– Sız qai mäselemen keldıŋız? Äskeri mındettı adamsyz ba?
– İä, iä,.. sälemetsız be. Menıŋ äskerge baruyma bola ma, sony
bıleiın dep kelıp edım…
– Sız özı kımsız, qai äskerdı aitasyz?..
– Men medbikemın. Uchilişenı bıtırgenıme bes jyl boldy. Äskerge medisina qyzmetkerlerı kerek bolyp jatyr degen äŋgımenı estıp, kelıp tūrmyn…
Būl 1985 jyldyŋ küzınde Auǧanstandaǧy soǧysqa öz qalauymen baruǧa niettengen Alma Äbılqasymova men Selinograd qalalyq äskeri komissariatynyŋ kezekşısı arasyndaǧy äŋgıme edı.
Oblystyq auruhanada medbike bolyp jūmys ıstep jürgen Alma kışkentai kezınen elgezek bolyp ösken. Mektepte de, uchilişede de jaqsy oquşylardyŋ qatarynan körınetın. Kömekke zäru adamǧa qol ūşyn beruge beiım tūratyn boijetkennıŋ bırde Auǧanstan soǧysynan jaralanyp oralǧan azamatpen syrlasuyna tura keledı. Sodan bastap jas maman Auǧanstanǧa baryp, sol jerde jauyngerlerge emdık kömek körsetsem dep qiialdaidy. Osy oiyn qūrbylaryna bıldırıp, män-jaidy anyqtauǧa kırısedı. Sodan qalalyq äskeri komissariattan bır-aq şyǧady. Ondaǧylar täjıribe jinaqtau üşın aldymen Polşa nemese Germaniiadaǧy äskeri bölımşelerge baruǧa keŋes beredı. Alaida, Almanyŋ maqsaty basqaşa edı.
Komissariatqa qaita-qaita kelıp, «Talapqa qarasaq menıŋ täjıribe jetkılıktı eken, sondyqtan men tek Auǧanstanǧa barudy qalaimyn, soǧysta jaralanǧan jauyngerlerge kömek bergım keledı», dep tabandap jürıp alǧan qala qyzynyŋ ötınışıne qol qoiylady. Söitıp, arnaiy daiyndyqtan ötken Alma Quanyşqyzy 1985 jyldyŋ jeltoqsanynda Auǧanstanǧa tüsedı. Basşylyqtyŋ būiryǧymen Kabul qalasyndaǧy ortalyq gospitalǧa joldanady. Mūndaǧy jūmys uaqytpen sanaspai ıstelınetının tüisınedı. Öitkenı, jaralanǧan, türlı jūqpaly aurularǧa şaldyqqan jauyngerlerdı qabyldau jäne emdeu kündız-tünı üzılıssız jalǧasa beredı. Bızdıŋ mamandar tek qana öz äskerilerımızge ǧana emes, qajet bolǧan jaǧdaida jergılıktı tūrǧyndarǧa da medisinalyq järdem körsetedı.
– Bızdıŋ gospital qalanyŋ şet aumaǧynda boldy. Jaqsy qorşalǧan.
Jauyngerler tarapynan küzet te, qorǧanys ta qoiylǧan. Sondyqtan bız alaŋsyz jüretın edık. Alaida, bır künı gospitaldıŋ sol qaptalynan şabuyl jasaldy. Bız dereu emdelıp jatqan jauyngerlerdı tysqa şyǧaryp ülgerdık. Duşmandar atqan bır snariad däl bız jürgen reanimasiia bölımşesınde jaryldy. Eger ekı-üş minut keşıkkenımızde emdeluşıler de, bız de jarylystyŋ qūrbany bolyp keter me edık… Älı künge deiın osy oqiǧa esıme tüsse tūlaboiym qūlazyp ketedı, – dep eske alady Auǧan alapatyn bastan keşken zamandasymyz Alma Äbılqasymova.
Osylaişa üş jylǧa juyq äskeri gospitalda myŋdaǧan jauyngerge meiırımın körsetken qaisar qyz 1988 jyly elge oralady. Sol jyldary taǧdyrlas bolǧan qūrbylarymen, jauynger-internasionalistermen künı bügınge deiın kezdesıp, syrlasyp tūrady. Astana qalasyndaǧy «Auǧanstan soǧysy mügedekterı men ardagerlerı odaǧy» qoǧamdyq bırlestıgınıŋ basqarma müşesı retınde jastarǧa patriottyq tärbie beruge baǧyttalǧan jäne jauynger-internasionalisterdıŋ densaulyǧyn qadaǧalau boiynşa qoǧamdyq jūmystardyŋ ortasynda jüredı. Özı sekıldı «afganka» atanyp ketken Baqyt Qalieva, Güljanar Sadyqova, Rauza Erejepova, Tatiana Aleksandrova, Valentina Abeldinova, Galina Baimet jäne basqa da qūrbylarymen ūiym aiasynda ūiymdastyrylatyn şaralarǧa belsene qatysady.
Bügınde Astana qalasyndaǧy №2 balalar auruhanasynda jemıstı eŋbek etıp jürgen Alma Äbılqasymovanyŋ keudesınde bırneşe medal jarqyraidy. Būl marapattar qaisar qyzdyŋ, meiırbandy medbikenıŋ jäne ardaqty ananyŋ önegelı ömır jolyn aişyqtaidy.
Ǧalym QOJABEKOV
astana-akshamy.kz
