4-5 şıldede Kongress-ortalyqta «Astananyŋ 25 jyldyǧy. Jaŋa damu baǧdarlary. Jaŋa mümkındıkter» degen ataumen elordanyŋ 25 jyldyǧyna arnalǧan bauyrlas qalalar basşylarynyŋ mereitoilyq forumy öttı. Alqaly jiynǧa Astanamen bauyrlas 17 qalanyŋ basşysy, älemnıŋ 15 elınen tanymal sarapşylar, halyqaralyq biznes, qarjy instituttarynyŋ köşbasşylary, memleket jäne ǧylym qairatkerlerı, ükımettık emes jäne halyqaralyq ūiymdardyŋ ökılderı, diplomattar, otandyq jäne şeteldık BAQ tılşılerı bar 1300-den asa adam qatysty.
Elordanyŋ jylnamasy – Täuelsız Qazaqstan şejıresı
Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev forumnyŋ saltanatty aşylu räsımıne qatysyp, söz söiledı. Prezident jiynǧa qatysqan bauyrlas qalalardyŋ basşylaryna, älemnıŋ köptegen elınen arnaiy kelgen märtebelı meimandarǧa rizaşylyǧyn bıldırdı. Sözınıŋ basynda Prezident Astananyŋ 25 jyldaǧy qalyptasu tarihyna, jetken jetıstıkterıne qysqaşa toqtaldy.
«Būl – mereilı beles. Bız şirek ǧasyr būryn astanamyzdy Alataudyŋ bauraiynan Arqa tösıne köşırdık. Esıldıŋ jaǧasyna el qondyryp, jaŋa qalanyŋ ırgesın qaladyq. Bügın osy maŋyzdy jiynǧa elordanyŋ būrynǧy äkımderı, qalamyzdyŋ qūrmettı azamattary, eŋbek ardagerlerı, mädeniet, ǧylym, sport qairatkerlerı, ǧalymdar, ūstazdar, memlekettık qyzmetşıler qatysyp otyr. Olar Täuelsız Qazaqstannyŋ tıregı bolǧan Astananyŋ qūrylysyna belsene atsalysty, keŋes zamanyndaǧy eskı şahardyŋ qazırgı zamanǧa sai ozyq qalaǧa ainaluyna zor üles qosty. Men barşaŋyzǧa şynaiy alǧys aitamyn. Şyn mänınde, Astana qalasynyŋ salynuy – Täuelsız Qazaqstannyŋ tarihynda airyqşa mänı bar oqiǧa boldy. Özderıŋızge mälım, elordany köşıru oŋai bolǧan joq, qomaqty jūmys ısteldı. Būl şeşım öte kürdelı kezeŋde qabyldandy. El ekonomikasy toqyrauda boldy. Jūrt naryqtyq qatynastarǧa tolyq beiımdelmegen kez edı. Osyndai qiyn jaǧdaida Joǧarǧy Keŋes Tūŋǧyş Prezident Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ bastamasy boiynşa Astanany Aqmolaǧa auystyru turaly şeşımdı 1994 jyly 6 şıldede qabyldady. Bas qalamyz resmi türde 1997 jyly 10 jeltoqsanda köşırıldı. Al osydan 25 jyl būryn 6 mamyrda Aqmola atauy Astana bolyp özgertıldı. Elordanyŋ jylnamasy Täuelsız Qazaqstannyŋ şejıresımen tyǧyz astasyp jatyr. Şyn mänınde, astanany köşıru geosaiasi tūrǧydan öte dūrys qadam boldy. Būl – halqymyzdyŋ bolaşaq taǧdyryn aiqyndaǧan asa maŋyzdy jäne der kezınde qabyldanǧan tarihi şeşım» dedı Memleket basşysy.
Qasym-Jomart Toqaev Tūŋǧyş Prezidenttıŋ osy bastamasy jaŋa ūlttyq ideiaǧa ainalǧanyna nazar audaryp, Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ eŋbegıne laiyqty, ädılettı baǧa beru kerek ekenın aitty. Prezidenttıŋ pıkırınşe, Ädılettı Qazaqstanda aqty aq, qarany qara deu qajet, basqa sözben aitqanda, nenıŋ şyndyq, nenıŋ ötırık ekenın ajyrata bılu kerek. Būl – elımızdıŋ bolaşaǧyna tıkelei qatysy bar mäsele. Memleket basşysy jaŋa elordamyz Täuelsız Qazaqstannyŋ örkendeuıne tyŋ serpın bergenın, jaŋaru men jaŋǧyruǧa jol aşqanyn, bas qalamyzda köptegen ıs-şaralar ūiymdastyrylǧanyn, elordamyz dınaralyq dialog pen ruhani diplomatiianyŋ ordasyna ainalǧanyn atap öttı.
Astana – beibıtşılık alaŋy
Sondai-aq Astanany bırlık pen berekenıŋ besıgı deuge tolyq negız bar ekenın, būl qalada eŋ maŋyzdy şeşımder qabyldanatynyn, bolaşaqta da solai bola beretının jetkızdı. «Astana – bolaşaǧy zor qala. Osy oraida, bız «jasyl qala» ideiasyn jüzege asyruǧa airyqşa män beremız. Elordamyz, eŋ aldymen, tūrǧyndarǧa yŋǧaily qala boluy kerek. Astana – aimaqtaǧy ırı qarjy ortalyǧy. Älemnıŋ 75 elınıŋ ekı myŋnan asa kompaniiasy biznes jürgızu üşın Astana halyqaralyq qarjy ortalyǧyn taŋdady. Bügınde Qarjy ortalyǧy elımızge 8 milliard dollar investisiia tartty. Būl – jaqsy körsetkış. Älemdık saiasatşylar Astanany beibıtşılık alaŋy deidı. Ūstanymy bölek, müddelerı kereǧar elder osynda bıtımge keldı. Keleşekte de Astana bızdıŋ geosaiasi aimaqtaǧy maŋyzdy ortalyq retınde dami bermek. Men būǧan kämıl senemın» dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Prezident astanalar men ırı megapolister – memlekettıŋ saiasi, ekonomikalyq jäne mädeni ömırınıŋ özegı ekenıne toqtaldy. Olar memleketterdıŋ örkeuınde jetekşı röl atqarady. İnvestisiialardy, innovasiialyq tehnologiialardy, eŋ bastysy, adami kapitaldy tarta otyryp, qalalar orasan zor küş şoǧyrlanatyn ortaǧa ainalady. «Adamdar jäne olardyŋ şyǧarmaşylyq quaty, bıregei bılımı, kreativtı ideiasy men otanşyldyq ruhy – ūlt jetıstıgınıŋ negızgı faktory. Sondyqtan qalalardy tiımdı basqaru jäne urbanistikadaǧy jaŋa ürdısterdı jüielı zerdeleu qajet. Būl mäsele bolaşaqqa ūmtylǧan är memleket üşın, onyŋ ışınde Qazaqstan üşın de strategiialyq maŋyzǧa ie bola bastady. Ornyqty damu salasyndaǧy BŪŪ maqsattarynyŋ bırı qalany damytuǧa arnalǧan. Būl kezdeisoq emes. Qazaqstanda bız osy baǧytqa erekşe nazar audaramyz. Älemnıŋ jyldam damyp kele jatqan astanalarynyŋ qataryna kıretın elordamyz basqa qalalardyŋ damuyna ülgı bolady. Ötken şirek ǧasyrda elımızdıŋ bas qalasynyŋ aumaǧy üş ese ūlǧaiyp, halqynyŋ sany tört ese östı. Sarapşylardyŋ boljamy boiynşa elorda tūrǧyndarynyŋ sany 2030 jylǧa qarai ekı millionǧa jetedı. El astanasy märtebesıne ie bolǧan sätten berı qalanyŋ ekonomikalyq äleuetı 100 eseden astam artty. Qazır qala ekonomikasy eldegı jalpy ışkı önımnıŋ 10 paiyzdan astamyn qūraidy» dedı Memleket basşysy.
Eŋ ozyq 21 şahardyŋ qataryna endı
Alaida ülken körsetkışter qalanyŋ üilesımdı damuymen ünemı säikes kele bermeidı. Prezidenttıŋ pıkırınşe, megapolisterdıŋ tabysty boluynyŋ basty körsetkışı onyŋ tūrǧyndarynyŋ ömır süru sapasymen ölşenuge tiıs. Sondyqtan elordany damytu jäne abattandyru kezınde «adam qala üşın emes, qala adam üşın» qaǧidatyn basşylyqqa alu maŋyzdy.
«Astananyŋ barşa tūrǧyny men qonaqtary üşın qalada barynşa qolaily orta qalyptastyru – asa maŋyzdy mäsele. Bız bärıne teŋ mümkındık berıletın qoǧam qūru jolyn taŋdadyq jäne osy baǧytta damyp kelemız. Sondyqtan özara jauapkerşılık pen azamattyq yntymaqtastyqqa negızdelgen inkliuzivtı damuǧa airyqşa män beremız. Bılım beru, densaulyq saqtau nysandary, mädeni-demalys mekemelerı, saiabaqtar men qoǧamdyq oryndar qalanyŋ barlyq tūrǧynyna bırdei qoljetımdı boluǧa tiıs. Äsırese, erekşe qajettılıgı bar azamattarǧa arnalǧan qala infraqūrylymynyŋ qoljetımdılıgın arttyru kerek. Būl baǧyttaǧy jūmystardy älı de jetıldıre tüsu qajet. Ony moiyndauymyz kerek. Bız qala audandaryn damytu ısındegı teŋsızdıktı josparly türde joiuymyz kerek. Ortalyq köşelerdı ǧana jarqyratyp qoiyp, qalanyŋ şetkerı audandaryna köŋıl bölmeu ädılettı qoǧam ideiasyna sai kelmeidı» dedı Prezident.
Qasym-Jomart Toqaev qalalardy barynşa sapaly basqaru ısınde jaŋa mümkındıkterge jol aşatyn tehnologiianyŋ rölıne airyqşa toqtaldy.
«Aqyldy qala» tūjyrymdamasyn jüzege asyru azamattarǧa jaŋa sifrlyq qyzmet ūsynuǧa, ǧimarattardyŋ energiia tūtynu tiımdılıgın aitarlyqtai jetıldıruge, sondai-aq kölık aǧynyn tübegeilı oŋtailandyryp, köşedegı qauıpsızdıktı arttyruǧa mümkındık beredı. Būl – bız üşın eŋ özektı mındet. Sonymen qatar adamdarǧa özara tyǧyz bailanys ornatuǧa kömektesıp, azamattar men biznestıŋ qaladaǧy özektı problemalardy köterıp, olardy şeşe alatyn belsendı qoǧamdastyq qūru ısıne atsalysuyna yqpal etedı. Astana būl baǧytta damyp keledı jäne bırqatar jetıstıkke jettı. Intelligent Community Forum bedeldı halyqaralyq ūiymynyŋ mälımetı boiynşa elorda älemdegı eŋ intellektualdy qoǧamdastyqtyŋ bırı retınde ozyq 21 şahardyŋ qataryna endı. Sonymen qatar qalamyzda Ortalyq Aziiadaǧy eŋ ırı Astana Hub halyqaralyq IT-startaptar tehnoparkı qūryldy. Būl tehnopark tek elımızdıŋ ǧana emes, bükıl aimaqtyŋ sifrlyq transformasiiasyna eleulı üles qosady» dedı Memleket basşysy.
Sözın qorytyndylai kele, Prezident elımızde Ädılettı Qazaqstan qūru üşın auqymdy institusionaldyq özgerıster jüzege asyrylyp jatqanyna nazar audaryp, maŋyzdy saiasi reformalar nätijesınde azamattardyŋ memlekettık, äsırese, jergılıktı jerde şeşımder qabyldauǧa qatysu mümkındıgı edäuır keŋeigenın atap öttı.
«Elımızdegı qala tūrǧyndary endı özderı syilaityn ärı senetın deputattardy taŋdau mümkındıgıne ie boldy. Būl jauapkerşılıgı mol azamat qaǧidattaryn ornyqtyruǧa eleulı üles qosady. Adamdardyŋ öz qalasyndaǧy tūrmys-tırşılıktı jaqsartu ısıne yqpal etuge mümkındık beredı. Alaida qoǧamnyŋ qūndylyqtar jüiesı jaŋǧyrmai, barlyq reformamyzdyŋ mänı bolmaidy. Būǧan kämıl senemın. Qazaqstannyŋ ornyqty damuy üşın dünietanym paradigmalary tübegeilı özgerıp, adamdardyŋ mınez-qūlyq modelı jaŋaruy qajet. Sondyqtan men jastarǧa, qalalar men elordanyŋ jas tūrǧyndaryna ülken ümıt artamyn» dep tüiındedı sözın Qasym-Jomart Toqaev.
Forumnyŋ aiasynda bügıngı taŋdaǧy jahandaǧy ösu men innovasiialardyŋ negızgı ortalyqtary – qalalardy damytudyŋ eŋ özektı mäselelerı jäne olardy şeşu joldary talqylandy. Iskerlık baǧdarlama şeŋberınde ärtürlı sala boiynşa 8 paneldık sessiianyŋ otyrysy öttı.
4 şıldede alys-jaqynnan kelgen qonaqtar «Nūr älem» sferasynyŋ aldyna tal egıp, «Astana Opera» teatrynda «Aida» qoiylymyn tamaşalady. 5 şıldede forumnyŋ saltanatty aşyluy jäne paneldık sessiialary öttı.
«Qalalardy sifrlyq transformasiialau: innovasiialyq jobalar, baǧdarlamalar jäne tehnologiialar», «Ekonomikalyq ösımnıŋ negızgı draiverı retınde qalalarǧa investisiia salu», «Bolaşaqqa baǧyttalǧan qalalardy basqaru», «Medisinalyq turizmnıŋ älemdık naryǧy: problemalary jäne ösım draiverı», «Medisinalyq turizmnıŋ kartasyndaǧy Astana» dep atalǧan paneldık sessiialardyŋ jūmysyna AQŞ, Ūlybritaniia, Germaniia, İtaliia, İzrail, Türkiia, Polşa, Ündıstan, Resei, Qytai siiaqty 24 memleketten kelgen meimandar qatysty. Astanamen bauyrlas 17 qalanyŋ 6-uynyŋ, atap aitqanda, Rabat, Qazan, Nusantara, Penza, Omby, Bışkek qalalarynyŋ merlerı, Baku, Aşhabad, Minsk, Duşanbe, Brazilia, Belgrad qalalary merlerınıŋ orynbasarlary, sondai-aq Mäskeu, Taşkent, Siian, Tomskınıŋ ärtürlı deŋgeidegı basşylary qatysty.
Damudyŋ jaŋa modelın qalyptastyrady
Forumda söz söilegen Astana qalasynyŋ äkımı Jeŋıs Qasymbek eŋ aldymen şetelden kelgen märtebelı meimandarǧa joǧary ıltipat körsetıp, älemnıŋ 13 memleketınen 17 munisipalitet basşylarynyŋ osy forumǧa qatysuy bız üşın ülken märtebe ekenın atap öttı.
«Barşaŋyzdyŋ būl jiynǧa qatysularyŋyzdy bız joǧary baǧalaimyz.Būl forum özara yntymaqtastyqty damytyp, bırlesıp damudyŋ jaŋa modelın qalyptastyrady degen senımdemın. Astana qalasy – Qazaqstannyŋ maŋyzdy jobalarynyŋ bırı. Alǧaş ret HH ǧasyrdyŋ soŋynda ırgesı qalanyp, ǧasyrlar toǧysyndaǧy şekaradan ötıp, bızdıŋ Astanamyz älemdık tanymaldylyqqa ie boldy jäne bügınde damyǧan ekonomikasy men infraqūrylymy bar zamanaui megapoliske ainaldy» dedı J.Qasymbek.
Äkım 25 jylda qalanyŋ jalpy önımı 22 milliard dollarǧa, iaǧni 10 trillion teŋgege deiın, al önerkäsıp önımı 4,3 milliard dollarǧa jetkenın, iaǧni 2 trillion teŋgege deiın artqanyn mälımdedı. Qala basşysy Astana talanttar, turister, investorlar jäne kreativtı ideialar üşın aimaqtyq habqa ainalǧanyn tılge tiek ettı.
«Nebärı 25 jylda bız 33 million şarşy metr tūrǧyn üi, 670 balabaqşa men mektep, 100-den astam mädeni jäne sport nysandaryn saldyq. Astana älemdık deŋgeidegı talanttardy, jastardy, turisterdı, investorlardy jäne kompaniialardy tartatyn kreativtı ekonomikasy bar sauda üşın öŋırlık habqa ainaldy. Şaǧyn jäne orta bizneske negızdelgen qala ekonomikasynyŋ özın-özı qamtamasyz etetın qūrylymy qalyptasty» dedı Jeŋıs Qasymbek.
Qala basşysynyŋ aituynşa, Astana – ekonomikalyq ösu men damudyŋ qalasy ǧana emes, sonymen qatar, täuelsız, küştı jäne senımdı damyp kele jatqan memlekettıŋ bet-beinesı.
«Qala qūrylysy – būl ekı qozǧauşy küştıŋ sinergiiasy: damyǧan infraqūrylym jäne sapaly qalalyq basqaru. Al onyŋ bäsekege qabıletınıŋ üş faktory – ol jahandyq ekonomikaǧa tartylǧan sauda sektorlarynyŋ boluy, qalanyŋ talanttardy tartu qabıletı jäne innovasiialardyŋ üzdıksız generasiiasyn qamtamasyz etetın innovasiialyq ekojüienıŋ boluy. Sondyqtan bız täjıribe, ideialar men innovasiialar almasuǧa quanyştymyz. Barşaŋyzǧa osy forumda tabysty jäne nätijelı jūmys tıleimın» dep sözın tüiındedı J.Qasymbek.
Sonymen qatar jiynda Rabat qalasynyŋ merı Asmaa Rhlalu (Marokko), Nusantara qalasy ūlttyq astanalyq basqarmasynyŋ basşysy Bambang Susantono (İndoneziia), Penza oblysynyŋ gubernatory Oleg Melnichenko (Resei), Brazilia federaldy okrugınıŋ memlekettık hatşysy Felipe Ramon Moro Rodrigez (Braziliia), Bışkek qalasynyŋ merı Emilbek Äbdıqadyrov (Qyrǧyzstan), Belgrad qalasynyŋ vise-merı Vesna Vidovich (Serbiia) söz söiledı.
Halyqtyŋ 70 paiyzy mobildık qosymşalardy qoldanady
«Qalalardy sifrlyq transformasiialau: innovasiialyq jobalar, baǧdarlamalar jäne tehnologiialar» atty paneldık sessiiada Sifrlyq damu, innovasiialar jäne aeroǧaryş önerkäsıbı ministrınıŋ bırınşı orynbasary Qanyş Töleuşin elımızdegı sifrlyq salada jüzege asyrylyp jatqan bastamalar turaly aitty.
«Halyq pen biznestıŋ kündelıktı tūrmysyn sifrlyq şeşımder arqyly jaqsartu kerek. Sifrlyq şeşımder qoljetımdı boluy üşın dūrys infraqūrylymdy damytuymyz kerek. Sondai-aq talantty, daryndy mamandardy daiarlauymyz qajet bolyp otyr. Bılıktı mamandar bolǧan kezde keŋ tehnologiialyq kompaniialar būl salaǧa investisiia qūiady. Retteu tetıkterınıŋ aşyq ärı tūraqty boluy da asa maŋyzdy röl oinaidy» dedı Q.Töleuşin.
Ol sifrlyq salada qyzmetterdı damytuǧa erekşe nazar audarylatynyn atap öttı.
«Onyŋ barlyǧy adamdarǧa qyzmet etuge baǧyttalǧan. Halyqtyŋ 70 paiyzy mobildık qosymşalardy qoldanady. Qyzmetterdıŋ basym bölıgı smartfon arqyly jasalsa, tiımdı bolady. Pandemiia kezınde bız būl mäselemen tıkelei betpe-bet keldık. Sondyqtan osy baǧytta naqty baǧyttar boiynşa jūmys ıstep jatyrmyz» dedı qūzyrly ministrlık ökılı.
Medisinalyq hab salynady
Būl turaly mereitoilyq forum aiasyndaǧy «Ekonomikalyq ösımnıŋ negızgı draiverı retınde qalalarǧa investisiia salu» atty plenarlyq sessiiada mälım boldy. Sessiia jūmysy aiaqtalǧan soŋ, bauyrlas qalalardyŋ investisiialyq jobalary turaly bırqatar memorandumǧa qol qoiyldy. Saltanatty räsımge Astana qalalyq İnvestisiialar jäne käsıpkerlıktı damytu basqarmasynyŋ basşysy Halel Äkımjanov jäne «Cynosure» kompaniiasynyŋ direktory Aidar Sauranbaev qatysty.
Astana äkımdıgı men «Cynosure» kompaniiasy arasyndaǧy alǧaşqy kelısım jeke investorlardyŋ qatysuymen medisinalyq hab salu jönındegı jobany ıske asyru maqsatynda jasaldy. Medisinalyq keşende emhana, diagnostikalyq jäne oŋaltu bloktary, biznes-ortalyq, sondai-aq, şaqyrylǧan şeteldık mamandarǧa arnalǧan päterler men qonaq üi bolady.
Felipe Ramon Moro Rodriges, Braziliia federaldyq okrugı Mädeni mūrany qorǧau ministrınıŋ orynbasary:
iyna Braziliia halqy elımızdıŋ ūlylyǧyn, adamdarymyzdyŋ äleuetın körsetetın astana qūrudy armandady. Bes jyl tabandy jūmystyŋ arqasynda bız armanymyzǧa jetıp, braziliialyqtardy şabyttandyratyn, jarqyn ömırge bastaityn bıregei zamanaui qala jasadyq. Bızdıŋ qalamyz 4 negızgı qaǧidat boiynşa oilastyrylǧan, iaǧni tūrǧyndarǧa jaily qala, köpşıl qala, tabiǧi körkem jäne ūly armandarǧa ūmtylatyn qala. Bügın Qazaqstan astanasynan da bız sol qaǧidattarǧa tän aurany sezındık. Är eldıŋ mädeni mūrasy – naǧyz qazyna bailyǧy. Ol bızdıŋ būryn kım bolǧanymyzdy jäne alda qai jolmen baǧyt alatynymyzdy körsetedı. Bızdıŋ qalalarymyz – mädenietı bai, qyzu ömır qainap jatqan şaharlar. 2022 jyly Brazilia iberoamerikalyq mädeni astana atandy, Astana qalasynan da ruhani, mädeni mol mūranyŋ ızın kördık, mäselen, Ortalyq Aziiadaǧy eŋ ülken muzeilerdıŋ bırı osynda eken. Brazilia men Astana geografiialyq ornalasuy jaǧynan alys jatqan qalalar bolsa da, olardy bır-bırımen jarqyn ömırge, meiırım men ruhanilyqqa ūmtylysy bırıktıredı jäne sonyŋ bärı onyŋ säuletınen körınıs tauyp tūrady.
Vesna VİDOVİCh, Serbiia astanasy Belgrad merınıŋ orynbasary:
– Astana men Belgrad – bır-bırıne ūqsas qalalar, ekeuı de örkendeu jolynda az ǧana uaqytta mol tabysqa jettı. Ekı eldıŋ basşylary – Aleksandr Vuchich pen Qasym-Jomart Toqaevtyŋ dostyǧy sekıldı ekı memlekettı dästürlı ızgı qarym-qatynas bailanystyrady. Ekı el arasynda şeşılmegen mäsele joq. Bız joǧary deŋgeidegı saiasi dialogty odan ärı ılgerıletıp, ekıjaqty yntymaqtastyqty, äsırese sauda-ekonomikalyq qatynasty damytuǧa müddelımız. Qazaqstannyŋ bızdıŋ eldıŋ aumaqtyq tūtastyǧyn, halyqaralyq qūqyǧyn qoldauyn joǧary baǧalaimyz. 2016 jyly Astana men Belgrad arasynda yntymaqtastyq turaly hattamaǧa qol qoiyldy. Sodan berı köptegen sala boiynşa yntymaqtastyq qarqyn alyp keledı. Belgrad pen Astana soŋǧy jyldary ekonomikalyq jaǧynan qarqyndy damuda. Ekı astana öz aimaǧyndaǧy maŋyzdy ortalyqqa ainaldy. Soŋǧy jyldary ekı qala da örkendeu men modernizasiianyŋ simvoly bolyp otyr. Aldaǧy uaqytta yntymaqtastyǧymyz odan ärı ılgerıleitınıne senımdımın. Astanada bızdıŋ ataqty ǧalym Nikol Teslanyŋ köşesı bar. Al Belgradta ūly aqyn Jambyl Jabaevqa eskertkış ornatyldy. Serbiia Respublikasynyŋ «EKSPO-2017» halyqaralyq körmesınde öz pavilony boldy. Al Belgrad 2027 jyly mamandandyrylǧan körmenıŋ qojaiyny bolady. Sızdermen Belgradtaǧy körmede kezdesudı asyǧa kütemız!
Bambang Susantono, İndoneziianyŋ bolaşaq astanasy – Nusantara äkımşılıgınıŋ basşysy:
– Elorda äkımı Jeŋıs Qasymbek myrza ekeumız yntymaqtastyq üşın Astana men Nusantara arasyndaǧy özara tüsınıstık turaly memorandumǧa qol qoidyq. Yntymaqtastyq memorandumy Astana men Nusantara tūrǧyndary arasyndaǧy ekonomikalyq damuǧa kömektesıp, ekıjaqty qarym-qatynasty damytuda bılım men täjıribe almasu alaŋy bolady. Būl ekı qala men ekı eldıŋ odan ärı dami tüsuıne mümkındık beredı. Bauyrlas qalalar forumynyŋ ekıjaqty qarym-qatynasty odan ärı damytudaǧy maŋyzy zor. Bügıngı ıs-şara özara qarym-qatynasymyzdy damytuǧa arnalǧan. Men Qazaqstan Prezidentıne būl tarihi özgerısterdıŋ jaŋa däuırı ekenın tüsıngenı üşın alǧys aitqym keledı. Öitkenı qazır älemde türlı syn-qater bolyp, qalalar qiyndyqtarǧa tap bolyp jatqanyn körıp otyrmyz.
Oleg MELNİChENKO, Penza oblysynyŋ gubernatory:
– Qazaqstan Penza oblysynyŋ strategiialyq maŋyzdy äleumettık-ekonomikalyq serıktester tobyna kıredı. 2022 jyly Sur ölkesınen Qazaqstanǧa jetkızıletın jalpy eksport kölemınıŋ 22 paiyzy Astananyŋ ülesıne tiedı. Bırqatar käsıporyn 2023 jyly öz körsetkışın aitarlyqtai jaqsartty. Penza oblysynyŋ käsıporyndary Astanada ötıp jatqan halyqaralyq körmelerge belsene qatysady. Qyrküiek aiynda Penza önerkäsıpşılerı Astanada ötetın ken jabdyqtary men mineraldardy öndıru jäne baiytudyŋ qazaqstandyq halyqaralyq körmede öŋırdı tanystyrady.
Penza memlekettık universitetınde qazır Qazaqstannan 22 student pen aspirant oqidy. Bızdıŋ balalar Qazaqstandaǧy olimpiadalarǧa qatysady, bız öŋırdegı qazaqstandyq jastardy şyǧarmaşylyq jäne ǧylymi konkurstarǧa da qabyldaimyz. Būl forum sauda-ekonomikalyq bailanysty damytuǧa da, bızdı köptegen ǧasyr boiy bailanystyratyn dostyqty nyǧaituǧa da septıgın tigızedı.
