Ötken jyl Elorda üşın tolaiym tabysy mol kezeŋ boldy. Ekonomikalyq damu, şaruaşylyq, önerkäsıp, jer, energetika, jol jäne kölık qatynasy, äleumettık saiasat jäne tūrǧyndardyŋ tūrmys deŋgeiın joǧarylatu salalary aitarlyqtai damydy.
IŞKI ÖNIM ŪLǦAIDY
2013 jyly Astananyŋ ışkı öŋırlık önımı 2 trln 700 mlrd teŋgenı qūrady. Makroekonomikalyq ösım 6,5 paiyzǧa jettı. Qalanyŋ önerkäsıptık käsıporyndary qūny 263 mlrd teŋgege teŋ önım şyǧarǧan. Ekonomikanyŋ naqty sektorynda 16 myŋǧa juyq jaŋa jūmys oryndary aşylyp, ortaşa nominaldy eŋbekaqy 159 myŋ teŋgenı qūrady.
Şaǧyn jäne orta käsıpkerlıktıŋ şaruasy alǧa jyljyp, būl salada 190 myŋ adam jūmyspen qamtyldy. Jalpy, memlekettık biudjetke qalamyzdan 610 mlrd teŋge tüsken. Qala basşysy İmanǧali Tasmaǧambetovtıŋ aituynşa, būl körsetkışterdıŋ qaǧazǧa tüsken sany emes, ärbır astanalyqtyŋ äl-auqatyna tigızer sapasy äldeqaida maŋyzdy.
ÄLEUMETTIK NYSANDAR KÖBEIEDI
2013 jyly 1880 oryndyq segız balabaqşanyŋ qūrylysy aiaqtaldy. Biyl taǧy 15 mektepke deiıngı tärbie mekemesı ıske qosylady. Prezident tapsyrmasyna säikes, 2013 jyly 4 orta mektep paidalanuǧa berılse, aǧymdaǧy jyly 9 mekteptı tapsyru josparda bar.
Soŋǧy jyldary densaulyq saqtau salasynda emhanalar jüktemesın azaituǧa barynşa män berılude. 2012-2013 jyldary ekı auruhana men ekı emhana paidalanuǧa berıldı. 2014 jyldyŋ ekınşı jartysynda sol jaǧalaudaǧy 500 oryndyq ambulatoriialyq-emhanalyq keşen men İlinka kentındegı jäne Dosmūhamedov köşesındegı emhanalar paidalanuǧa berıledı. Būǧan qosa, qala üşın qajettı, mamandandyrylǧan densaulyq saqtau mekemelerı salynuda. Mäselen, 250 oryndyq emhanasy bar Medisinalyq-äleumettık oŋaltu ortalyǧy 2015 jyly paidalanuǧa berıledı. Balalardyŋ jūqpaly aurular auruhanasy biyl tapsyrylsa, Tuberkulezge qarsy dispanser 2016 jyly ıske qosylady.
AUQYMY ZOR ALTY JOBA
2013 jyly Astananyŋ «İndustriialyq park» aumaǧynda segız jaŋa öndırıs orny aşyldy. Sonyŋ arqasynda qalanyŋ önerkäsıp öndırısınıŋ kölemı soŋǧy üş jyl ışınde ekı eseden artqan.
Apatty jaǧdaidaǧy tūrǧyn üilerdı sürıp tastau jönınde arnauly baǧdarlama qabyldandy. Osylaişa tūŋǧyş ret naryqtyq negızde qarajatty memlekettık biudjetke tolyqtai qaitaru şarty bar joba bastaldy. Nätijesınde on bır apatty üi tūrǧyndary jaŋa päterlerge kırıp, 139 otbasy qonys toilaryn toilady.
Qala maŋyn damytu baǧdarlamasy boiynşa Küigenjar, Qazaq auyly jäne Prigorodnyi eldımekenındegı jūmystar tolyqtai aiaqtaldy. 2020 jylǧa deiın osy sala boiynşa ıs jüzınde qalaǧa qosylǧan kentterdıŋ barlyǧy da abattandyrylady.
Qalanyŋ qauıpsızdıgı aiasynda auqymdy joba jüzege asyryldy. Endı, Astana qauıpsızdıktıŋ joǧary tehnologiialyq, aqparattyq, infraqūrylymdyq jüiesı qalyptasqan üzdık qalalar qataryna kıredı.
Elorda ekologiiasyn saqtauǧa baǧyttalǧan äleumettık mänı bar joba – barlyq avtobus parkın gaz jabdyǧyna josparly türde köşıru bastaldy.
Qala üşın öte maŋyzdy nysan – Esıl özenı arqyly ötetın jaŋa köpır paidalanuǧa berılıp, Batys jartylai ainalma jol salu jobasy tämamdaldy. Öz kezegınde Saryarqa jäne Tūran daŋǧyldaryndaǧy kölık aǧyny täulıgıne 30 myŋ avtomobilge deiın azaidy.
QŪRYLYS QAINAP JATYR
Qazırgı kezeŋde qalada tūrǧyn üi qūrylysy ekı memlekettık baǧdarlama boiynşa jüzege asyryluda. «Qoljetımdı baspana – 2020» baǧdarlamasy aiasynda ötken jyly «Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankınıŋ» jelısı boiynşa jalpy alaŋy 25,5 myŋ şarşy metr 477 päterlı üş tūrǧyn üi keşenınıŋ qūrylysy aiaqtaldy.
Qazırgı kezde osy baǧdarlama aiasynda 4180 päterlı 11 tūrǧyn üi salynyp jatyr.
Memlekettık baǧdarlama boiynşa qazır jalpy alaŋy 261,5 myŋ şarşy metr bolatyn 5674 päterdıŋ qūrylysy aiaqtaldy. Aldaǧy uaqytta
2384 päter paidalanuǧa berıledı dep kütılude.
DONOR QALAǦA AINALADY
Byltyr elordamyz 15 jyldyq mereitoiyn atap öttı. Osy uaqytqa deiın bas şahardy damytuǧa qanşama investisiia tartyldy. Bügınde onyŋ ekonomikalyq paidasy qalany odan ärı kemeldendıru jolyna jūmsaluda. Jalpy, Astana aiaǧynan nyq tūra bastaǧan künnen bastap onyŋ ekonomikasyn köteruge 4,8 trln teŋge salynǧan eken. Al, biyl şaǧyn käsıpkerlık subektılerınıŋ önım mölşerı 1 trln 100 mlrd teŋgege jetıp, ekı esege artty. Halyqaralyq «Moodys» agenttıgınıŋ zertteuınşe, 2013 jyly Astana qalasynyŋ kredittık reitingı «tūraqtylyq» därejesınen «jaǧymdylyq» därejesıne köterılıp, tiısınşe qaryzy az, ekonomikasy qarqyndy qala retınde tanyldy. Būl Astananyŋ özın-özı qamtamasyz ete alatyndyǧyn däleldep otyr. Būiyrtsa, elordamyz donor qalalardyŋ bırıne ainalady.
Gülmira ŞARHANQYZY
