Astana turizmı älı de aqsap tūr

Turizmnıŋ körıgın qyz­dyruǧa bolady eken, täjıribe joq emes, bar. EKSPO-2017 halyq­aralyq körmesı kezınde, qazaqstandyqtardyŋ taily-taiaǧy qalmai Astanany bır köruge asyqqan edı ǧoi. Äuejaidan da, temırjol vokzaldarynan da aǧylyp kelıp jatqan jūrtqa qarap, osyndai deŋgeide turizmdı damytuǧa bolady eken-au dep taŋ qaldyq.

Byltyrǧy jazdyŋ aptaby artta qaldy, qala köşelerı byltyr­ǧydai emes bosap qalǧandai. Şet tılde söilegenderdı sirek kezdes­tıremız. Bäiterektıŋ ainalasy keide adamǧa tolyp qalady. Jaily avtobustardan tüsıp jatqandarǧa qarap Burabaidan kelgen türlerın baiqaimyz. «Astanaǧa aǧylǧan jūrttyŋ aiaǧy nege saiabyrsyp qaldy?» degen sūraqty Astanalyq turizm qauymdas­tyǧynyŋ prezidentı Äigerım Mūhamedjanovaǧa qoiǧan edık.
– Byltyrǧydai emes ärine, degenmen elordaǧa turister kelıp jatyr. Saiahatşylardy qarsy alyp, şyǧaryp saluǧa bar kü­şımızdı salyp jürmız. Bıraq ta, Astana turizmınıŋ damuyna kedergı keltıretın mäseleler joq emes. Sonyŋ bastysy, gidtıŋ, qalany aralatyp körıktı jerın körsetıp, ötkenı men ketkenın äserlı jetkızetın mamandardyŋ märtebesı anyqtalmaǧan. Olardyŋ turizmnıŋ basty belgısı ärı bedelı ekenın eşkım eskermeidı. Şyn mänınde şeteldık turist üşın gid – barǧan elındegı eŋ ja­qyn tuysy, aqylşy jol bas­­tauşysy. Ony qūrmettep, qyzmetın joǧary baǧalaidy. Al bızde şe?! Gid-mamandardyŋ jylap kelgenıne talai kuä boldyq. Onyŋ bır mysalyn aitaiyn. Qaladaǧy mūrajaiǧa turist ertıp baryp, elımızdıŋ basty rämızı tuymyz turaly sūraǧanǧa tüsındırıp jatqanda, esıktıŋ janynda otyr­ǧan küzetşı gidtıŋ jaǧasynan alyp, böten jūrttyŋ közınşe sögıp, yŋǧaisyz jaǧdaiǧa qaldyr­ǧany bar. Nege degende öz qyz­metkerlerınen basqa eşkımnıŋ tüsındıruge qūqysy joq eken. Al mamandaryŋ qaida degende şet tılın bıletın eşkım bolmapty.
Astana – meiramhanadan kende emes. Dese de turisterdıŋ asyǧys tüstenıp, keşkı asyn jyldam ışuge laiyqtalǧan oryndar joq­tyŋ qasy. Europalyqtardyŋ köbı vegetariandyqtar, keibırı halal sūraidy, olardyŋ qala­uynşa asqa tapsyrys beru jaǧynan da osal tūstarymyz bar. Aita ketelık, 40 adamdy er­tıp alǧan gid meiramhanaǧa tüs­tenuge aparsyn delık. Olar mei­­ram­hananyŋ tärtıbı boiynşa ül­ken porsiia­ly tamaq alyp ışuge mäjbür. Ol astyŋ jartysy jelınbei qalady. Soǧan qaramastan aqşasyn tölep, ekı saǧat uaqyty tüstenu­ge ketedı. Şetelderde turis­terge arnalǧan asyǧys as ışıp, jeŋıl tüstenetın meiramhanalar jetkılıktı.
Taǧy da aitatyn jait, turis­ter keşkılık asyqpai otyryp, keide syrasy ne şarabyn syzyltyp ışıp şarşaǧanyn basyp (mädenietı ǧoi), eldıŋ etnikalyq mädeni mūrasymen tanysyp, erekşelıkterın bılgısı keledı. Turister baratyn jerlerde būl eskerılmegen. Özge jūrtqa belgılı qyzmet bolǧan soŋ, bızderde şeteldık qonaqtarymyzdyŋ ötınışın oryndaǧymyz keledı. Ondai jaǧdaida meiramhananyŋ bır zalyn jalǧa alyp, ärtıs­terdı şaqyryp älek bolamyz. Meiramhana bolǧan soŋ as mäzırıne tapsyrys beru kerek, önerın körsetkenderge taǧy aqysyn töleimız, sonymen özımızdı, önerımızdı tanytu qymbatqa, ärtıs ızdep äbıgerşılıkke tüsıp jatady. Turizmı damyǧan elde qalai? Olar jai ǧana susynyn ışıp, azdap tıske basatynyn alyp jaily orynǧa jaiǧasyp, barǧan elınıŋ mädenietın tamaşalap, äserın alyp qaitady. Qanşa tyryssaq ta, asa qajet turizmnıŋ osy qyz­metın jandandyra almai jür­mız. Ülken konsert zaldaryna aparuǧa bolady, bıraq būl basqa jaǧdai.
Elımızge kelgen qonaqty avtobuspen alyp jüremız. Turis­tık avtobustarǧa arnalǧan tū­raq­tyŋ standarty bekıtıldı. Bıraq kölıktıŋ türı, kölemınıŋ mölşerı anyqtalyp, bekıtılmegen. Sol sebeptı qalanyŋ körıktı jerle­rınıŋ tūraǧyna toqtaǧanymyzda kölıktı qaida qoiarymyz­dy, qandai baǧa töleitınımızdı bılmei qinalmyz. Osylaişa jartylai bıtken şarua da dıŋkeletıp tūr.
Astana turizmınıŋ bır tynysy Qorǧaljyn tabiǧi parkınıŋ daŋqyn äsırese europalyqtar jaqsy bıledı jäne oǧan barǧysy keledı. Burabai da körıktı tabiǧatymen qonaqtarymyzdy qyzyqtyrady. Alaida ol jer­lerdı älı de bolsa turizmge tartymdy etuge bolar edı. Astananyŋ töŋıregınde Bozoq bar dep jatamyz. Ökınışke qarai, ony turistık baǧytqa ainaldyryp, tartymdy etu üşın köp jūmys­tar jasau kerek. Qazylǧan topyraqtyŋ üiındısımen eşkımdı taŋ qaldyra almaimyz.
Astananyŋ on şaqty qonaq­üiınıŋ bosaǧasyndaǧy arnau­ly jerde jarnamalyq düniele­rı­mızdı aparyp qoidyq. Näti­je­sız emes, sol arqyly qala qo­naq­tary uaqytyn bölıp, aqyry jol tüsken soŋ, elordanyŋ kö­rıktı jerlerın bır körıp ketuge yntaly bolady. Būl – bızdıŋ qauymdas­tyqtyŋ ǧana jūmysy. Al eger mem­lekettık deŋgeide elımızdegı bar jauharlardy jarnamalai alsaq, onda turizm salasynyŋ kem-ketıgın toltyryp, onyŋ damuyna daŋǧyl jol salar edık.