Äsel ŞAIMERDİNOVA, №1 qalalyq balalar auruhanasy bas därıgerınıŋ orynbasary: NÄRESTENI TABİǦİ TAMAQTANDYRU TİIMDI

Altyn Amanova:

– Balany, äsırese qyzdy köp uaqyt emızgen dūrys emes degendı estıdım. Jaŋa tuǧan näreste ana sütınen basqa taǧamdy bırden qabyldai ala ma?

– Joq. Ana men bala densaulyǧynyŋ myqty boluy üşın jas närestenı dü­niege kelgen boida tek emşek sütımen ǧana tamaqtandyru qajet. Jaŋa tuǧan näreste aǧzasy ana sütınen basqa taǧamdy qabyldauǧa bırden daiyn bolmaidy. Sondyqtan densaulyǧy qalypty bolyp, dūrys ösıp-jetıluı üşın alǧaş ana sütıne teŋ keler eş närse joq.
Ǧylymi derekter boiynşa ana sütı­nıŋ qūramynda jas näreste aǧza­syna qajettı zattardyŋ bärı bar. Ondaǧy aǧuyz, mailar, kömırsu, vitaminder tez ärı jeŋıl qorytylady. Son­dyqtan jas analardyŋ balany ta­biǧi tamaqtandyrǧany tiımdı. Soŋǧy bes jyldyŋ kölemınde düniege kelgen sä­bidıŋ 95 paiyzǧa juyǧy ana sütımen qorek­tendırıletını anyqtaldy. Būl ana men balaǧa qatysty ärtürlı aurulardyŋ aldyn aluǧa septıgın tigızıp otyr.
Ana sütı – bala üşın jyly, taza, kündız de tünde de daiyn, tabiǧi taǧam. Alaida, ol bala üşın paidaly tamaq qana emes, kez kelgen sütterde joq erekşe biologiialyq qasietterge bai. Emşek sütı, sondai-aq, syrtqy ortanyŋ jaǧymsyz faktorlaryna jäne jūqpaly aurulardyŋ beiımdelu prosesın qalypty jürgızetın, jaqsy äser etetın däru bolyp tabylady.
Onymen närestenı 4-6 aiǧa deiın ta­maqtandyru kerek, būl balanyŋ as qo­rytu jüielerınıŋ sozylmaly auruyn, tamaq allergiiasynyŋ damuyn boldyrmaidy. Qosymşa tamaqty 4-6 ai ötken soŋ ǧana bere bastaǧan jön. Ana sütınıŋ qūramynda qorǧanyş faktorlary bar, olar närestenı ışek infeksiialarynyŋ, türlı tynys joldarynyŋ aurularynan qorǧaidy, sonymen qatar ondai balalar basqa da aurularmen sirek auyrady.
Bala emızudıŋ anasyna da paidasy bar: ol emşek bezderınıŋ damuyn boldyrmaidy, densaulyǧyna jaǧymdy jaǧdai tuǧyzyp äser etedı, qan azdyq pen qaterlı ısıkterden saqtaidy.

Düisen:

– Qaiyrly kün! Menıŋ äielım tūŋǧyşymyzben stasionarda jatyr, endı ekınşı balam auyryp qaldy. Emdeude bırge bolǧymyz keledı. Balaǧa joldama qajet pe?

– Būl mäselenı emhana därıgerımen bırge şeşuıŋız qajet. Balaŋyzǧa qandai kömek kerek ekendıgın därıger anyqtaidy. Syrqatty üide emdeuge bolmaityn jaǧdaida ǧana ol balanyŋ jasyna nemese auruyna bailanysty bızdıŋ auruhanaǧa jöneltedı. Al, eger gospitalizasiia qajet bolmasa, därıger balaŋyzǧa şūǧyl medisinalyq kömek körsetedı nemese mamandardyŋ keŋesın aluyŋyz qajet. Qaitalap aitamyn: balaŋyzdyŋ syrqatyna bailanysty qajet bolǧan jaǧdaida qalamyzdyŋ kez kelgen stasionary sızderge tegın medisinalyq kömek körsetedı.

Küläş:

– Ūlymnyŋ tuǧannan jürek aqauy bar. Därı­gerler ony №2 qalalyq auruhanaǧa auystyratyndaryn aitty. Bırden kardioortalyqqa nemese şetelge jıberuge bolmai ma?

– Jürektegı aqaumen tuylǧan ärbır säbige mūqiiat tekserıs jäne jürek qyzmetınıŋ funksiiasyna baqylau qajet. Qalada äzırge osyndai närestelerdı emdeumen, naqty diagnostikamen jäne de jaŋa tuǧan säbilerge operasiia jasaumen tek bızdıŋ stasionarymyz ǧana ainalysady. Degenmen, qazırgı taŋda Astana qalasynda şetelderdegıden eş kem tüspeitın ekı kardiohirurgiialyq ortalyq jūmys ısteidı. Ärine, sız sol ortalyqtarǧa baryp, kardiohirurgten keŋes ala alasyz. Būryndary mūndai nauqastar basqa jaqqa baryp emdeletın, qazır ondai otalardy özımızdıŋ jergılıktı auruhanalardyŋ därıgerlerı de jasai beredı. Ol üşın mekemelerımızde barlyq jaǧdai jasalǧan.

Qaiyrly:

– Äsel Habdulqamanqyzy, qala­myzdaǧy №2 balalar auruhanasynda näreste jüregıne diagnostika jasaidy degendı estıdım. Ol qanşa tūrady?

– İä, jasalady. Ol ultradybystyq diag­nostika nemese ehokardiohirurgiia dep atalady. Qūrylym būzylystarynyŋ, klapandar men jürek jūmysynyŋ körınuın qarau arqyly jürgızıletın em türı emdeluşılerge aqyly negızde, iaǧni öz esebıŋızden jürgızıledı. Preiskurant auruhana saitynda körsetılgen: www.gdb1.kz.

Läilä Qanapiia:

– Astanadaǧy №2 balalar auruhanasynda neşe jasqa deiıngı balalarǧa medisinalyq qyzmet körsetıledı?

– Şaruaşylyq jürgızu qūqy­ǧyndaǧy «№1 qalalyq balalar auruhanasy» MKK – jaŋa tuǧan närestelerge, 7 aiǧa deiıngı pnevmoniiamen auyratyn balalarǧa jäne 15 jasqa deiıngı basqa da balalarǧa nevrologiialyq patologiia boiynşa medisinalyq kömek körsetıp kele jatqan qalamyzdaǧy qazırgı zamanǧa sai stasionarlardyŋ bırı. Ol 1950 jyldary äielder-balalar keŋesı, qalamyzdyŋ bırden-bır perzenthanasy bolǧan. 1993 jyly qa­lada köp profildı ekınşı balalar auruhanasynyŋ aşyluyna bailanysty, şala tuǧan närestelerdı neontaldyreanimasiiada, balalar nevralogiiasynda medisinada jaŋa baǧytta emdeu profilımen bırınşı auruhana qūramynan qaita qūryldy. Bas qalada mamandandyrylǧan ortalyqtardyŋ aşyluyna qara­mastan, auruhanamyzdyŋ bedelı saqtalǧan. Aşylǧan uaqyttan bas­tap bügıngı künge deiın auruhanada qaiyrymdy, öz ısıne şyn berılgen, jauapkerşılıktı sezınetın, bılımdı de bılıktı därıgerler jūmys ısteidı.

Qarlyǧaş:

– Soŋǧy kezderı jas bosanǧan analardy perzenthanada köp ūstamaityn boldy. Keide tıptı bosanǧannan keiın ekınşı künı-aq şyǧaryp jıberıp jatady. Al, türlı aurularǧa qarsy ekpelerdıŋ balaǧa alǧaşqy 4 kün ışınde perzenthanada salynuy kerek qoi. Sonda olar osy ekpelerdı alyp ülgere me?

– Bügıngı taŋda engızılgen baǧdarlamalardan basqa, peri­nataldyq tehnologiialar sapasyn jaqsartu boiynşa jaŋa tuǧan analardy perzentınıŋ de, özınıŋ de densaulyǧy qalypty bolǧan jaǧdaida ekınşı künı üiıne şyǧarady. Osy uaqyt aralyǧynda perzenthanada säbige ekı ekpe jasalady. Osylaişa, bala tuǧannan keiıngı alǧaşqy saǧattarda gepatit jäne sol künı BSJ salynady, būl halyqaralyq standarttarǧa säikes keledı. Iаǧni, balaqailar perzenthanada vaksinasiianyŋ tolyq kursyn qabyldap ülgeredı.

Baqyt:

– Bügıngı taŋda balalar auruhanaǧa qandai aurularmen köbırek tüsedı?

– Bızdıŋ auruhana on bes jasqa deiıngı balalardy emdeidı. Al, jaŋa tuǧan näresteler men 6 aiǧa deiıngı balalardyŋ auruhanaǧa jiı tüsuınıŋ sebepterı turaly aitar bolsaq, qazır köptegen säbilerde sary auru, terı jūqpasy, ökpe qabynuy, nevrologiialyq būzylular, iaǧni sıŋır tartylu, az salmaq qosu baiqalady. Keibır balalar naşar emedı, tynys aluy qiyn näresteler de köp. Jalpy, balalardyŋ basym bölıgı bızge tynys alu müşelerı aurularymen jäne nevrologiialyq būzylularmen kelıp tüsıp jatady.

Aizada:

– Sälemetsızder me? Osydan alty jyl būryn tūŋǧyş säbiımmen №1 qalalyq balalar auruhanasynyŋ nevrologiialyq bölımşesınde emdelgenbız. Qazır mūnda emdelu üşın aldymen portalǧa tırkelıp, kezek kütu kerek eken. Nege?

– Qazırgı taŋda jaǧdai özgergen. Būryn auruhanaǧa kelseŋız, balanyŋ syrqatyna qarai sızdı jatqyza beretın, al bügınde özıŋız aitqandai, nauqas tek portal biurosy arqyly ǧana gospitalizasiialanady. Şūǧyl medi­sinalyq kömektı qajet etpeitınder, mamandandyrylǧan emge zäru syrqattar aldymen nevropatolog därıgerdıŋ tekseruınen ötuı kerek. Därıger onyŋ jaǧdaiyn emhanada anyqtaidy, sodan keiın baryp ony jeke kody bar joldamamen gospitalizasiiaǧa jıberedı.

Qalamqas Karbozova:

– On jasar ūlyma därıgerler sozylmaly adenoidit degen diagnoz qoidy. Özım Qaraǧandydan habarlasyp tūrmyn. Sızderge kelıp, zaman talabyna sai ädıspen emdeluge bola ma?

– Bızdıŋ auruhanada lor bölışesı joq. Sondyqtan, ol üşın Qoşqarbaev köşesındegı 64-üide ornalasqan qalalyq №2 balalar auruhanasyna baryp, lor därıgerıne jolyǧuyŋyz kerek. Aldymen öz emhanaŋyzdan kvota alyŋyz.

Daiyndaǧan: Gülbarşyn ÖKEŞQYZY