Astana jyl sanap körkeiıp keledı.
Bas şahardyŋ zäulım sarailary men ǧimarattary şet memleketten kelgen qai qonaqtyŋ da qos janaryn bır sürındırmei qoimaidy.
Elordanyŋ ırgesı qalanǧaly berı bar-joǧy on alty jyl ötse de, damu qarqyny köŋıl quantady.
Körıktı qalalar qataryndamyz
Astana qalasy elımızdıŋ negızgı ortalyǧy retınde basty, ırı turistık şaharǧa ainaldy. Arqanyŋ tösındegı äsem qala köptegen halyqaralyq deŋgeidegı ıs-şaralardy öz märtebesıne sai ötkızıp, san myŋdaǧan qonaqtarǧa keŋ peiıldılıgı men aqjarqyn nietın tanytyp, özınıŋ märtebesıne sai ekenın san märte däleldedı.
Ötken jyly ǧana bızdıŋ Astanamyz turistık qalalardyŋ bedeldı Bükılälemdık federasiiasy (World Tourism Cities Federation – WTCF) qūramyna engen. Būl – Los-Andjeles, Rim, Berlin, Makao, Pekin, London, Vena, taǧy basqa da eluden asa megapolister men turistık ortalyqtardy bırıktıretın kölemı jaǧynan törtınşı turistık bırlestık. Bır aita keterlıgı, būrynǧy keŋes elderınıŋ qalalary ışınde WTCF qatysuşylary – tek Mäskeu, Minsk jäne Astana ǧana.
Qazaqstan astanasy älgı federasiia qūramyna Pekin merı Uong Anşungtyŋ şaqyruy boiynşa kırgenı de esımızde. Sol tūsta Pekin merı «Bükılälemdık turistık qalalar federasiiasy keŋesınıŋ töraǧasy retınde men Astanany WTCF qūramyna quana ūsyndym. Federasiiaǧa qosyla otyryp, qala ūiymdaǧy basqa qalalarmen bırge sättı täjıribesımen, turizmdı damytu mümkındıkterımen bölısetındıgıne senımım zor» degen edı.
Halyqaralyq şaralar bedelımızdı küşeitedı
Bas qalaǧa alǧaş kelgen adam naǧyz mädeni, ruhani sezımdı basynan keşıredı. Öitkenı, tarihi ölşemmen öte qysqa merzımde qūrylǧan Astananyŋ säulettık beinesın tamaşalaǧan kez kelgen qonaq taŋ qalmauy mümkın emes. Täuelsızdık, Beibıtşılık jäne kelısım sarailarynyŋ, «Qazaqstan» ortalyq konsert zalynyŋ, künı keşe ǧana esıgın aiqara aşqan Ūlttyq muzeidıŋ, «Bäiterek» monumentınıŋ ǧajaiyptary tamaşalauşysyn sergek küige jeteleidı.
Mamandardyŋ aituynşa, turizmnıŋ osylai qarqyndy damuynyŋ basty sebebı – jergılıktı organdar men ūiymdardyŋ turizm salasymen tyǧyz bailanysta jūmys jasauynda.
Bügınde Astana şaharynda 132 turistık firma jūmys ısteidı. Elordanyŋ halyqaralyq turistık naryqta bäsekege qabılettı boluy üşın olar turistık körmelerge belsendı qatysuda jäne üzdıksız şaqyryluda. Mūny da astanalyq kompaniialardyŋ tuǧan qalasyn nasihattauǧa qosqan ülesı deuge äbden keledı.
«Turizmnıŋ eŋ tabysty türlerınıŋ bırı – ıssaparlyq turizm. Mūndai turisterdıŋ 70 paiyzdan astamy Astanada ötetın ärtürlı körmeler men konferensiialarǧa, seminarlarǧa qatysu maqsatynda keledı. Iаǧni, qonaqtardyŋ köpşılıgı bızdıŋ bas qalamyzǧa ıssaparlyq maqsatta at basyn būrady» deidı sala mamandary. Osy oraida aita ketetın bır jait, jaŋa ǧana aitqan EQYŪ Sammitı, VII qysqy Aziia oiyndary, jyl saiyn ötetın Astana ekonomikalyq forumy jäne Astana künı sekıldı türlı halyqaralyq deŋgeidegı ırı ekonomikalyq, saiasi, sporttyq jäne mädeni şaralar turizmnıŋ damuyna jäne elorda märtebesınıŋ artuyna maŋyzdy äserın tigızedı. Al 2017 jyly ötetın «EHRO» halyqaralyq mamandandyrylǧan körmesıne alys-jaqyn şet memleketterden 5 millionǧa tarta meiman kelmek.
DEREK PEN DÄIEK
2013 jylǧy arnaiy statistikalyq mälımetterge süiensek, qalaǧa 687 239 turist kelgen eken. Onyŋ ışındegı 108,5 myŋy – alys şet el azamattary. Būǧan qarap, bır jyl ışınde elordaǧa taban tıreitın turister sanynyŋ 105 myŋ adamǧa, iaǧni, 16 paiyzǧa öskenın köremız. Byltyr qalaǧa kelgen adamdardyŋ jalpy sanyn 2010 jylǧy körsetkışpen salystyrǧanda 67,5 paiyzǧa artqanyn aŋǧaramyz.
Elbasy «EHRO» körmesın quattauda
Turizmnıŋ basty talaptarynyŋ bırı – qonaqüilerdıŋ sapaǧa sai keluı, zaman köşıne ılesuı. Qazırgı taŋda Astana qalasynda 161 qonaqüi jūmys ısteidı. Olardaǧy jatyn oryndar sany 8442-ge jetken. Sonymen qatar, «liuks» sanatyndaǧy nömırler sany 744-tı qūraidy. Al bes jūldyzdy qonaqüiler – 5, tört jūldyzdy – 11, üş jūldyzdy 20 qonaqüi bar eken. Būl sifrlar aldaǧy üş jylda eselep ösetınıne senımdımız. Öitkenı, Prezident Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ özı elordada ötetın «EHRO» körmesıne basa maŋyz berıp, daiyndyq jūmystaryn jıtı baqylauda. Halyqaralyq şaraǧa orai turisterdı märtebesıne sai kütıp alatyn meimanhanalar men meiramhanalardyŋ qataryn köbeitu qajettıgın de tapsyrǧan Memleket basşysy.
SÜBELI SÖZ
Samat QABDULİN, Astana qalasy turizm, dene tärbiesı jäne sport basqarmasy basşysynyŋ orynbasary:
– Astana qalasy halyqaralyq turizmnıŋ basty ortalyǧyna ainalar kün alys emes dep bılemın. Sebebı, elordadaǧy qazırgı jaǧdaidyŋ özı būl senımdı küşeite tüsedı. Men öz salam boiynşa äŋgımeleiın, Astanada köptegen bairaqty sporttyq bäsekeler ötıp tūrady. Olardyŋ qai-qaisysyna da alys-jaqyn şet elderden keletın sportşylar köp-aq. Qonaqtardyŋ köpşılıgı otyz myŋ adamdy qūşaǧyna syidyruǧa mümkındıgı bar «Astana-arena» stadionyna, «Alau» mūz aidynyna, «Saryarqa» respublikalyq velotrekke, basqa da sporttyq nysandarymyzǧa taŋdai qaǧyp, tamsanyp ketedı. Statistikalyq derekter elordaǧa aǧylǧan meimandardyŋ jyl sanap artyp kele jatqanyn aiǧaqtaidy. Bıle bılsek, solardyŋ denı sporttyq şaralarǧa qatysuǧa keledı. Endı halyqaralyq «EHRO-2017» körmesıne daiyndyq üstındemız. Būl oqiǧa da Astana turizmınıŋ salmaǧyn arttyryp, atymyzdy şartarapqa jaiatynyna senımım zor.
Turisterdı qabyldauda tamaqtanu oryndarynyŋ köptep boluy öte maŋyzdy. Būl tūrǧydan da bas şahardyŋ qyzmet körsetuı oiǧa qonymdy. Aitalyq, Astanadaǧy meiramhanalardyŋ qatary bügınde 177-ge jetse, osynyŋ barlyǧy bır mezette 23000 adamdy qabyldai alady. Al 770 kafe-barymyz 28950 qonaq küte alady. Memleket tarapynan şaǧyn jäne orta bizneske qoldau da būl salanyŋ ılgerıleuıne septıgın tigızude.
Astanadaǧy turistık ıspen ainalysatyn käsıpkerler ötken jyly 425,9 myŋ adamǧa qyzmet körsetıptı. Onyŋ ışınde turistık firmalar arqyly 56,3 myŋ adamǧa, jeke käsıpkerler arqyly 31,2 myŋ adamǧa qyzmet ūsynylǧan.
Astanaǧa ötken jyly şet memleketten kelgen 198,8 myŋ azamattyŋ basym bölıgı – TMD aumaǧyndaǧy elderdıŋ tūrǧyndary. Naqtyraq aitsaq, 72,6 paiyzy Resei Federasiiasynan, 11,5 paiyzy Ukrainadan, 4,7 paiyzy Özbekstannan, 2,4 paiyzy Belorussiia elınen elordaǧa at basyn būrǧan. Al TMD-dan özge memleketterden kelgen turister sanynyŋ basym bölıgı türkiialyqtar eken. Qytaidan, AQŞ-tan, Germaniiadan jäne Ūlybritaniiadan Qazaqstandy körgısı kelgender de barşylyq.
Ashat RAIQŪL
