Ashat MAEMİROV, «Qazaqkonsert» memlekettık konserttık ūiymynyŋ direktory: ŪLTTYŊ MÄDENİ MŪRASYN ŪLYQTAIMYZ
Alpys jylǧa juyq tarihy bar, qazaqtyŋ än-küi jäne bi önerınıŋ nebır maitalmandary bastauynda tūrǧan «Qazaqkonsert» bırlestıgı Astana törınde memlekettık konserttık ūiym bolyp qaita qūrylǧanda oqyrmandarymyzdy onyŋ tynys-tırşılıgımen tanystyrǧanbyz. Öner ūjymynyŋ basty maqsaty – tamyryn tereŋnen tartatyn muzykalyq dästürdı saqtau, ony damytu, qazaqstandyq önerdıŋ ozyq jetıstıkterın nasihattau, jas daryndarǧa qoldau körsetu. Onyŋ özı Memleket basşysynyŋ «Bolaşaqqa baǧdar: ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamalyq maqalasy aiqyndaǧan mındettermen qabysyp jatyr. Osy oraida konserttık ūiymnyŋ direktory, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı, Önertanu boiynşa PhD doktory Ashat MAEMİROVPEN aldaǧy jūmys baǧyty jäne önerdıŋ özektı mäselelerı jönınde sūhbattastyq.
MIýZİKLDI MEMLEKET QOLDAMASA, SAHNAǦA ŞYǦARU QİYNDAU
– «Qazaqkonsert» ūiymy bırneşe ūjymnyŋ basyn qosyp otyrǧanyn bılemız. Aldymen osy ūjymdar turaly, şyǧarmaşylyq jospar jaily äŋgıme örbıtseŋız.
– Ūiym qūramyndaǧy negızgı ūjymdar: «Solister akademiiasy» simfoniialyq orkestrı, onyŋ körkemdık jetekşısı – Qazaqstannyŋ Eŋbek Erı Aiman Mūsaqojaeva; «Astana Musical» teatrynyŋ körkemdık jetekşısı – özımmın. Qazır bızde «Astana sazy» jäne «Nomad» atalatyn etno-folklorlyq toptar jūmys ıstep jatyr. Sonymen qatar, jiyrmaǧa juyq ärtısımız Almaty qalasyndaǧy filialda eŋbektenude.
Filial direktory – Qazaqstannyŋ Halyq artisı Altynbek Qorazbaev. Al Astanada Dimaş Qūdaibergen bastaǧan solisterımız bar. Olardyŋ sany köp emes, tört-bes adam. Atap aitsaq, körnektı küişı-kompozitor Seken Tūrysbek, Erlan Rysqali, Almas Kışkenbaev jäne Adam atty änşı. Negızgı solisterımız – Almatyda.
Ötkende olar Batys Qazaqstan, Atyrau oblystaryn aralap qaitty. Halyqtyŋ yqylasy erekşe boldy. Künıne ekı-üş retten berılgen konsertterdıŋ bärı anşlagpen öttı. Ärtısterımız audandarǧa, eldı mekenderge bardy. Būl – öte kerek dünie. Sebebı «Qazaqkonserttıŋ» äu bastaǧy missiiasy tek qana elımızdıŋ basty qalalary ǧana emes, aimaqtaǧy jūrtşylyqqa ruhani när syilau.
Onyŋ syrtynda memleketımızdıŋ mädenietın şet elderge därıpteu. Däl qazırgı uaqytta «Solister akademiiasy» simfoniialyq orkestrı İtaliia memleketınde gastroldık saparda jür. Ūjym sol eldıŋ qalalaryn 15 kündei aralap, italiialyqtarǧa qazaqstandyq kompozitorlardyŋ şyǧarmalaryn tanystyrady. Būl Elbasymyzdyŋ baǧdarlamalyq maqalasyndaǧy «Jahandaǧy zamanaui qazaqstandyq mädeniet» jobasy aiasynda jüzege asady.
Tyva elınde biyl ekınşı märte türkıtıldes memleketterdıŋ etno-folklorlyq muzyka festivalı ötedı. Oǧan bızdıŋ elımızdıŋ atynan «Nomad» toby qatysyp jatyr.
– «Astana Musical» teatrynyŋ tūsaukeser qoiylymy – «Dostar sertı» miuziklın tamaşalaǧanymyz bar. Öz basym sättı şyqty dep aita alamyn. Juyrda älemge tanymal fransiia kompozitory Jerar Presgurviktıŋ «Romeo men Djuletta» qoiylymyn sahnaladyŋyz. Osyǧan tolyǧyraq toqtalsaŋyz.
– Aldymen mynany aitu kerek: kez kelgen miuzikldı memleket qoldamasa, sahnaǧa şyǧaru qiyndau. Sebebı onyŋ kiımı, dekorasiiasy, 3D, galografiialyq suretterı, änderdı öŋdeu, muzykalyq şyǧarmalardy orkestrge tüsıru, avtorlyq qūqyqqa bır rettık lisenziia satyp alu qyruar qarjyny talap etedı.
Qalanyŋ biudjetıne ǧana qarap otyrǧan teatrlar būǧan qol jetkıze almaidy, öitkenı belgılı bır limit bar. Al Qazaqstan Respublikasy Mädeniet jäne sport ministrlıgı «EKSPO-2017» halyqaralyq mamandandyrylǧan körme şeŋberınde bızdıŋ ekı miuziklımızdı arnaiy qarjylandyryp otyr.
Onyŋ alǧaşqysy – «Romeo men Djulettany» qoidyq. Ol halyqtyŋ ystyq yqylasyna ie boldy. Bır jarym aida būl miuzikldı 30 ret körsettık. Tamyz aiynyŋ ortasynda osy miuzikl körermenderge qaitadan jol tartaiyn dep otyr.
Miuzikldı qazaq tılıne audaryp, öleŋmen örnektegen – belgılı aqyn, Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Gülnär Salyqbai. «Romeo men Djuletta» osyǧan deiın 12 memlekette qoiyldy. Bız resmi türde on üşınşı memleket bolyp otyrmyz.
ASTANA DA MAHABBATTYŊ ŞYNAIY MEKENINE AINALADY
– Ekınşı miuzikl turaly da aita otyrsaŋyz?
– Ol «Astana – menıŋ mahabbatym» dep atalady. Miuzikldıŋ librettosyn belgılı aqyn Baqyt Qaiyrbekov jazdy. Kazaqstandyq kompozitorlardyŋ şyǧarmalary qoldanylatyn qoiylymnyŋ negızgı muzykasyn – uvertiuralaryn, jeke ariialardy, hor partiialaryn Artur Orenburgskii jazyp şyqty. Qazır muzykany orkestrge tüsıru, hor partiialaryn öŋdeu sekıldı şyǧarmaşylyq prosess qyzu jürıp jatyr. Ärtıster miuzikldıŋ horeografiialyq kompozisiialaryn üirenude.
Premerasyn qyrküiektıŋ basyna qoiyp otyrmyz. Onda elordanyŋ kelbetı körınıp, Astana armandardyŋ oryndalyp, ükılı ümıtterdıŋ aqtalatyn qalasy retınde sipattalady. Äsırese, «Bäiterektıŋ» qasietın, kiesın aşyp körsetkımız kelıp otyr. Iаǧni, «Bäiterekke» şyn nietımen alaqanyn jaiyp kelgen adamnyŋ tılegı qabyl bolatynyn aşqymyz keledı.
Jelısın aitsam, ötken ǧasyrdyŋ otyzynşy jyldardaǧy aştyq kezınde jer auyp ketken jas bala keiın aqsaqalǧa ainalady. Fransiiada tūratyn ol Janar atty tuǧan nemeresın atamekenıne jıberedı. Janar Astanaǧa kelıp, halyqaralyq änşıler baiqauyna qatysady. Jeŋımpaz atanyp, osy jerde Batyl degen özınıŋ mahabbatyn kezdestıredı.
Janardyŋ mahabbaty joly bolmai, mamandyǧyn anyqtai almai jürgen jıgıttı özgertedı. Sodan Batylda naǧyz qazaq jıgıtıne tän bükıl qasietter aşyla tüsedı, ol özın qalai tūlǧaǧa ainalyp ketkenın de aŋǧarmai qalady. Būl qoiylymda ekı jastyŋ mahabbatyn arqau etıp, sol arqyly ūltymyz saqtaǧan otbasylyq qūndylyqtardy nasihattamaqpyz.
Janardyŋ auzyna «Eifel mūnarasynyŋ qasynda jürıp, Parij ǧana mahabbat qalasy dep oilaitynbyz. Söitsek, mahabbattyŋ şynaiy mekenı, ǧaşyqtardyŋ ölkesı – Astana eken ǧoi» degen sözdı salyp, jastardy şynaiy sezımnıŋ tereŋıne boilatpaqpyz.
– Almas Serkebaevtyŋ «Astana» atty miuziklı bar emes pe? Elorda turaly taǧy bır osy janrdaǧy şyǧarma artyq bolady dep oilamaisyz ba?
– Astana turaly Serık Erkınbekovtıŋ de miuziklı bar. Kezınde Nūrqanat Jaqypbai mūny Qazaq ūlttyq öner universitetınıŋ studentterımen qoiǧan. Al Almas aǧamyzdyŋ miuziklı japon jıgıtı men qazaq qyzynyŋ ortasyndaǧy mahabbat jaily syr şertedı. Menıŋşe, elorda turaly osyndai muzykalyq şyǧarmalar qoiyla beruı kerek
. Pesalar jazylyp, dramalar sahnalanyp, kinony da tüsırudı jalǧastyra beruımız qajet. Olar artyq etpeidı. A.Serkebaevtyŋ «Astana» miuziklı körermenderın täntı etken dünie. Al bızdıŋ däl qazır sahnalap jatqan tuyndymyz HHI ǧasyrdyŋ 2017 jylyndaǧy jastardyŋ közqarasymen qoiylady.
ALDAǦY KÜNDERI QOZY MEN BAIаNǦA ORALǦYMYZ KELEDI
– Miuzikl – qazaq sahnasyna jaŋadan kelıp jatqan janr. Ötken jyldyŋ aiaǧynda «Astana Musical» teatrynyŋ osy janrdaǧy ataqty şyǧarmalardan qūralǧan «Miuzikl älemıne saiahat» atty baǧdarlamasyn körgen edık. Özıŋız şetelde bılım aldyŋyz, miuzikldı qoiǧanda qai elden ülgı aluymyz kerek dep oilaisyz? AQŞ-tyŋ Brodveiınen be, älde Fransiiadan ba?
– Europa men Amerikanyŋ kinosy da, teatry da, miuziklı da, jalpy muzykasy, mädenietı bır-bırıne ūqsamaidy. Sondyqtan salystyrudyŋ da qisyny kele qoimaityn bolar. Mäselen, Fransiia miuziklı romantikaǧa toly. Miuzikl sazyndaǧy lirikalyq sezımdermen adamnyŋ jüregın bauraidy. Onda körermennıŋ emosiiasyna äser etetın elementter köp bolady. Mysal üşın «Romeo men Djulettany», «Notr Dam-de-Pari» siiaqty miuziklderdı aluǧa bolady.
Al Amerikadaǧy qoilymdardyŋ özgeşelıgı, onda äleumettık mäseleler jiı qozǧalady. Olardyŋ qatarynda «Chikagony» aitsaq ta jetkılıktı. Muzykasynda da örşıldık bar, ekspressiia bar. Onyŋ ölşemı, yrǧaǧy mülde basqa. Europada romantika basym bolsa, Amerikada djaz elementterı köbırek kezdesedı. Sondyqtan qoiylatyn miuzikldıŋ baǧytyna, taqyrybyna, ideiasyna, qūrylymyna bailanysty özgerısterdı engızıp jatamyz.
Mäselen, «Romeo men Djulettany» qoiǧanymyzda keiıpkerlerdı fransuz bop oinaŋdar dep üiretken joqpyz. Kerısınşe, qazaqtyŋ qūnarly tılın, beinelı sözderın boiǧa sıŋırıp, öz ūltymyzǧa tän qūndylyqtardy tu etkenın qūp kördık. Rejisser retınde qoiylymǧa kelgen jastar Romeo men Djuletta arqyly özderınıŋ jürekterındegı asqaq armandy, asyl sezımdı akterler oiynynan köre bıluı kerek degen baǧyt berdım.
– Miuzikldı tarihi taqyrypqa qoiuǧa bola ma? Mysaly, osy janr arqyly Qazaq handyǧy tarihyn sahnaǧa alyp şyǧarsaq...
– Menıŋşe, bolady. Qazır Qozy körpeş pen Baian sūludyŋ taǧdyryn, liro-epostyq aŋyzdardy arqau etken, Ǧabit Müsırepovtıŋ aq öleŋınıŋ negızınde jazylǧan kompozitor Arman Düisenovtıŋ muzykasy bar. Aldaǧy künderı Qozy men Baianǧa oralǧymyz keledı. Jalpy alǧanda qazaqta ǧaşyqtyq dastandar köp qoi. Mūhtar Äuezov, Ǧabit Müsırepov dramalary arqyly jetkızıp ketken «Qara qypşaq Qobylandy», «Eŋlık-Kebek», «Qyz Jıbek», «Qaragöz», «Aqan serı-Aqtoqty» siiaqty şyǧarmalardy miuzikldıŋ zaŋdylyǧyna salyp, ärı qarai nasihattauymyz qajet.
Balalardy da ūmytpauymyz kerek. Ötkende «Er Töstıktı» qoidyq. Onyŋ rejisserı E.Nūrtazinmen osy şyǧarmanyŋ ssenografiialyq şeşımın qaitadan özgertu jönınde söilesıp jatyrmyn. Baldyrǧandardy köbırek tartu üşın ony jaŋaşa qoiu kerek, sebebı dekorasiiasyz bolmaidy. Sol siiaqty, «Aldar köse», «Tolaǧai», «Alpamys batyr» syndy ertegılerdı zamanaui formalarmen sahnalau arqyly balalardy ūlttyq qūndylyqtarymyzǧa qūrmetpen qarauǧa üiretu qajet.
ÖNER TAQYR JERDEN TUMAIDY
– Qazaq önerı tarihyna esımderı altyn ärıptermen jazylǧan köptegen aŋyz tūlǧalar «Qazaqkonserttıŋ» bastauynda tūr. Qazırgı taŋda solardyŋ attaryn jaŋǧyrtudy qolǧa alǧaly jatqandaryŋyzdy estıp, quanyp otyrmyz. Endı artqa qarai säl şegınıs jasasaq…
– Keşegısız bügın joq. Tarih – bızdıŋ ruhani özegımız. Alda «Qazaqkonserttıŋ» altyn qoryndaǧy ünderdı estırtıp, halyqqa jetkızudı maqsat etıp otyrmyz. Bügıngı ūrpaq Rabiǧa Esımjanova, Jamal Omarova, Ǧarifolla Qūrmanǧaliev, Jüsıpbek Elebekov, Roza Baǧlanova, taǧy osy siiaqty öner saŋlaqtarynyŋ dauystaryn estuı kerek. Elbasymyzdyŋ baǧdarlamalyq maqalasynda da ūlttyq tamyrymyzǧa üŋılu, ruhani qūndylyqtardy osy zamanǧa jetkızu jaily aitylady. Būl – ūlttyŋ mädeni mūrasy.
Sondyqtan osyndai ūltymyzdyŋ maqtanyşyna ainalǧan tūlǧalarymyzdyŋ, qazırgı tılmen aitqanda, brendterımızdıŋ önerın jastarymyzdyŋ boiyna sıŋıru kerek. Öner taqyr jerden tumaǧandyǧyn, onyŋ bastauy arǧy jaǧynda jatqanyn ūǧyndyru qajet. Bır sözben aitqanda, attary atalǧan tūlǧalar keşegı jäne bügıngı zaman arasyndaǧy altyn köpırımız. Olardy ūlyqtau arqyly ūlttyŋ mädeni mūrasyn ūlyqtaimyz.
«Moskonsert» özınıŋ būrynǧy qūrylymyn saqtap qaldy. Onyŋ qūramynda Mihail Jvaneskiidıŋ miniatiura, Evgenii Petrosiannyŋ parodiia, balalarǧa arnalǧan jäne özge de öner ūjymdaryn qosqanda jetıge juyq teatr bar. Işınde balet jäne jastardyŋ truppalary bar. Onyŋ syrtynda orys änderınıŋ halyq ansamblderı siiaqty jiyrmadan astam toptar, klassikalyq triolar, kvartetter jūmys ısteidı. Bızde de Mäskeude jaqsy saqtalyp qalǧan käsıbi şyǧarmaşylyq jüienı jaŋǧyrtu kerek. «Dästürdıŋ ozyǧy bar, tozyǧy bar» demekşı, ozyǧyn alyp qalu qajet. Qazırgı naryqtyq ekonomika, bügıngı art-menedjment talaptaryna da süienuımız kerek.
– Şertpe küidıŋ şeberı Maǧauiia Hamzin da «Qazaqkonserttıŋ» qūramynda öner körsettı. Onyŋ osydan tura jarty ǧasyr būryn Ermek Serkebaev ekeuı Kanada elınıŋ Monreal qalasynda ötken «EKSPO-67» körmesıne qatysqany turaly derek kezdesedı. Küişınıŋ tuǧanyna biyl 90 jyl tolady. Osy oraida Maǧauiia atamyzǧa da arnap konsert ötkızseŋız degen ūsynysymyz bar.
– Öte qūptarlyq ūsynys. On jasynan dombyrany janyna serık etken Maǧauiia Hamzin – şertpe küidıŋ körnektı ökılı. Tätımbet küilerıne özgeşe ün bıtıre bıldı. 1961 jyldan bastap «Qazaqkonsert»-te eŋbek ettı. Onyŋ syrtynda Toqa, Dairabai, Äbdı, Aqqyz, t.b. halyq kompozitorlarynyŋ şyǧarmaşylyq mūrasyn elımızge jetkızdı. Sondyqtan jeltoqsan aiyna arnaiy öner keşın ötkızemız.
– Miuzikl janryna qaityp oralsaq, dramalyq qoiylymdardy sahnalap jürgen rejisserler miuzikldı qoia ala ma?
– Eger rejisserdıŋ muzykalyq qarym-qabıletı bolmasa, muzykanyŋ zaŋdylyqtaryn igermese, qiyndau bolady. Drama rejisserlerı de oǧan bara qoimaidy. Sebebı muzykalyq partiturasynda jazylǧandy ajyrata bılu kerek. Tenorǧa berıletın partiiany baritonǧa berıp nemese alt partiiasyn sopranoǧa beruge bolmaidy.
Eŋ aldymen rejisser dauystardy tanityndai jaǧdaida boluy tiıs. Ekınşıden, dramalyq şyǧarmalar sebep-saldarlyq jüiesınen tuǧan, al miuzikl qūrylymdyq oilau jüiesınen qūralady. Köbınese miuziklge, operaǧa şartty teatrdyŋ elementterı tän, al drama teatrlaryna negızınen realistık teatrlardyŋ zaŋdylyqtary keledı. Sondyqtan osyndai qarama-qaişylyqtardyŋ ara-jıgın ajyrata bılu qajet. Sondai-aq, rejisserlık talap, maqsat ärtıske qoiylǧan kezde naqty berıluı tiıs.
Iаǧni, miuziklde vokaldyq partiialar, hor partiialary jattalmai, daiyndyq bastalmaidy. Drama teatrlarynda dramaturgiialyq oqylym bolsa, miuziklderde muzykalyq oqylym bolady. Ol ūzaq uaqytty talap etedı.
– Menıŋşe, miuzikl qoiatyn rejisserler jaǧynan tapşylyq sezıledı. Mäselen, Esläm Nūrtazinnıŋ atyn atap otyrsyz, būl salada taǧy kımder bar?
– Nūrqanat Jaqypbai miuzikl qoiady. Sailau Qamiev magistraturany muzykalyq teatr rejisserı mamandyǧy boiynşa bıtırdı. Ol özınıŋ diplomdyq qoiylymdaryn qoidy. Sondai-aq, Şyǧys Qazaqstanda, Qalleki teatrynda «Qyz Jıbektı» sahnalady. Elık Nūrsūltan muzykalyq qoiylymdardy Almatyda qoiyp jür. Rasymen, osyǧan mamandanǧan rejisserler sanauly.
Ol üşın köp oqyp, ızdenu kerek. Özıme kelsem, «Notr Dam-de-Pari» miuziklınıŋ avtorlyq qūqyǧyna ie bolǧan prodiuserlık ortalyqpen kelısım jürgızıp jatyrmyz. «Vestsaid oqiǧasy» miuziklı de kezekte tūr. Osy salany qazır zaŋdylyq tūrǧysynan igerdık. Miuzikldy alyp, qoia saluǧa bolmaitynyn bıldık. Ol adamnan ülken qūqyqtyq jauapkerşılıktı talap etedı.
JAS REJİSSERLERDIŊ FESTİVAL-FORUMY ÖTEDI
– Sızdıŋ atyŋyz drama rejisserı retınde tanymal. Äŋgımemızdı osy salaǧa būrsaq.
– «Qazaqstan teatrlary» assosiasiiasynyŋ vise-prezidentımın. Būl qyzmette men qoǧamdyq negızde jürmın, iaǧni eŋbekaqy almaimyn. Qazaqstannyŋ teatr üderısın rettep otyratyn ülken ūiym kerek bolyp, Europanyŋ teatr keŋıstıgın tanyp täjıribe jinaqtaǧannan keiın osy qyzmetke keldım.
Assosiasiia – jeke tūlǧalardyŋ emes, teatrlardyŋ basyn qosady. Bızdıŋ memleketımızdegı teatrlar alty tılde söileidı. Assosiasiia prezidentı – körnektı sahnager Asanälı Äşımov, men bırınşı vise-prezidenpın, al aimaqtar boiynşa vise-prezident – Erlan Bıläl. Etnikalyq teatrlar boiynşa – Liubov Ni. Biyl halyqaralyq Teatr künı qarsaŋynda «Sahnager» ūlttyq syilyǧyn tapsyrdyq. Būl dästürlı türde tapsyrylatyn syilyq bolady.
Mysaly, Reseide bırneşe ūiymdar men qoǧamdyq bırlestıkter taǧaiyndaǧan syilyqtar bar. Bıraq «Altyn maska» – ūlttyq teatr syilyǧy. Bızde būryn keibır oblys äkımdıkterı men qoǧamdyq bırlestıkter ūsynatyn syilyqtar ara-tūra bop tūratyn. Alaida arnaiy ūlttyq teatr syilyǧy joq bolatyn. Sol olqylyqtyŋ orny toldy. Endı «Sahnager» ūlttyq teatr syilyǧy bar.
Biyldyŋ özınde bes teatr festivalın ötkızgelı otyrmyz. Onyŋ ekeuı – Asanälı Äşımovtıŋ 80 jyldyǧyna arnalǧan «Astana» I düniejüzılık teatr festivalı jäne IV respublikalyq etnikalyq (ūlttyq) teatrlardyŋ festivalı öttı.
Ömırden erte ketken Qairat Sügırbekov degen ünemı ızdenıste jüretın, jaŋaşyldyqqa, innovasiiaǧa qūştar rejisser boldy. Qazır sonyŋ esımın mäŋgı este qaldyru maqsatynda onyŋ atynda I respublikalyq jas rejisserlerdıŋ festival-forumyn ötkızeiın dep jatyrmyz. Oǧan Reseiden, Germaniiadan attary tanymal bır-ekı rejisserdı şaqyrǧym kep otyr. Bügınderı kelıssözder jürgızılıp jatyr. Olar kelıp, şeberlık sabaqtaryn ötkızedı jäne rejisserler laboratoriiasyn jasaqtaidy.
Sondai-aq, körnektı teatr synşysy, Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Äşırbek Syǧaidyŋ 70 jyldyǧyna arnalǧan respublikalyq drama teatrlar festivalı qyrküiektık 8-13 künderı Astanada ötedı.
ÖZ QAZANYMYZDA QAINAP JATYRMYZ
– Astanada «Sahnadan sälem» respublikalyq teatr festivalın ötkızu dästürge ainaldy. Biyl ol sahna saŋlaǧy Äzırbaijan Mämbetovtıŋ 85 jyldyǧyna arnaldy. Bälkım būl festivaldı tūraqty türde onyŋ atynda ötkızu kerek şyǧar, älde Jaqyp Omarov siiaqty elordanyŋ teatr önerıne eŋbek sıŋırgen tūlǧalardyŋ atyna beru kerek pe, qalai oilaisyz?
– Festivaldıŋ aty äu bastan «Sahnadan sälem» bolyp atalyp ketkennen keiın özgertu qiyndau bolady dep oilaimyn. Bıraq bärı ūiymdastyru alqasynyŋ qolynda. İdeiaŋyz negızı dūrys, Äzırbaijan Mämbetovtıŋ esımın mäŋgı este qaldyru üşın bır festival qajet-aq.
– Qairat Sügırbekovtıŋ esımın aittyŋyz. Bızde qazır jastardan drama rejisserlerı şyqpai jatqan siiaqty. Mysaly, özıŋız ben Gülsina Merǧalievadan basqa eşkım esımızge tüspei tūr. Sosyn öz qazanymyzda qainap jatqan siiaqtymyz, bızge şetelden rejisserler kelıp jatsa da, bızdıŋ rejisserlerdı eşkım şaqyrmaidy.
– Öz qazanymyzda qainap jatqanymyzdy joqqa şyǧarmaimyz. Ekınşı bır mäsele, rejisserler şeteldık ärıptestermen bailanysta boluy kerek. Eger Äzırbaijan Mämbetovten keiın bızdı eşkım şaqyrmai jatsa, onda oilanuymyz kerek. Ol aldaǧy künderdıŋ enşısınde şyǧar, aqyryndap oǧan da jete jatarmyz. Mäselen, qazır Gülsina Merǧalieva Saha respublikasynda qoiylym qoiǧaly jatyr.
2-8 qyrküiek aralyǧynda ötetın forum-festivalde Elık Nūrsūltan, Dina Jūmabaeva, Farhat Moldaǧaliev, Janat Teltaev, Farhadbek Qanafin, Bolat Äbdırahmanov jäne taǧy basqa onnan astam jas rejisserlerdı eldıŋ aldyna şyǧaryp, tanystyrǧymyz kelıp otyr.
– Sız ataǧan esımderge qaraǧanda, jas rejisserler bar bop tūr ǧoi, nasihaty az ba sonda?
– Ras, nasihaty az bop tūr… Mıne, Q.Sügırbekov atyndaǧy respublikalyq jas rejisserlerdıŋ forum-festivalı köp olqylyqtyŋ ornyn toltyruǧa septıgın tigızetınıne senımımız zor.
– Dramaturgiiada da Ännas Baǧdattan basqa jastar joq sekıldı…
– İä, Ännas bar, sosyn Mädina Omardyŋ tört şyǧarmasy qazır teatrlarda sahnalanyp jatyr. Duman Ramazan tarihi dramalardy jazyp jür, ras jas dramaturgter de sanauly. Qazır jas rejisserlerımızge köŋıl bölıp jatyrmyz. Kelesı kezekte jas dramaturgter laboratoriiasynyŋ jūmysyn jürgızudı jüielı türde qolǧa alu josparymyzda bar.
– Äŋgımeŋızge raqmet!
Sūhbattasqan:
Amanǧali QALJANOV
