1 mamyr – Qazaqstan halqy bırlıgı künı qarsaŋynda Astana qalasy Qazaqstan halqy Assambleiasy hatşylyǧynyŋ meŋgeruşısı Läzzat Qūsaiynovamen sūhbat qūrdyq.
– Aldymen Assambleia jūmysyna qysqaşa toqtalyp ötseŋız. Jalpy, 22 jyl ışınde qandai jetıstıkter bar?
– Postkeŋestık keŋıstıkte özındık balamasy joq qoǧamdyq institut bügınde Qazaqstandaǧy ūlttyq saiasattyŋ jol bastauşysyna ainaldy. Qazır mūndai instituttar Resei Federasiiasy men Qyrǧyz Respublikasynda endı ǧana qūrylyp, alǧaşqy qadamdaryn jasauda. Al 22 jyldyq tarihy bar Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ ūlttyq saiasat salasynda jetken jetıstıgı de, täjıribesı de zor dep auyz toltyryp aituǧa bolady. Būǧan älemdık qauymdastyq ökılderı qyzyǧa qaraidy. Qoǧamdyq-saiasi jäne etnomädeni qarym-qatynastar salasynda memlekettık bilıktıŋ barlyq salalarynyŋ üilesımdı äreketı jüzege asyryluda. 2014 jyly barlyq öŋırlerdegı Assambleianyŋ oblystyq hatşylyqtary janynan «Qoǧamdyq kelısım» mekemesı men «Qoǧamdyq kelısım» keŋesı qūryldy. Endı ıs-şaralardy josparlauǧa bızdıŋ mümkındıgımız mol. Qazaqstan Respublikasynyŋ «Qazaqstan halqy Assambleiasy turaly» Zaŋyna engızılgen özgerıster men tolyqtyrular bırer künnıŋ ışınde öz küşıne enetın bolady. Ol, ärine, Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ damuyna jaŋa serpın berıp, mındetter auqymyn keŋeitıp, tiısınşe, onyŋ müşelerınıŋ jauapkerşılıgın de arttyra tüsedı.
– Endı özıŋız jetekşılık etıp otyrǧan Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ Astanadaǧy hatşylyǧy turaly aitsaŋyz. Onyŋ qanşa etnomädeni ortalyǧy bar?
– Qazır elordada 40 etnomädeni bırlestık tırkelse, onyŋ 22-sı – qalalyq Assambleia qūramynda. Jalpy, Assambleiaǧa müşe bolu üşın qai etnikalyq toptyŋ müşesı ekenı maŋyzdy emes, bastysy äleuettılık qajet. Täjıribe körsetkendei, eŋ şaǧyn etnomädeni ortalyqtyŋ özı köptegen bırlestıkterden artyq jūmys ıstei alady. Mysaly, bır jyldan berı qalalyq Assambleianyŋ müşelıgıne qabyldanǧan «Jaihun» qaraqalpaq ortalyǧy joǧary belsendılık tanytyp otyr. Aita ketu kerek, Qazaqstan halqy Assambleiasy müşelerınıŋ bastamalaryn qoldau maqsatynda jyl saiyn qalalyq biudjetten ūlttyq kostiumderdı tıguge, etnolingvistikalyq mektepterdı qarjylandyruǧa, muzykalyq jetekşılerdıŋ jalaqysyn töleuge, etnomädeni bırlestıkter müşelerınıŋ memlekettık tıldı üirenuge arnalǧan kurstarǧa qarjy bölınıp otyrady.
– Läzzat Seiıtqazyqyzy, Etnomädeni ortalyqtarynyŋ jūmysy halyq tarapynan qalai baǧalanyp jür?
– Jalpy, ūlttyq-mädeni bırlestıkterdı qūrǧanda olardyŋ jetekşılerı alǧa ūzaq merzımdı jospar qoiyp, jūmystar sol boiynşa jürgızıledı. Mysaly, qala tūrǧyndary «Vozrojdenie» nemıster qoǧamynyŋ ansamblın, kärıs mädeni ortalyǧyn, «Vainah» şeşen-inguş ortalyǧyn jaqsy bıledı. Merekelerde belgılı bır ūlttar men ūlystardyŋ salt-dästürımen tanysuǧa qyzyǧuşylyq tanytsa, mekemeler, ūiymdar, oqu oryndary etnomädeni ortalyqtardy nemese solardyŋ ansamblın ünemı şaqyrtyp otyrady. Būl etnomädeni qozǧalysy jūmystarynyŋ eş ketpegenın körsetse kerek. Är etnomädeni bırlestık müşesı mädeniet salasynyŋ ökılı sanalatyndyqtan, olar Elbasynyŋ «Bolaşaqqa baǧdar: «Ruhani jaŋǧyru» atty baǧdarlamalyq maqalasyndaǧy tapsyrmalardy būljytpai oryndap, ony jüzege asyru jolynda talmai, belsendı türde eŋbek etedı.
– Al olar merekelık şaralar ötkızuden basqa taǧy nemen ainalysady?
– Negızınen, olar tek şara ötkızumen şektelmeidı. Olardyŋ qoǧamǧa paidaly jūmystary jeterlık. Mysaly, «Vainah» şeşen-inguş mädeni ortalyǧynyŋ käsıpker ökılderı «Tuǧan jer» baǧdarlamasyn jüzege asyra otyryp, meşıtter saluǧa, zirattardyŋ tazalyǧyn jürgızuge, sport klubtarynyŋ aşyluyna, būqaralyq sporttyŋ damuyna qarjylai demeuşılık körsetedı. Sonymen qatar, etnomädeni bırlestıkter ökılderı men qalalyq Assambleia müşelerı türlı mekemeler men ūiymdarda elımızdıŋ latyn älıpbiıne köşuı turaly tüsındırme jūmystaryn jürgızedı. Al jastar soŋǧy uaqytta qazaq tılınde jaryq körgen jaŋa 100 oqulyqty nasihattap jür.
– Assambleiada jastarǧa jaǧdai qarastyrylǧan ba? Olar qandai jūmystardy qolǧa aluda?
– İä, älbette. Qazır keibır etnomädeni bırlestıkterde jastar qanaty qūrylǧanyn bılesız. Mysaly, «Vozrojdenie» nemıs ortalyǧynyŋ «Diamant» jastar klubyn, tatar-başqūrt ortalyǧynyŋ «Tan» jäne kärıs mädeni ortalyǧynyŋ jastar qanatyn atauǧa bolady. Sonymen qatar, būl ideiany qoldap, damytyp jürgen ukrain ortalyǧy «Obereg» pen «Poliaki» qoǧamdyq bırlestıgı, özbek mädeni ortalyǧy taǧy bar. Jaqynda ǧana Astana qalasy Qazaqstan halqy Assambleiasy jastar qanatynyŋ üilestıru keŋesı
ūiymdastyryldy. Endı Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ «Jaŋǧyru joly» respublikalyq jastar qozǧalysynyŋ qalalyq ştaby qūrylmaq.
– Astananyŋ 20 jyldyǧynda qandai şaralar ötkızudı josparlap otyrsyzdar? Daiyndyq barysy qalai?
– Halyqtyŋ yntymaqtastyǧy men bırlıgın körsetu jolyndaǧy biylǧy şaralarymyzdyŋ barlyǧy, negızınen, elordanyŋ 20 jyldyǧyna arnaluda. Bırlık künı merekesı qarsaŋynda Qazaqstan halqy dostyǧy festivalı men «Sport – ūlt saulyǧy» atty mini-futboldan turnir ötkızdık. Endı «Ūlys künı» merekelık şaralaryn ötkızuge daiyndyq jürıp jatyr. Al 1 mamyr künı şyǧarmaşylyq top «Qazaq elı» monumentı alaŋynda öner körsetedı. Sondai-aq, «Dostyq şeruı» velojarysyna qatysatyn bolamyz. Jalpy, daiyndyq jaman emes. Osy arada aita ketkım kelıp tūr, Astana künı qarsaŋynda qalalyq Assambleia ūzaq kütken syilyqqa ie bolady. Ol – etnomädeni bırlestıkterınıŋ ekınşı üiıne ainalatyn Dostyq üiı.
Sūhbattasqan
Nūrdäulet KÄKIŞTEGI
