2021 jyly Prezident Qasym-Jomart Toqaevtyŋ tapsyrmasymen jasöspırımderge qosymşa bılım beru üşın memlekettık tapsyrys instituty engızıldı. Iаǧni mektep jasyndaǧy balalardyŋ bos uaqytyn tiımdı ūiymdastyru üşın qosymşa bılım beru
ortalyqtary, mädeni üiırmeler, sporttyq seksiialar jūmysy jandandy. Būl bastamany alǧaşqy kezde ArtSport platformasy jüzege asyrdy. Keiın Damubala jüiesı ıske qosyldy.
BARŞAǦA QOLJETIMDI BOLSA
Bügınde elordalyq oquşylar şyǧarmaşylyq üiırmeler men sport seksiialaryna tegın baryp, özınıŋ şyǧarmaşylyq jäne sporttyq qabıletın damytyp keledı. Būl – qūptarlyq joba, quanatyn jaǧdai. Alaida ortalyqtyŋ barlyǧy igılıktı bastamanyŋ şarapatyn körıp jür me? Ekı jyl būryn qūrylǧan «Zaŋǧar» ortalyǧynyŋ basşysy osyndai mäselenı köterdı. Onyŋ sözınşe, vaucher aluda alalauşylyq bar, sebebı qanşa ret elektrondy ötınım jıbergenımen vaucher ala almapty.
Oqyrmannyŋ pıkırın negızge alyp, qalalyq Mädeniet basqarmasy men Dene şynyqtyru jäne sport basqarmasyna habarlastyq.
Mädeniet basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Nūran Kamzin: – 2023 jylǧy qarjylandyru 4,2 milliard teŋgenı qūrady. Elordada 45 tür boiynşa 516 üiırme jūmys ısteidı. Ötınım beruşı sany – 241. 2023 jyly qosymşa vaucher berılgen joq. Soǧan bailanysty ortalyq basşylary bızge habarlasty. Bügınde memlekettık şyǧarmaşylyq tapsyrys boiynşa qosymşa vaucher beru, kezekke tūrudy aşu boiynşa jūmys jürgızılude. Qosymşa vaucher berılgen jaǧdaida, aqparat qūraldarynda jariialanady, – dep jauap berdı.
Qyrküiek aiynda 13 myŋ bala şyǧarmaşylyq üiırmemen qamtyldy. Onda 529 pedagog jūmys ısteidı eken.
Dene şynyqtyru jäne sport basqarmasy būqaralyq sport bölımınıŋ basşysy Azamat Aǧzamov: – 2023 jyly 4,3 milliard teŋge bölındı. Būl qarjy sporttyŋ 25 türı boiynşa 575 sport seksiiasy jūmys ısteuge mümkındık berdı. Belsendı vaucher sany – 20 myŋ. Ötınım beruşı sany – 216. 19 säuırde basqarma baǧa ūsynysyn sūratu täsılımen satyp aludy jariialap, ony «QazTiQet» JŞS (platforma – damubala.kz) jeŋımpaz atandy. Osyǧan sai memlekettık sporttyq tapsyrys damubala.kz. aqparattyq jüiesı arqyly ıske asuda. Biyl qarjy tapşylyǧyna bailanysty vaucher berılgen joq. Qosymşa biudjettık ötınım berdık, – dedı.
Sözsız, būl baǧdarlamanyŋ balalar üşın paidasy köp. Äsırese qalalyq jerde tūratyn öspırımder şyǧarmaşylyq potensialyn, sporttyq qabıletın şyŋdauda taptyrmaidy. Bıraq baǧdarlama basynan qara būlt arylmai tūr. Soŋǧy kezderı balalardyŋ igılıgı üşın jasalyp jatqan şaruanyŋ jergılıktı äkımdık tarapynan dūrys ūiymdastyrylmau faktısı men biudjet qarjysyna qol sūǧudyŋ türlı ädıs-ailasy tırkeldı.
QATELIKTERI QANDAI?
Ötken jyly Ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysynda Prezident Qasym-Jomart Toqaev: «Artsport jūmysyna qatysty qatelık boldy. Qarjyny artyq jūmsau, alaiaqtyq, aşyqtan-aşyq jymqyru bastaldy. Ata-analar balasyn bırden bırneşe üiırmege berdı. Ökınışke qarai, mūndai terıs piǧyl basqa balalardyŋ jolyn kestı. Kemşılıktı tüzetıp, igı bastamany jalǧastyru kerek» dep eskerttı.
Astana qalasynyŋ tekseru komissiia töraǧasy İmanjüsıp Aqpombaev töraǧalyǧymen ötken jiynda baǧdarlamanyŋ kem-ketıgı aşyldy. Komissiia müşesı Ardaq Toqbergenov sözınşe, 2021 jyldyŋ qaŋtarynan 2022 jylǧy qyrküiekke deiın qamtyǧan Memlekettık audit kezınde Mädeniet basqarmasy men Dene şynyqtyru jäne sport basqarmasynyŋ jūmysy tekserıldı.
– Audit barysynda bırqatar qūqyq būzuşylyq anyqtaldy. Mäselen, Mädeniet basqarmasy
4 milliard 843 million teŋgenıŋ, Sport basqarmasy boiynşa 5 milliard 896 million teŋgenıŋ biudjettık ötınımınde aqparat dūrys körsetılmedı. Memlekettık tapsyrysty ornalastyru josparlanǧan üiırme türlerı boiynşa naqtylyq jäne üiırmelerdıŋ qajettılıgı boiynşa esep joq jäne 4 jastan 17 jasqa deiıngı balalardyŋ qamtylu jalpy sany belgısız. Ötınımdı qarau merzımın būzudyŋ 348 jaǧdaiy belgılı boldy. Onyŋ ışınde, 141-ı şyǧarmaşylyq, 207-sı sporttyq tapsyrysqa jatady. 2023 jyldyŋ qaŋtar-nauryz aiynda aqparattyq jüienıŋ jūmysy qoljetımsız bolyp, balalar tegın seksiiaǧa qatysa almady, – dep bırqatar mäselenı atady Ardaq Toqbergenov.
Tekseru komissiiasynyŋ auditorlyq ıs-şarada anyqtaǧany kemşılıktıŋ bergı jaǧy qana. Bır balaǧa ekı vaucher bergenı anyqtaldy. Ekı basqarmada mūndai faktınıŋ sany – 1132. Mūnyŋ ziian-zalaly köp. Mäselen, biudjet qarajatyn maqsatty jūmsauda qiyndyq tuǧyzady. Elordalyq oquşylarǧa ǧana berıluı tiıs vaucherlerdı Aqmola oblysynyŋ ırgeles audandaryndaǧy balalarǧa bergenı tırkeldı. Onşaqty emes, 10 myŋ vaucher berılgenı belgılı boldy. Mūnyŋ biudjetke şyǧyny 2 milliard 951 million teŋgenı qūrady.
Astana qalasy mäslihatynyŋ töraǧasy Erlan Kanalimov kezektı jiynda Artsport jobasy aiasynda qosymşa bılım alatyn balalarǧa tolyq taldau kerek ekenın aityp, Sifrlandyru basqarmasy osy baǧytta taldau jürgızıp jatqanyn söz ettı. Demek tekseru komissiia anyqtaǧan qatelıkterdı resmi organ taldap, jūmysty jüielei tüsude serpın beredı.
BOLAŞAǦY BAR MA?
Balalarǧa qosymşa bılım beretın memlekettık tapsyrys instituty – ūtymdy joba. Tek ūiymdastyru jūmysynda basşylardyŋ janaşyrlyq közqarasy jetıspei jatqanyn moiyndau kerek. Bolmasa, bır öŋırdıŋ vaucherın basqa aimaqqa ülestırudı qalai tüsınuge bolady. Degenmen balasyn tegın üiırmege bergen ata-analar quanyşty.
– Üş balanyŋ anasymyn. Üşeuı de mektep jasynda. Olardy qosymşa bılım alatyn ortalyqtar men şyǧyrmaşylyq üiırmelerge aqylyǧa beretın bolsam, ai saiyn 150 myŋ teŋge şyǧyndar edım. Qazır damubala-men ūlymdy futbolǧa, qyzdarymdy şahmat pen bige beremın. Söitıp, bos uaqytyn tiımdı ūiymdastyruǧa mümkındık aldyq. Balalarym öz qabıletın şyŋdap, qalalyq turnirlerge qatysa bastady, – deidı qala tūrǧyny Perizat Äubäkırova.
Būl baǧdarlamanyŋ äleumettık-ekonomikalyq tūrǧyda da paidasy köp. Bırınşıden, būqaralyq sporttyŋ damuyna äser etıp, jasöspırımder arasynda türlı deŋgeidegı turnirler qozǧalysy qalyptasady.
Ekınşıden, bılıktı bapkerler qosymşa jūmys ısteuıne jol aşylyp, jattyqtyruşylardyŋ basqa salalarǧa ketuı äldeqaida azaiady.
Üşınşıden, jaŋadan sporttyq klubtar aşylyp, sport psihology men därıgerlerı sportşylardyŋ ruhyn köteruge kömegı tiedı.
Törtınşıden, sport jabdyqtary (trenajer, inventar) men qūraldarǧa (dop, konki, qolǧap, kimono), arnaiy kiımderge sūranys artady.
Besınşıden, sporttyq kerek-jaraq – medal, beldık, kubokqa naryqta sūranys artyp, sporttyq tamaqtanu – aquyz, geiner, vitamindı uaqytyly, tiımdı ışu mädenietı qalyptasuyna äser etedı.
Baǧdarlamanyŋ mädeni-ruhini baǧyttaǧy äleumettık-ekonomikalyq perspektivasyn däl osylai taldauǧa bolady. Iаǧni būqaralyq sport pen şyǧarmaşylyq ortalyqtardyŋ jūmysyn damytyp, jastardyŋ bılım-bılıgın şyŋdap, bäsekege qabılettı ūlt boluda būl baǧdarlamanyŋ septıgı köp.
P.S: Aitqanǧa bärı jaqsy, bärı ädemı. Bıraq bızdıŋ aşközdıgımız igılıktı ısterdı baiandy etuge kedergı keltırıp tūr. Josyqsyz jetkızuşılermen jüielı türde jūmys ıstep, jūmys dūrys ūiymdastyrylsa, baǧdarlamanyŋ eldıŋ ösıp-örkendeuıne qosar ülesı köp.
