. Sonymen alǧaşqy aeroplandy aqmolalyqtar 1930 jyly körıptı. Alaida qalanyŋ ainalasyn köktemgı tasqyn su basyp ketıp, äuejaiǧa adamdar tek parommen ǧana jetıp jürgen.

[smartslider3 slider=2396]

Qazırgı Qabanbai batyr daŋǧyly men Saraişyq köşelerınıŋ qiylysynda sol kezde qaladan 3 kilometr qaşyqtyqta tūŋǧyş ret Aqmola äuejaiy tūrǧyzyldy. Ekı-üş ūşaq qonyp, ūşatyn şaǧyn alaŋnan jüz metrdei jerde samannan tūrǧyzylǧan aerovokzal men ūşqyştardyŋ şaǧyn ǧana üiı tūrdy.

Köne közder baiyrǧy jadylaryna süienıp, alǧaşqy aeroplan Esıl öŋırıne 1930 jyldyŋ qyrküiek aiynda keldı degenımen, Aqmola äuejaiynyŋ resmi qūrylǧan künı 1931 jyldyŋ 1 jeltoqsany bolyp sanalady. Öitkenı osy künı Semei men Aqmola arasynda tūraqty äue qatynasy ornapty.

Būl turaly Memlekettık mūraǧattyŋ ǧylymi-zertteu bölımınıŋ meŋgeruşısı Ǧaziza İsahan bylai deidı:

«Būl turaly jergılıktı ölketanuşy Andrei Dubiskiidıŋ «Esıl jaǧalauyndaǧy qala» atty kıtabynda jan-jaqty baiandalady.

Petropavl men Aqmolanyŋ arasyna alǧaş äue qatynasy ornaitynyn estıgende jergılıktı halyqtyŋ quanyşynda şek bolmaǧan. Respublikanyŋ ortalyǧynan şalǧaida jatqan Arqa tösındegı şaǧyn şahardyŋ būl jaŋalyǧy lezde tarap, adamdar endı basqa aimaqtardaǧy jaqyn-juyqtary men aǧaiyn-tuystaryna emın-erkın qatynasuǧa bolatyndyqtaryna rizaşylyqtaryn bıldırıptı. Kıtapta A.Dubiskii «Aqmola äuejaiy 1934 jyly salyndy» dep jazǧanymen, tarihi derekter Aqmolada äue kemesı 1930 jyly paida bolǧanyn aiǧaqtaidy.

Äuejaiǧa baru üşın jolau­şylar köpır bolmaǧandyqtan, Esıl özenınen parommen ötetın. «Ūşu uaqyty düisenbı künı taŋerteŋ» nemese «Särsenbı künı tüste» dep qabyrǧaǧa qaǧazǧa jazylyp, ılınıp qoiatyn.

Ūşqyştar da basqa jaqtan kelgen mamandar boldy. Alǧaşynda olarǧa arqanyŋ aq tütek borany men saqyldaǧan sary aiazyna tözu qiynǧa soqqan tärızdı. «Ol kezdegı aviatorlar üsterıne qalyŋ ton kiıp, aiaqtaryna aǧylşyn etıgın kiıp jürdı» dep eske alady aqmolalyq Sergei Markov öz estelıgınde.

Al jolauşylar K-4, K-5, PR-5, P-5, PO-2 ūşaǧymen tasymaldanǧan. 1934 jyldan bastap ūşaqtar Almaty – Bertras – Qaraǧandy – Aqmola – Atbasar – Qostanai – Sverdlovsk; Qaraǧandy – Petropavlovsk – Qorǧaljyn – Aqmola – Jaŋaarqa – Presnovka tas joldary arqyly ūşyp jürgen. Al 1946 jyly alǧaş ret PO-2 ūşaǧy äuege köterılgen.

Odan keiın 1947-1948 jyldary aeroport jaŋa jabdyqtarmen tolyǧyp, radiostansiia salynǧan. Ştaty 50 adamǧa deiın ösıp, Lİ-2 auyr ūşaqtaryn qabyldaityn därejege jetken.

1951 jyldan bastap İL-12, keiınırek – İL-14 ūşaqtary,  1954 jyly jergılıktı avia­eskadrilia şyǧyp, IаK-12, AN-2 alyndy.

Al 1963 jyly qaladan 18 kilometr qaşyqtyqta salynǧan Aqmolanyŋ jaŋa äuejaiy İL-18 ūşaǧyn qabyldady».




Taǧyda

Taŋatar Töleuǧaliev

«Astana aqşamy» gazetınıŋ tılşısı

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button