Ardager qalamgerler

Jurnalist mamandyǧy – basqalarǧa ūqsamaityn, özgelerden erekşelenıp tūratyn mamandyq. Jauapkerşılıgı men qiyndyǧy ūştasyp jatatyn jurnalistıŋ alyp şyǧar jügı auyr. Negızı, jurnalist – elınıŋ şyn patrioty. Bügın kezınde Qazaqstannyŋ köptegen media salasynda qyzmet ıstegen, al qazır Astana qalalyq Ardagerler keŋesınıŋ aqparat, ügıt-nasihat tobynda jurnalistık qyzmetın jalǧastyryp jürgen zeinetker jasyndaǧy ardager-jurnalisterdıŋ eŋbegın paş etpekpız.

Amankeldı Aşirov ­Aqmola qalasynda düniege kelgen. Sondyqtan da ol özı jaily «Men Qazaqstannyŋ astanasynda ömırge kelgen azamatpyn» dep maqtanyşpen aityp jüredı. Eŋbek jolyn Jaqsy audanyndaǧy qūrylys-montaj basqarmasynda qūrylysşy bolyp bastaǧan ol – bala kezınde qara jūmyspen ainalysyp, Ūly Otan soǧysynan mügedek bop kelgen äkesıne kömektesıp, otbasyn asyrauǧa qolǧabysyn tigızgen eŋbekqor jan.

1964 jyly orta mekteptı bıtırıp, sol kezdegı Selinograd pedagogika institutyna tüsıp, ony oidaǧydai bıtırıp, özı oqyǧan Jaqsy orta mektebınde fizika-­matematikadan sabaq beredı. 1968 jyly Leningrad qalasynda äskeri boryşyn öteidı. Äskerden kelısımen mektepte komsomol ūiymyn basqarady. 1973 jyldan berı Amankeldı Aşirov sovhoz partorgy, audandyq partiia komitetınıŋ ekınşı hatşysy, audandyq atqaru komitetınıŋ töraǧasy qyzmetın atqarady. 2010 jyly qūrmettı demalysqa şyǧyp, Selinograd audandyq Ardagerler keŋesınıŋ töraǧasy bolyp 5 jyl qyzmet atqarady. 2011 jyly Aqmola oblystyq mäslihatynyŋ deputatyna sailanady. Köp jylǧy eŋbegı elenıp, Prezidenttıŋ Qūrmet gramotasymen, «Eren eŋbegı üşın» medalımen, «Astanaǧa 10 jyl», Qazaqstan Res­publikasy ortalyq Ardagerler keŋesınıŋ «Qūrmet belgısımen» marapattalǧan. Al qazırgı taŋda Amankeldı Aşirov özı siiaqty ardagerlerdı jas ūrpaqqa tanystyruda elordamyzdyŋ «Astana aqşamy», «Vecherniaia Astana» gazetterıne maqala jazyp, olardyŋ ömır jolyn jastarǧa ülgı etude. Jurnalist degen mamandyǧy bolmasa da, onyŋ boiynda basqaǧa ūqsamaityn jazuǧa beiımı bar, aitary köp, aqparat salasynan mol habary bar kösemsöz şeberı. Ärı Amankeldı Aşirov ekı tılde bırdei qalam terbeidı.

Raisa Aǧybaeva alǧaşqy eŋbek jolyn mūǧalımdıkten bastap, qazırgı taŋǧa de­iın jurnalistık qyzmetın jalǧastyruda. 1973 jyly ol Selinograd oblystyq televideniesıne aǧa redaktor bolyp qyzmetke keledı. 1997 jyly Aqmola astanamyz bolyp özgergende, Raisa Aǧybaeva «Qazaqstan» teleradiokorporasiiasy habar taratu bölımınıŋ jauapty qyzmetkerlıgıne auysady. Jalpy televiziia salasynda 30 jylǧa juyq eŋbek etken. Öz äŋgımesınde ol «Qazaqstan» memlekettık teleradiosynda qyzmet etken kezım ūmytylmas jyldar dep esıne alady. Mūnda Raisa Aǧybaeva qanşama käsıpqoi jurnalistermen bır şaŋyraq astynda şyǧarmaşylyqpen, asqan şeberlıkpen jurnalistık şyŋnan ötedı. Ärı ol – jaŋa Astananyŋ qalyptasuyna özındık qoltaŋba qaldyrǧan bılıktı jurnalist. Būl jyldary bırınen-bırı ötken qyzyqty, mazmūnymen tartymdy jaŋa habarlar ömırge kelıp edı dep eske alady.

2002 jyly Raisa Aǧybaevanyŋ qyzmetı kürt özgerdı. Astananyŋ ömırımen tyǧyz bailanysty bolǧan «Vecherniaia Astana» gazetıne qyzmetke auysady. Qūrmettı demalysqa şyqqannan keiın jazuşylyqqa den qoiady. Astana qalalyq Ardagerler keŋesınıŋ tapsyrmasy bo­iynşa daiyndalǧan soǧys ardagerlerı men tyl maidangerlerıne arnalǧan «Ūly Jeŋıs – ūrpaqqa ūlaǧat», «Ūly Jeŋıs eşqaşan ūmytylmaidy» jäne «ALJİR» mūrajaiynyŋ tapsyrysymen şyqqan «Alaş-ALJİR», «Taǧdyrlardy bırıktırgen Qazaqstan», sol siiaqty «Tuǧan jer perzentterı», «Rovesniki Nezavisimosti» kıtaptarynyŋ jaryq köruıne üles qosqan. Mūnda, avtorlyq materialdarymen qatar, onyŋ audarmalary da bar.

Bügıngı taŋda Raisa Aǧybaeva – Astana qalalyq Ardagerler keŋesı janyndaǧy mediatoptyŋ müşesı. Kezınde özı basşylyq jasaǧan «Vecherniaia Astana» gazetıne qala ardagerlerı jaily maqala jazyp, osyndaǧy ärtürlı qoǧamdyq jūmysqa qatysady.

Meiram Baiǧazin ­QazMU-dy bıtırgen. Şyǧarmaşylyq jūmysyn Qazaq radiosynyŋ kışı redaktorlyǧynan bastap, baǧdarlama direktorynyŋ orynbasaryna deiın köterıldı. «Auyl ömırı» radiostansiiasynyŋ nasihat jäne aqparat redaksiiasynda qyzmet ete jürıp, merekelık künderge arnalǧan seriialy radiofilmder men radioqoiylymdar daiyndau­ǧa qatysty. Avtordyŋ keibır habarlary men spektaklderı Qazaq radiosynyŋ Altyn qoryna saqtalǧan.

Qazaq KSR-ınıŋ, KSRO Joǧarǧy Keŋesınıŋ janyndaǧy alǧaşqy parlamenttık tılşısı, köptegen odaqtyq respublikalardyŋ saiasi köşbasşylarynan, qoǧam qairatkerlerınen sūhbat alǧan jurnalist. Konstitusiialyq sottyŋ baspasöz hatşysy bolǧan jyldary Jeltoqsan köterılısın basudaǧy jantürşıgerlık faktılerge, M.Gorbachev jariialaǧan demokratiialyq özgerıster men qaita qūru saiasatynyŋ tüpkı maqsaty halyqty aldau ekenıne köz jetkızdı. Jeltoqsan oqiǧasy turaly köptegen material jariialady.

Meiram Baiǧazin, şynynda da, özınıŋ azamattyq boryşyn oryndaumen bırge, qoǧamymyzda bolyp jatqan özgerısterge bei-jai qaramaityn naǧyz ūltjandy azamat ekenın özınıŋ jurnalistık qyzmetınde de, zeinette jürse de tanyta bıldı.

Ūlt maqtanyşyna ainalǧan J.Täşenev, E.Äuelbekov jäne Ö.Jänıbekov syndy memleket qairatkerlerınıŋ aruaǧyn ol tırıltıp qana qoimai, osyndai tūlǧalarymyzdyŋ qoǧamymyzǧa öte-möte qajet ekenın, jazǧan maqalalary arqyly otandastaryn eljandylyqqa, ūlttyq qūndylyqtardy erekşe qadırleuge ündedı. Jūmabek Täşenevtıŋ 100 jyldyǧyna orai «Jūmabek Täşenev» degen atpen kıtap ta şyǧardy.

Meiram Baiǧazin bügıngı taŋda mediatop qūramynda jürıp, «Astana aqşamy» gazetıne soǧys jäne tyl ardagerlerı, qoǧam qairatkerlerı jaily qalam terbeude.

Erkın Däueşev – Aqmola oblysynyŋ tumasy. 1939 jyly sol kezdegı Stalin audanynyŋ Amankeldı auylynda düniege kelgen. Onyŋ ömır jolyna üŋılseŋız, balalyq şaǧynyŋ qiyndyǧy men qyzyǧy mol bolǧanyn aŋǧarasyz.

Ūlaǧatty äkesınıŋ keŋe­sımen joǧary oqu ornyna tüsedı. Alǧaşqy eŋbek jolyn, Qaraǧandy memlekettık pedagogika institutyn bıtırısımen, 1961 jyly mūǧalımdıkten bastaidy. Alǧaşynda fizika-matematika pänınıŋ mūǧalımı bolady. Erekşe qabıletınıŋ, ūiymdas­tyruşylyq belsendılıgınıŋ arqasynda keiınnen Keŋes orta mektebınıŋ direktory, audandyq oqu basqarmasynyŋ bastyǧy qyzmetterın atqarǧan.

2002 jyly qūrmettı demalysqa şyqqannan keiın, balalary joǧary oqu ornyna tüsken soŋ, solardyŋ janynda bolaiyq dep Astanaǧa köşıp keledı. Elordadaǧy Qarttar üiınde pedagog-psiholog bolyp 14 jyldai qyzmet ıstedı.

Al bügıngı taŋda Erkın Däueşev qoǧamdyq jūmyspen ainalysyp, Astana qalalyq Ardagerler keŋesımen tyǧyz bailanys jasauda. Media­toptyŋ tūraqty müşesı. «Astana aqşamy» gazetıne zeinetkerler men qoǧam qairatkerlerı, ardagerler jaily maqalalar jazyp, oqyrmannyŋ közaiymyna ainaldy. Jazǧan maqalalary käsıbi jurnalisterden kem emes, körkem jazady.

Abyroily el aqsaqaly – «Qūrmet» ordenınıŋ iegerı, «Bılım ısınıŋ üzdıgı», Aqmola oblysy Aqköl audanynyŋ qūrmettı azamaty.

Änuarbek Eraly Aqmola oblysynyŋ Şortandy audanyna qarasty Jolymbet altyn kenışınde şahter otbasynda düniege kelgen. Jolymbette 8-synyp bıtırgen soŋ, eŋbek jolyn 1966-1967 jyldar aralyǧynda Ereimentau audany Şielı auylynda bır jyldan artyq şopan bolyp bastaidy, 1968-1970 jyldary qūrylys mekemesınde qarapaiym jūmys ıstedı. 1969 jyly Selinogradta tankister daiyndaityn kursty bıtırdı. Äskeri mındetın atqaryp, elge aman-esen oralady. 1972 jyly Jolymbettegı «Kaz­zoloto» tresınıŋ (romantika ızdep) geologiialyq barlau basqarmasynda jūmys ısteidı. 1973 jyly Selinograd qalasyna kelıp, «Selinselmaş» pen «Qazaqselmaş» zauyttarynyŋ köptirajdy «Maşinostroitel» gazetı redaktorynyŋ orynbasary bolyp eŋbek ettı. 1989 jyldan bastap Aqmola öŋırınde «Tıl jäne mädeniet» qoǧamyn ūiymdastyruşylardyŋ bırı boldy. 1992 jyly Aqmola oblystyq «Tıl jäne mädeniet» qoǧamy töraǧasynyŋ orynbasary, 1994 jyly Aqmola oblysy «Qaraötkel» gazetınıŋ jauapty ūiym­dastyruşysy. 1996 jyldan oblystyq «Tıl jäne mäde­niet» qoǧamynyŋ töraǧasy. 2000 jyldan bastap qaita qūrylǧan Astana qalalyq «Tıl jäne mädeniet» qoǧamynyŋ töraǧasy.

Änuarbek Eraly – ūltjandy adam. Ömır boiy, qai qyzmette jürse de, ana tılıne degen qūrmetı bolar, qazaq tılı mäselesın köterıp, osy jolda küresken qairatker.

Baqyt İsabekovanyŋ Astanaǧa köşıp kelgenıne ekı-üş jyl boldy. Negızgı mamandyǧy – mūǧalım. Almatydaǧy S.Kirov atyndaǧy universitettıŋ tarih fakultetın bıtırısımen 12 jyldai auyldaǧy mektepte qyzmet jasaidy. Deputat bolyp sailanady, keiınnen Atbasar auyldyq keŋesıne (qazırgı Şūŋqyrköl auyldyq keŋesı) auyl äkımı bolyp taǧaiyndalady. Belsendı jūmysynyŋ arqasynda jyldan-jylǧa qyzmetı ösıp, Atbasar audany äkımdıgıne qarasty ışkı saiasat bölımınıŋ bastyǧy bolady. Al 1998 jyldan 2017 jylǧa deiın audandyq «Atbasar» jäne «Prostor» gazetterın basqarady. Gazet redaksiiasynda qūrmettı demalysqa şyqqanǧa deiın qyzmet jasaidy.

Aqmola oblystyq bas redaktorlar klubynyŋ müşesı, I Qazaqstan äielderı sezıne qatysqan qairatker 20 jylǧa juyq jurnalistık qyzmetınde, iaǧni gazet basqaru barysynda myŋdaǧan oqyrmannyŋ köŋılınen şyǧatyn taqyryptardy köteruge, halyqtyŋ talap-­tılegın eskeretın maqalalardy jariialauǧa, jurnalist degen mamandyqty joǧary ūs­tauǧa atsalysty. Bügınde osy prinsiptı Astana qalalyq Ardagerler mediatobynda körsetıp, «Vecherniaia Astana» gazetıne jiı maqalalar jazady.

Tatiana Levchenko – Şyǧys Qazaqstan oblysy Boroduliha audanynyŋ tumasy. 1969 jyly Semeidıŋ kıtaphanaşylar tehnikumyn bıtırıp, 1971 jyly Aqmola memlekettık pedagogika institutyna oquǧa tüsedı. Ony 1975 jyly tämamdap, orys tılı men ädebiet pänınıŋ mūǧalımı degen diplom alyp şyǧady.

Alǧaşqy eŋbek jolyn Aqmola qalasyndaǧy Lenin audandyq jäne qalalyq partiia komitetınde partkom hatşysy bolyp bastap, keiınnen qalalyq Tūrǧyn üi departamentınde bas maman bolyp qyzmet atqarady. Zeinetke şyǧar aldynda bırer jyldai «Vecherniaia Astana» gazetınde qyzmet atqarady. Mıne, gazet qyz­metıne kelgen jyldary onyŋ jazuǧa degen qabıletı aşylyp, jurnalistikaǧa den qoiady.

Bılıgı men bılımın körsete bılgen Tatiana Levchenkoǧa redaksiia basşylyǧy jauap­ty tapsyrma berıp, onyŋ būryn közge körınbegen, köpşılık bıle bermegen jurnalistık qabıletın aşuǧa üles qosty. Bır erekşelıgı, basqa ūlt ökılı bolsa da, ol bızdıŋ memlekettık tılde söilep, bızben emın-erkın tıldesıp, qoian-qoltyq aralasuda.

Küläş Moldahmetova mamandyǧy boiynşa bas­tauyş synybynyŋ jäne qazaq tılı men ädebiet pänınıŋ mūǧalımı. Jalpy eŋbek ötılı – 45 jyl, 38 jyl teleradio diktory, «Aqparat salasynyŋ üzdıgı», Qazaq radiosynyŋ qūrmettı ardagerı. Qazırgı jūmys orny – Qazaq radiosy. Bügınde zeinette bolǧanmen, özı qyzmet jasaǧan Qazaq radiosyndaǧy ertegı habarlaryna qatysyp, ondaǧy keiıpkerlerdı somdap jür. Elordada ardagerler ūiymdastyrǧan şaralarǧa, körkemsöz baiqaularyna qatysyp, konsertter jürgızıp, öner körsetude. Astana qalalyq, Esıl audandyq Ardagerler ūiymynyŋ beldı müşesı.

Marjan Pırımbetova Qyzylorda oblysynyŋ Şie­lı öŋırınde düniege kelgen. Negızgı mamandyǧy – filolog. Eŋbek ötılı – 50 jyl. Almatydaǧy Abai atyndaǧy pedagogika institutynyŋ tülegı bar ömırı men eŋbek jolyn osy salaǧa arnaǧan.

Almaty qalasy Bılım beru basqarmasyna qarasty oqu oryndarynda joǧary lauazymdy qyzmetter atqarǧan. Halyqaralyq mamandyqtar institutynda prorektor, kafedra meŋgeruşısı, sektor jetekşısı bolǧan.

Marjan Pırımbetova – ūlaǧatty ūstaz, metodist-tälımger. Zeinetke şyqqanǧa deiın M.Närıkbaev atyndaǧy Qazaq gumanitarlyq-zaŋ universitetınde ūzaq jyldar qazaq tılı pänınıŋ oqytuşysy bolyp qyzmet atqardy.

Marjan Pırımbetova ūstazdyq qyzmette jürıp, studentterge arnap bırneşe oqulyq jazyp, ärtürlı taqyrypta kıtap şyǧarǧan. Respublikalyq, qalalyq gazetterge jastar tärbiesı jaily jüzdegen maqala jazyp, ärtürlı taqyrypta leksiia ötkızgen. Onyŋ bırneşe körkem şyǧarmasy men oqulyqtary jaily studentter ǧylymi eŋbek jazǧan.

Bügıngı taŋda Marjan Pırımbetova qūrmettı zeinette jürse de, eŋbekten qol üzgen joq. Astana qalasy Baiqoŋyr audanyna qarasty Belsendı ūzaq ömır süru ortalyǧynda qazaq tılı pänınıŋ oqytuşysy ärı ärtürlı taqyrypta keşter ūiymdastyryp jürgen belsendı qairatker.

Ǧaliia BALTABAI,

jurnalist, Astana ­qalalyq Ardagerler keŋesı mediatoby jetekşısınıŋ orynbasary