Ardaq BERDIBEKOV, Neupusti.net portalynyŋ negızın saluşy: Bız şetelde tegın bılım aluǧa kömektesemız
Qazaq jastarynyŋ, sonymen qosa TMD azamattarynyŋ käsıbi jäne şyǧarmaşylyq jaǧynan ösuıne mümkındık jasaityn otandyq Neupusti.net portalyna biylǧy aqpanda tūp-tura tört jyl toldy. Bügınge deiın onda 6 myŋnan asa şäkırtaqy men baiqau jariialanyp, olarǧa 2 myŋdai adam qol jetkızgen. Atalǧan onlain-platformanyŋ negızın saluşy Ardaq Berdıbekovpen äŋgımeleskenımızde, ol bılım beru salasynda biznes jürgızudıŋ qyr-syryn aityp berdı.
İdeia qalai tudy?
Men eşqaşan oquǧa aqşa tölemegen adammyn. Qazaqstan-Britan tehnikalyq universitetınıŋ grant bölımınde oqydym, odan soŋ «Bolaşaq» baǧdarlamasy arqyly Ūlybritaniianyŋ Stirling qalasynda tegın bılım aldym. Būdan bölek, osy uaqytqa deiın 20-dan astam memlekette ötken baiqaularǧa da eş aqysyz qatystym. Mūnyŋ sebebı, men jastarǧa arnalǧan şäkırtaqylar men konkurstardy ünemı ızdep jüretınmın. Bır baiqaǧanym, şetelge şyqqanymda, Qazaqstan atynan köbınese jalǧyz boldym. Nege otandastarymyz osyndai jarystarǧa onşa köp kelmedı? Öitkenı olarda aqparat az edı, özge memleketter böletın şäkırtaqylar turaly bırazy estıp-bılmegen de şyǧar. Oilana kele, özımde bar täjıribenı basqalarǧa da paidaly etpek bolyp, serıktesım ekeumız 2015 jyldyŋ 14 aqpanynda älemdegı aluan granttar men şäkırtaqylar jaily bölısuge mümkındık beretın Neupusti.net portalyn qūrdyq.
Nege «Neupusti»?
Portalǧa at qoiarda köp oilandyq. Aǧylşynşa at qoiaiyq desek, saittyŋ maqsaty jaily köpşılık onşa tüsınbei qala ma dep qoryqtyq. Jasyratyny joq, aǧylşynşa tüsınetın qazaqstandyqtar sany älı azdau. Al qazaqşa atau bolaşaqta TMD kölemınde tanymal boluymyzǧa kedergısın tigızuı mümkın edı. Aqyldasa otyryp, bızdıŋ osy resursty qūrudaǧy ideiamyzdy barynşa aiqyndaityn söz dep «Neupusti»-ge toqtaldyq. Iаǧni osy at arqyly jastarǧa «mümkındıktı qūr jıberıp alma» degen tüiındı jetkızgımız keldı.
Bılımge qūiylǧan investisiia qanşalyqty aqtalady?
Onlain resurstyŋ özın qūru asa qiyn bolmady, ekı aidyŋ ışınde saitty jasap şyqtyq. Bastapqy bır jarym jyl boiy öz jalaqymnyŋ jartysyn tūraqty türde osynda qūiyp otyrdym. Keiınırek özge taraptardan investorlar tarta bastadyq. Mäselen, TechGarden men GVA qorynan 30 myŋ AQŞ dollary kölemınde aqşa aldyq. Sondai-aq būǧan jalpy somasy 3 million teŋgedei bolatyn granttardy qosyŋyz. Jobanyŋ özın-özı aqtau merzımı – şamamen 3-5 jyl. Äzırge bız portaldan qarjylai paida körıp otyrǧan joqpyz. Tüsken qarajattyŋ barlyǧy qaitadan ainalymǧa salynuda. Negızı, bılımge qūiylǧan investisiianyŋ aqtalyp-aqtalmauy – sol halyqtyŋ sanasyna bailanysty närse. Iаǧni adamdar bılımdı qanşalyqty joǧary baǧalasa, investisiia da sonşalyqty tiımdı bolmaq. Ökınışke qarai, bızdegı jūrtşylyq ruhani qūndylyqtan görı oiyn-sauyqqa, kiım-keşekke, meiramhana, dämhanalarǧa aqşany oŋai jūmsaidy. Sondyqtan bılım beru salasynda biznes jürgızu säl qiyndau. Bılım salasyna baǧyttanǧan kommersiialyq ūiymdardyŋ ışınde jaqsy aqşa tauyp jatqandary bar. Bıraq olardyŋ tügelge juyǧy – IELTS, TOEFL, GMAT, ŪBT siiaqty emtihandarǧa, NZM, QTL sekıldı bılım beru mekemelerıne tüsuge daiyndaityn kurstar. Būdan köretınımız, halyqtyŋ bılım aluǧa degen qūştarlyǧy sertifikattar aluǧa degen qūştarlyqtan ärı aspai tūr.
Al jalpy, bılım salasyndaǧy biznes altruizmge negızdeledı. Eger būl jolda tek aqşalai paida tabudy közdeitın bolsaŋyz, onda ūzaqqa barmaisyz.
Qandai şäkırtaqylar men taǧylymdamalar bar?
Bügınge deiın portalymyzda 6 myŋnan asa şäkırtaqy men baiqau jaily aqparat jariialandy. Olardyŋ ışınde joǧary bılım aluǧa mümkındık beretın şäkırtaqylar, taǧylymdamalar, volonterlık baǧdarlamalar, seminar-treningter, jazǧy jäne qysqy mektepter jäne türlı baiqaular bar. Aralaryndaǧy eŋ bedeldılerı retınde Fulbright jäne Chevening şäkırtaqylaryn, Samsung, Tesla, Walt Disney, Bloomberg, Lufthansa, Microsoft, BŪŪ tärızdı ūiymdar ūsynatyn taǧylymdamalardy aituǧa bolady. Sondai-aq volonterlık ıspen ainalysqyŋyz kelse, Tailandtaǧy üisız itterdı baǧuǧa, indoneziialyq oquşylarǧa aǧylşyn tılın üiretuge, Maldiv araldarynda bala kütuşı boluǧa, Portugaliianyŋ ormandaryn tazalauǧa, Oŋtüstık Afrika Respublikasynda baqşa ösıruge arnalǧan baǧdarlamalarǧa ötınış bere alasyz. Bızdıŋ portal arqyly 2 myŋdai adam solardyŋ keibırıne qol jetkızdı. Oqyrmandarymyz ielengen şäkırtaqylar men granttardyŋ jalpy qūny 15 million AQŞ dollarynan asady.
Feik baiqaulardan saqtanudyŋ joldary
Keide ǧalamtordan şäkırtaqy ne baiqau ızdep otyrǧan adam jalǧan aqparatqa kezıgıp qaluy mümkın. Oqyrmandarymyzdy osy problemadan qorǧau üşın bız mälımettı portalymyzǧa jariialamas būryn äbden tekseremız. Mysaly, keibır baiqaular qatysuşylar üşın jarna töleudı mındetteidı. Būl – küdıktenuge eŋ ülken sebep. Öitkenı halyqaralyq baiqaulardyŋ 99 paiyzynda ümıtkerler bırde-bır tiyn tölemeidı. Kerısınşe, sol baiqaudyŋ ūiymdastyruşylary olardyŋ barlyq jol, qonaqüi qarajatyn moinyna alady. Demek, jaŋaǧydai jalǧan aqparatty taratyp, keibıreuler paida tabudy, basqaşa aitqanda, alaiaqtyq jasaudy közdeidı. Endı bıreuler özderınıŋ aqparatyn barynşa şynaiy etıp körsetu maqsatynda «baiqau demeuşılerı» retınde belgılı ūiymdardy tırkep qoiady. Ondaida bız älgı demeuşılerge habarlasyp, osyndai baiqauǧa şynymen de qatysy bar-joǧyn tekseremız. Būdan bölek, aty beitanys şäkırtaqylar nemese jarystar turaly aqparat estıgende, olardyŋ äleumettık jelıdegı paraqşalaryna kırıp, adamdardyŋ pıkırlerın oqimyz. Eger qandai da bır derekter köŋılımızge küdık ūialatsa, ondai mälımettı portalymyzǧa şyǧarudan da bas tartamyz.
Premium-jazylymnyŋ oqyrmandary ne ūtady?
Byltyrǧa deiın portalymyzdyŋ basty tabys közı jarnama bolsa, endı bız premium-jazylym mümkındıgın engızıp, batyl qadam jasadyq. Jariialaityn şäkırtaqylar men baiqaulardyŋ eŋ qoljetımdılerın, iaǧni ielenu yqtimaldyqtary köpterın ırıktep alyp, tek premium-jazylymnyŋ oqyrmandaryna ūsynatyn boldyq. Ol üşın adam alty aiǧa jazylatyn bolsa, aiyna – 2 AQŞ dollaryn, bır jylǧa jazylatyn bolsa, ai saiyn 1,3 AQŞ dollaryn tölep otyruy kerek. Būl jaŋalyqtan soŋ alǧaşynda saittyŋ qaralymy säl tömendedı. Sebebı aitpasa da tüsınıktı: būryn qoljetımdı ärı tegın bolǧan aqparat aiaqastynan aqyly bolyp ketkendıkten, köbısı aqşa töleuge daiyn bolmady. Alaida iuzerlerdıŋ portalymyzda qonaq bolu uaqyty äldeqaida ūzardy. Aqşa tölegen adam sonysyn aqtau üşın saitty barynşa mūqiiat ärı tolyq oquǧa tyrysady.
Premium-jazylymǧa auysuymyzdy ne üşın batyl qadam dep aittym? Ǧalamtordyŋ paida bolu qūbylysy adamdardyŋ oiynda «barlyq aqparat tegın» degen qaǧidany ornatty. Qoldanuşylar ondaǧy kez kelgen aqparatqa eş aqysyz qol jetkızıp jürdı. Sonyŋ kesırınen ondaǧy mälımetterdıŋ sapasy bırte-bırte tömendei bastady, sapaly saraptama men zertteuler azaidy, onlain-biznestıŋ modelı tek trafikke süienıp qaldy. Bızdegı Nur.kz sekıldı saittardy osynyŋ mysaly retınde qabyldauǧa bolady. Batys elderı būl jaitty 98-jyldarda-aq tüsındı de, aqyryndap aqyly jazylymǧa auysty. Bügınde The New York Times, The Washington Post, The Times siiaqty alpauyt basylymdardyŋ tügelge juyǧy osy ülgıde jūmys ısteidı.
Mümkındıkter arta tüsedı
Qazırgı taŋda portalymyzǧa ai saiyn 60 myŋdai jaŋa adam qonaq bolady. Olardyŋ şamamen 55 paiyzy öz elımızden bolsa, 25 paiyzy – Qyrǧyzstannan, 10-15 paiyzy – Reseiden, qalǧandary – TMD-nyŋ özge de memleketterınen.
Aldaǧy 2-3 aida saitymyzǧa qosymşa bölımder engızu josparda bar. Bız būryn adamdarǧa qandai şäkırtaqylar bar ekenın aitu jetkılıktı, ary qaraiǧy jolyn özı tabady dep oilaitynbyz. Söitsek olai emes eken. Endı bız sol şäkırtaqylardy qalai aluǧa bolatyny jaily keŋester de bermekpız. Osy oraida portalǧa esseler bazasyn qosamyz. Mysaly, oqyrman Fulbright şäkırtaqysyn ielengısı kelse, onyŋ būrynǧy jeŋımpazdary jazǧan esselerdı oqyp köre alady, qajet bolsa, sol esselerdıŋ avtorlarymen bailanysady. Sonyŋ arqasynda jastardyŋ oqu men şyǧarmaşylyqqa qatysty tamaşa mümkındıkterge qol jetkızu körsetkışı būrynǧydan arta tüsedı dep oilaimyn.
