Prezident Nūrsūltan Nazarbaev 1994 jylǧy 6 şıldede, özınıŋ tuǧan künınde, Joǧarǧy Keŋestıŋ sessiiasynyŋ plenarlyq mäjılısınde tūŋǧyş ret astanany Almatydan Aqmolaǧa auystyru turaly ideiasyn ūsyndy. Zaldy sol kezde ıske asuy mümkın emes bolyp körıngen jobanyŋ taŋ qaldyrǧany sonşalyq, tıptı Elbasynyŋ tuǧan künın de ūmytyp kettı. 90-şy jyldardyŋ basynda eldegı öte qiyn jaǧdaida astanany köşıru mümkın be? Būl joba ıske aspaityn utopiia delındı. Osyndai qiyn jaǧdaida Prezident özınıŋ jaŋa jobasynyŋ ıske asatyndyǧyn jäne bolaşaǧynyŋ jarqyn ekendıgın däleldei aldy ma?
Nūrsūltan Nazarbaev jas respublikanyŋ kürdelı geosaiasi, ekonomikalyq, ekologiialyq mäselelerın sol kezde köpşılıkke aqylǧa syiymsyz bolyp körıngen totalitarizmnen demokratiiaǧa qarai bırden sekıru, paradigmany auystyru, barlyq äleumettık jäne ekonomikalyq küşterdı jaŋartu jäne olarǧa jaŋa serpılıs beru kerek ekenın jaqsy bıldı. Astana jaŋa memlekettıŋ jäne jaŋa däuırdıŋ simvoly ekenı anyq baiqaldy.
Tamaşa Astana – bükıl qazaqtardyŋ, qazaqstandyqtardyŋ, tıptı barlyq älem jūrtşylyǧynyŋ maqtanyşy. Astana – dästürlı jäne älemdık dınder liderlerınıŋ sūhbat alaŋy, beibıtşılık pen ruhani kelısım, tözımdılık pen tūraqtylyq, jaŋaru men damu alaŋy. Elorda Elbasynyŋ tamaşa ūlttyq strategiialyq jobasy.
Astana qalasynda «astana – älem nüktesı, Euraziia jüregı» degen jaŋa astananyŋ tuuy jaily ontologiialyq ideia ıske asty. Astanada qazaq halqynyŋ tarihy men postmodern, ūlttyq stilistika jäne jaŋa zäulım ǧimarattar men üiler bır arnaǧa tüiıstı.
Astananyŋ IýNESKO şeşımımen 1999 jyly «Beibıtşılık qalasy» ataǧyn aluy tegın emes. Şiraq damyp jatqan Astanada ärtürlı ülgıdegı aziialyq kümbezder men europalyq ǧimarattar üilesıp jatqan Şyǧys pen Batys odaǧy qalandy. Qalada türlı etnostar beibıtşılık pen kelısımde ömır sürude, jäne de Astanada tūratyn ärbır etnos qala ömırıne respublikanyŋ euraziialyq tūtastyǧyn qūraityn bıregei negızın endırude.
Astana «mädenietter men halyqtar dostyǧy» aralyna ainaldy. Astananyŋ basty qūndylyǧy onyŋ halqynyŋ, astana tūrǧyndary äleuetınıŋ, türlı mädeniet, dın, konfessiia ökılderınıŋ, eŋ bastysy respublikanyŋ jas astanasynyŋ jaŋa tūrǧyndary sanynyŋ künnen künge artyp kele jatuynyŋ özındık qūndylyqtaryn saqtauynan tūrady.
Tarihi prosestıŋ zaŋdy küşeiuı retındegı beibıtşılıktı, dostyqty, kelısımdı qūruǧa mümkınşılıgı bar Astana örkenietaralyq sūhbattyŋ mädeni ortalyǧy boluda.
Bız ǧalym jäne azamat retınde öz mındetımızdı tek bızdıŋ Otanymyz kölemınde ǧana emes, ǧalamşardyŋ mädeni keŋıstıgınde osy beibıtşılık pen kelısım ahualyn nyǧaitu men yntymaqtastyqtan, joǧary qoǧamdyq boryşymyzdy keŋeitu men jalǧastyrudan köremız.
Astana tek aşyq kökjiek pen keŋıstık, qazırgı älemnıŋ qalyptasyp jatqan ruhani ortalyǧy ǧana emes, tūtas eldıŋ tuyp, qalyptasu, ösu tarihy.
Qazır Astana täuelsız memleketımız müddesınıŋ damu negızı arqyly köruge qajettı jaŋa röldı oryndaidy. Res-publika astanasy el nysanynyŋ ary qarai damuyna, qala jasauǧa arnalǧan merekelık şaralar ūiymdastyruǧa, qazırgı aqparatty qoǧam müddesınıŋ tereŋ kırıguıne bailanys-ty köpvektorly mındetter oryndaidy. Astana jūrtynyŋ ösuı jyldan jylǧa öndırıs, ışkı qūrylym, bailanys jäne qatynas joldar, şaǧyn jäne orta biznes, bılım men ǧylym, auylşaruaşylyq bölımı salasynda belsendılık körsetude.
Bıraq ol jas respublikanyŋ geosaiasi, ekologiialyq, ekonomikalyq mäselelerın tek jūlqynu, paradigma auystyru, barlyq ekonomikalyq jäne äleumettık küşterge jaŋaru men küş beru arqyly qarama-qaişy, tosyn jaǧdailarda şeşuge bolatynyn bılgen. Sonymen bırge Astana jaŋa memleket pen jaŋa däuır nyşany boluy qajet. Qazaq mädenietı erteden tereŋ beinelılıgımen erekşelengen. Rämız – būl aiqyn jäne eleusız, aqiqat jäne ızgılık arasyndaǧy köpır. Būl ūlttyq ruh tänınıŋ ainasy!
Qazaqstannyŋ jaŋa astanasyn ekzotikalyq jäne qūrylystyŋ bıregeilıgıne, arhitekturalyq şeşımderdıŋ sonylyǧy men batyldyǧyna, közge tüsetın dästür men daǧdyly qala jarasymdylyǧyna qarai otyryp, «aziattyq Brazilia» dep jiı ataidy. Astana özınıŋ jaŋa beinesınde bolaşaqtyŋ sūlbasyna sai keletın, tıpten böten qalypqa auysa otyryp, ülken qala jaily būrynǧy paiymdarǧa kırmeidı.
Sonda da Braziliamen salys-tyru jaqynyraq keledı. Mūndai üilestık belgısıne arhitekturalyq qoltaŋbanyŋ qarama-qaişylyǧy men erekşelıgı jatady. Basqa da: qalanyŋ mınezı, onyŋ ruhani ahualy, aqiqat küşı tärızdı belgılerı boluy mümkın. Būl sipatyna bailanysty Astana keremet köpışektı mädenietı bar ırı memleketterdıŋ örkeniettık, şyǧystyq sipattaǧy astanalaryna sai keledı. Äl-Farabi mūndai köpboiauly, erkındık süigış qalalardy maqtan tūtqan. Olarǧa tän mınezge ol tözımdılıktı, dıni şydamdylyqty, özara kelısımdı jatqyzǧan: «…mūndai qala eŋ ǧajaiyp, baqytty qala bolady… jäne özınıŋ syrtqy türımen güldı jäne aşyq tüstı, sonymen bırge ärbırınıŋ süiıktı baspanasy bolyp şyǧady, öitkenı är adam būl qalada öz tılegı men nietın qanaǧattandyrady. Sondyqtan da halyq (būl qalaǧa) toptalyp, ornalasady».
Sändı de ertegıdegıdei şyǧystyq ülgıdegı Astana tözımdılık ruhyn, mädenietaralyq sūhbat pen kelısım, özara qūrmet pen özara tüsınıstıktı atqarady. Şyǧys astanalary şyǧys mädenietı dästürın, olardyŋ aşyqtyǧyn, köptegen dıni senımderdıŋ kelısımge keluın ıske asyrady.
Konfessiiaaralyq qarym-qatynas keŋıstıgınıŋ qazırgı türlerınıŋ belsendı jetekşısı tarihi, älemdık sipattaǧy bıregei ūsynystardy jasauǧa talaptanǧan täuelsız Qazaqstannyŋ jaŋa astanasy boldy. Papa İoann Pavel II şaqyru, 2003 jyly älemdık jäne dästürlı dınder jetekşılerı I sezın ötkızu Astanada älemdık dınderdıŋ toǧysu Ortalyǧyn qūru jolyndaǧy alǧaşqy qadam boldy. Būl ideia Euraziia ortalyǧynda, Şyǧys pen Batys, Oŋtüstık pen Soltüstık, Europa men Aziiany kesıp ötetın ejelgı qazaq dalasynyŋ däl jüregınde ornalasqan Qazaqstannyŋ jas astanasyna laiyqty. Danyşpan qazaq halqynyŋ tözımdılık dästürıne sai Astana ruhani kelısım men halyqtardyŋ özara tüsınısu negızınde konfessiiaaralyq sūhbattyŋ ǧalamat strategiiasyn jasady.
2003, 2006, 2009 jäne 2012 jyldarda ötken Astanadaǧy älemdık jäne dästürlı dınbasylarynyŋ sezı ruhani mädeniet ökılderın de, memleket qairatkerlerın de nemqūraily qaldyrmady. Olardyŋ barlyǧy ne özderı ǧasyr oqiǧasyna qatysuǧa asyqty, ne olarǧa degen qatynasyn hattar men telegrammalar arqyly jetkızuge tyrysty. Ǧalamşardyŋ bar nazary köptegen konfessiia ökılderınıŋ bırıkken älemdık sūhbatyna alǧaş ret jinalǧan qazaq astanasyna audy.
Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev I sezde «Dın HHI ǧasyrdyŋ damuyn yntalandyra ala ma?» degen sūraqqa oŋ jauap berdı. Elbasy dau-damai, örkenietterdıŋ küireuı jaily qaǧidalardy joqqa şyǧaryp, oǧan qarama-qarsy salmaqty da däleldı pıkır bıldırdı. Dau-damai jaily emes, «örkenietter kezdesuı» jaily aituymyz kerek. Qazırgı älem halyqtardy, konfessiialardy, mädenietterdı, örkenietterdı jaqyndastyru jolynda, syndarly sūhbat pen mädeni özara äreketke tyrysuy qajet.
Taǧdyrdyŋ jazuymen täuelsiz Qazaqstan geografiialyq qana emes, demografiialyq jäne mädeni tūrǧyda da Europa men Aziianyŋ arasynan oryn tepken. Sondyqtan da ol öziniŋ märtebesi boiynşa euraziialyq el, euraziialyq örkeniettiŋ bir bölşegi bolyp tabylady. Sol sebepti de, bir qaraǧanda, osy zamanǧy Qazaqstannyŋ tabiǧi damu joly bizdi ūlttyq tübirimizdiŋ, tilimizdiŋ, dästürlerimizdiŋ, salt-sanamyzdyŋ san ǧasyrlyq ortaqtyǧyn bailanystyratyn türkı-islam älemine enu bolyp körinui mümkin. Alaida, äldeqaida şyǧysyraqtaǧy körşilerimizge qaraǧanda, bizde taza mūsylmandyq mädeniet formalary üstemdik ete qoiuy neǧaibyl. Köne zamandarda Qazaqstan dalasynda türlı dinder ūstalynyp, beibit qatar ömir sürgen. Olardyŋ arasynda köne hristiandyq ta, buddizm de, zoroastrizm de, maniheilik te bolǧan, al täŋirşildik dästüri öziniŋ mäni jaǧynan qarapaiym halyq üşin islamnan kem sanalmaǧan. Elde qalyptasqan tarihi-örkeniettik dästürlerdi, onyŋ euraziialyq märtebesin jäne memlekettiŋ ūlttyq müddelerin jiti eskeru bizge aitarlyqtai qysqa merzimde öziniŋ naryqtyq ekonomikasy bar täuelsiz memleketti qūruda, tūraqty ekonomikalyq ösim men tūrlauly syrtqy saiasi ahualdy qamtamasyz etude eleuli tabystarǧa qol jetkizu mümkindigin berdi. Osynau proseste euraziialyq memleket retindegi osy zamanǧy Qazaqstandy jüieli reformalaudyŋ teoriiasy men praktikasyn jasap, ony ıske asyruda Qazaqstan Prezidenti şeşuşi röl atqardy.
Ruhani kelisimdi basqa barlyq kelisim formalarynyŋ bastau negizi retinde qarastyruǧa bolady. Öitkeni, ol adamaralyq bailanystardyŋ işki dünietanymdyq-düniege qatystylyq özegi bolyp tabylady.
Älbette, osy zamanǧy Qazaqstanda zaiyrlyq-dini sala men konfessiia-aralyq özara qatynasta barlyq mäsele oidaǧydai da minsiz dep aituǧa bolmas. Respublikanyŋ işinde, sondai-aq odan tys jerlerden bizge qater töndiretin «jalǧan dinderdiŋ» töbe körsetui bizden qyraǧy bolu qajettigin talap etedi. İä, Qazaqstanda dini birlestikter qandai da bir erekşe nemese barşaǧa ortaq saiasi küş funksiiasyn alyp otyrǧan joq, bizde «äskeri-dini» ūiym sekildi qaterli konglomerat joq. Alaida, mūndai küşter men ūiymdar bizden tipten de alys emes öŋirlerde qūrylyp, äreket etip otyr. Demek, olar Qazaqstan Respublikasynyŋ ūlttyq qauipsizdigine naqty qater töndirip, bizdiŋ respublika halqynyŋ arasyna jäne odan tys jerlerde belgili bir därejede şielenis pen eges tudyruy mümkin. Būl tūrǧyda elemeuşilikke salynuǧa bolmaidy. Sol sebepti de äleumettik-saiasi özgerister jaǧdaiynda konfessiiaaralyq jäne örkenietaralyq özara yqpaldastyq pen ün qatysudyŋ türlerı men ädisterin zertteu airyqşa maŋyzdy.
Ötken ǧasyrlar, äsirese, ötken jiyrmasynşy ǧasyr jai tüsinudi ǧana emes, sonymen birge qazırgı jahandanu jaǧdaiynda adamdardyŋ, olardyŋ dünietanymdary men mädenietteriniŋ özara tüsinistik tabuyn talap etkeni belgili. Jahandanu kezeŋinde örkenietter men mädenietter ün qatysuynyŋ prosesi kürdeli de naqty ömirlik taqyrypqa ǧana emes, özekti mäselege ainalyp otyr, ol özara bailanysty da qaqtyǧystaǧy dünie jaǧdaiynda bügingi ömirdiŋ barlyq salasyn qamtydy. Qazirgi taŋda bolaşaq maqsattar üşin örkenietter, etnos-tar, ūlttar, konfessiialar, memleketter arasyndaǧy ün qatysudyŋ, halyq pen bilik, qoǧamdy damytudaǧy modernizm men dästürler, filosofiia men ǧylym, ǧylym men din ün qatysuynyŋ, dästürlı jäne dästürlı emes dini nanymdar, konfessiiaaralyq jäne konfessiia işindegi ün qatysudyŋ, ūstaz ben şäkirtke, pedagog pen tärbielenuşige qatysty ün qatysuşylyqtyŋ şarttary men ūstyndaryn ornyqtyru qajettigi turaly belgili bir alaŋdauşylyqpen aitatyn boldyq. Mūnyŋ özi ün qatysu men özara tüsinistikti jäne kelisimdi taldap jasaudyŋ jandy problemasynyŋ keibir qyrlary ǧana. Älbette, olar ärdaiym bolǧan, alaida HHI ǧasyrda būl mäsele qai kezdegige qaraǧanda da ötkir qoiylyp otyr. HHI ǧasyrdyŋ basyndaǧy tapşylyq – būl özara tüsinistiktiŋ, ruhaniiattyŋ, izgiliktiŋ, tözimdiliktiŋ tapşylyǧy.
Tūtastai alǧanda mädeni-filosofiialyq jäne saiasattanuşylyq tūrǧyda egemen eldıŋ jaŋa integraldyq dünietanymyn qalyptastyru mäselesı Batys pen Şyǧystyŋ, bai Soltüstik pen kedei Oŋtüstiktiŋ arasyndaǧy syndarly ün qatysu men özara örkenietti qatynastardy jolǧa qoiu qajettigi retinde boi körsetedi. Sondyqtan da şyǧystyq jäne batystyq örkenietter arasyndaǧy teŋ qūqyly berik ün qatysudyŋ, olardyŋ özara yqpaldasuy men özara molyǧuynyŋ jarasymdy tūrpatyn eskerer bolsaq, täuelsizdik jyldarynda qalyptasyp kele jatqan jaŋa özara tüsinistik filosofiiasy – būl şyn mäninde bolaşaqtyŋ, XXI ǧasyrdyŋ filosofiiasy deuge bolady, qazırgı köpetnostyq qoǧamnyŋ ruhani kelısımınıŋ negızı bolyp tabylady.
Şyǧys pen Batystyŋ ün qatysuy men integrasiialanu prosesine, türlı örkenietter, mädenietter, halyqtar, konfessiialar, dünietanymdar arasyndaǧy syndarly ün qatysudy jolǧa qoiuǧa mädeniettiŋ barlyq salasy: saiasat, ǧylym, din jäne basqalary belsene qatysyp, sonymen birge özderi de ün qatysudyŋ osynau prosesimen qamtylady. Eger de osynau ün qatysuǧa bailanysty qandai da bir maŋyzdy mäsele ūmyt qalatyn bolsa, özara tüsinistik turaly äŋgime qozǧau mümkin emes.
Mädenietterdiŋ syndarly ün qatysuy turaly, özara tüsinistikke, kelisim men birlikke qol jetkizu qajettigi turaly aitqanda, biz naqty ün qatysudy, iaǧni onyŋ barysynda taraptar bir-birin estitin, eŋ bolmaǧanda bir-birin estuge tyrysatyn ün qatysudy aitamyz, sondai-aq tüsinu degendi belgili bir mädeniettiŋ materialyn teoriialyq tūrǧyda igerudi ǧana emes, sonymen birge şyn jürekpen moiyndaudy aitamyz. Biz üşin kelisim bir-birine «tözudi» belgileitin mäjbürleu şarty emes, maqsattar men mindetterdiŋ ortaqtyǧyn şynaiy tüsinu men qabyldau.
Söitıp, endıgı jerde ǧalamdyq mäseleler Astana arqyly şeşılmek. Ötken ǧasyrdyŋ 90-jyldarynan bastap älem talai jüielı de kürdelı özgerısterge ūşyrady jäne odan da auqymdy daǧdarystar men qauıp-qaterlerge ūşyraidy. Şeşuı qiyn tüiınder, dauly aimaqtar, ǧalamdyq maŋyzy bar jaŋa keşendı mäseleler paida boldy. Osyndai özektı mäselelerdı şeşu joldaryn anyqtau, älemdık qarjylyq daǧdarystan şyǧudyŋ tiımdı baǧyt-baǧdaryn qarastyru bügıngı künnıŋ özektı talaby bolyp otyr. Onyŋ üstıne älem sarapşylarynyŋ pıkırlerıne qaraǧanda, qazırgı älemdık qarjylyq-ekonomikalyq daǧdarys üş tolqynnan tūratyn körınedı. 2008-2010 jyldardaǧy alǧaşqysynan bızder sürınbei jaqsy öttık. Ekınşısı aldymyzdaǧy 2012-2013 jyldarda ekenı belgılı. Al üşınşısı 2017-2020 jyldarda degen boljam bar. Mūndai ūzaqqa sozylǧan daǧdarys qolymyzdaǧy bar ruhani-intellektualdyq jäne materialdyq resurstardy, adam kapitaly men tabiǧi bailyqtardy tiımdı paidalanudy, jaqsy daiyndyqty qajet etedı.
2010 jylǧy jeltoqsannyŋ basynda Astanada Qazaqstan töraǧalyq etuımen ötken EQYŪ-nyŋ sammitı, sondai-aq 2011 jyly İslam Konferensiiasy ūiymyna Qazaqstannyŋ töraǧalyǧyn atap ötken jön. Özge de köptegen igı bastamalardy tılge tiek etuge bolady. Astanada bas qosatyn memleket basşylary ǧalamdyq mäselelerdı, sondai-aq dauly tüiınderdı döŋgelek üstel basynda sūhbattasu arqyly şeşıp jatsa, būl elımız üşın ülken abyroi bolmaq.
Parasat-paiymy men erık-jıgerı däuır beinesın aiqyndaityn aiyryqşa adamdar, tūlǧalar bolady. Osy zamanǧy eŋ tanymal saiasi köşbasylardyŋ bırı, älemdık arenada jas respublikanyŋ egemendıgı men qadır-qasietın ornyqtyra bılıp, elın jaŋa, sony jolmen alǧa qarai batyl da üzdıksız bastap kele jatqan, boljampazdyq pen saiasi köregendık tanytyp, öz halqynyŋ taǧdyry, būl ǧana emes, älem taǧdyry üşın tarihi jauapkerşılıktıŋ bar salmaǧyn iyǧyna artqan Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev – sondai tūlǧa.
Onyŋ ömırbaianyn halqy men elınıŋ ömırbaiany men tarihynan, elorda tarihynan tys qarastyruǧa bolmaidy. Ol öz boiyna halqymyzdyŋ talai ūrpaǧy, zamandastary armandaǧan qūndylyqtardyŋ barlyǧyn jinaqtap, solardy jüzege asyra bıldı. Ol öz halqynyŋ ömırın tületıp, olardyŋ aldynan būryn-soŋdy bolmaǧan kökjiek aşyp bergen ūly tarihi özgerısterdıŋ kuägerı boludan görı, solarǧa belsendı aralasuşy jäne olardy ıske asyruşy tūlǧa bolyp tabylady.
Qazaqstannyŋ tūŋǧyş Prezidentı ömırbaianynyŋ negızgı kezeŋderın, demek soŋǧy ondaǧan jyldaǧy el tarihynyŋ negızgı kezeŋderın sanamalap şyǧudyŋ özı tūtas tomdy qūraityn edı. Öitkenı, qaişylyqtar men qauyrt ısterge toly osynau tarihi kezeŋde būrynǧy Odaqtyŋ özge respublikalary sekıldı Qazaqstan da qatal taŋdau qajettılıgınıŋ, būrynǧy barlyq äleumettık-ekonomikalyq, saiasi jäne ideologiialyq normalar men qūndylyqtardy qaita qaraudyŋ, künı ötken ekonomikalyq jäne memlekettık jüienı küiretu aldyna qoiyldy. Tūtas halyqtardy tūŋǧiyǧyna mıne-mıne tartyp ketetındei alyp iırım ainalsoqtap tūryp aldy. Eskı dünie küirep, qaqtyǧystardyŋ, qantögısterdıŋ, ūlttyq egestıŋ, öz ūldarynan aiyrylǧan analardyŋ qasıretı men köz jasynyŋ kezeŋı bastaldy. Adam ömırıne ölşem etken barlyq qūndylyqtar – dostyq, ädılettılık, adamnyŋ qadır-qasietı, erkındık, baqyt, ruhani quat degender mäŋgıge joǧalǧandai boldy. Alaida, osynau qara tünek seiılıp jaŋa ümıt pen quanyştyŋ säulesı sebezgıledı. Täuelsızdık, joǧalta bastaǧan ūlttyq ruhymyzben, sol arqyly jalpy adamzattyq qūndylyqtarmen qaita qauyşu däuırı bastaldy.
Täuelsız Qazaqstannyŋ tūŋǧyş Prezidentı bolǧannan keiın bilıktıŋ mänı men tabiǧaty turaly jiı-jiı oiǧa ketetın boldy. Osyndai qūpiiasy mol, közge körınetın de körınbeitın, bilık dep atalatyn osynau närsenı qalai bıluge bolady? Nazarbaev bilıktıŋ onyŋ özın qalai özgertkenın, onyŋ ainalasyndaǧy adamdar, dos-tary men bükıl halqynyŋ közqarasy men psihologiiasy qalai özgergenın, bilıktı keleŋsızdıkpen qabyldaudyŋ qalai tuyndaitynyn sezınedı de tüsınedı. Bilıktıŋ tereŋ mänı turaly tolǧana kelıp, Nūrsūltan Nazarbaev öz halqynyŋ ruhani qūndylyqtary men dästürlerıne den qoiady. Al, mūnda ata-babalar täjıribesın saqtap, ūrpaqtarǧa jetkızetın danalardyŋ, aqsaqaldardyŋ bedelı men bilıgı joǧary baǧalanǧan. Bilık küş körsetumen teŋestırılmeuı tiıs, ol özgelerdıŋ arasynda özınıŋ parasat-paiymymen jäne mınezımen küştı bolyp daralanatyn adamnyŋ artyqşylyǧy men bedelın tüsınuge negızdeluı kerek.
Elbasy elordanyŋ bas arhitektory, al körkem elorda bükıl qazaqstandyqtardyŋ maqtanyşy.
Äbdımälık NYSANBAEV, akademik
