Jerge tüsken qasiettı tört kıtaptyŋ bırı «Eŋ äuelı söz bolǧan, ol söz – Qūdai edı!» dep bastalady ǧoi. Sol siiaqty Aqmolanyŋ astanaǧa ainalatyny eŋ äuelı el ışınde söz bolyp edı. Ol söz jäne tura elımız täuelsızdık alǧan 1991 jyldan aityla bastady. Sözdıŋ şyndyqqa ainalatynyn, sözdıŋ – Qūdai ekenın sonda alǧaş köz jetkızgen edık. Al söz iesı – Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev bolatyn. Arada jetı jyldai uaqyt ötkende el şetındegı eleusız Aqmola qalasy – Ūly dala ūrpaqtarynyŋ ūlttyq kelbetıne ainaldy, qalyŋ qazaqtyŋ qorǧany bolyp qūryldy.
Täuelsızdık tarihyndaǧy ūly kezeŋ
Elordaǧa eldıŋ tuy tıgılıp, kök bairaǧymyz biıkke köterılgende, Kök börınıŋ ruhy men Aq barystyŋ aibary da qosa atoilap edı-au. Sol kezde Aqmola öŋırıne, saryarqanyŋ şūraily dalasyna ejelden közın tıgıp jürgen köp dūşpannyŋ mysy kädımgıdei basylyp qaldy, dymy qūrydy. Elordany auystyrudaǧy eŋ äuelgı maqsat ta täuelsız eldıŋ ırgesın bekemdeu bolatyn. Bırden osyndai ūly mındettı moinyna jüktegen Astana alty Alaştyŋ alasaryp qalǧan aibynyn asqar şyŋǧa köterıp, «Kökte Kün, jerde Ǧūn» bolǧan zamandaǧy ata-babanyŋ alapat ruh-küşın qaita aspandatty. Jetpıs jyl jündelgen jıgerge jan bıttı, qazaqtyŋ qanyndaǧy qasiet tırıldı.«Börılı menıŋ bairaǧym. Börılı bairaq köterse, Qozyp keter qaidaǧym» dep Süiınbai atamyz jyralaǧandai, Aqmola tösınen köterılgen Börılı bairaq qalyŋ qazaqqa kımnıŋ ūrpaǧy ekenın esıne tüsırdı. Täuelsızdık tarihyndaǧy būl kezeŋ – ūly kezeŋ bolǧany sözsız. El taǧyna otyrǧan kezde Elbasy da osyny bır maqsat qylǧan boluy kerek, äitpese eldıŋ ruhyn kötermei, ūly ısterge bastau mümkın emes edı. Sodan keiın elde ülken reformalar qolǧa alyndy. Ūlttyŋ ışkı quaty artqannan keiın ekonomikalyq tabysymyz da eselene tüstı. Halyqtyŋ äl-auqaty köterıldı. Osyndai ūly qozǧalystyŋ bärı bır epiortalyqtan – Elbasy men elordadan bastau alǧan. Jastyq jıgermen qaryştap alǧa basqan jas Astanaǧa älemdegı alyp elderdıŋ qalalary erıksız moiyn būryp qarauǧa mäjbür boldy.
Ülken jetıstıkter keide soǧan laiyq erlıktı talap etedı. Taqyr jerden jaŋa boi kötergen älsız eldıŋ astanasyn köşıru, aituǧa ǧana oŋai ıs qoi. Osy ideiany jüzege asyru üşın Nūrsūltan Nazarbaevqa qanşama erık-jıger, tabandylyq pen batyrlyq qajet bolǧanyn sezınudıŋ özı qiyn. Sondyqtan «Elorda – Elbasynyŋ eren erlıgı!» dep jasampaz ideianyŋ iesıne qūrmet körsetemız. Bız tügılı, basqa elderdıŋ memleket basşylary mūny erlık ıske bailaityndaryn baiaǧyda aitqan. Dostas memleketterdıŋ basşylary bas qosqan ülken jiynda Özbekstan Respublikasynyŋ prezidentı İslam Karimov «Qymbatty, Nūrsūltan Äbışūly! Men sızdı batyl jürektı adam dep esepteimın. El üşın qiyn kezeŋde memlekettıŋ astanasyn auystyruǧa batyrdyŋ batyry ǧana täuekel ete alady» dep erıksız moiyndaǧany bar. Mūndai moiyndaulardy bız älemdegı jetekşı elderdıŋ qairatkerlerınıŋ de auzynan estıdık. Sol kezde qalyŋ qazaq Elbasy üşın de, aibyndy elorda üşın de erekşe maqtanyş sezımıne bölenıp edı. Bız Elbasyny būrynǧydan da qatty qūrmetteitın, būrynǧydan da qatty süietın boldyq. Handy qūrmetteudı, hanǧa şeksız baǧynudy qasiettı qūran da, ūlyq paiǧambarymyz da mındettegen. Qūdaiǧa qaraǧan qazaqtyŋ osy mındettı şyn nietterımen, şeksız süiıspenşılıkpen būljytpai oryndaitynyna erıksız riza bolasyŋ. Älem audarylyp, töŋkerılıp jatqanda Qazaq elınde mamyrajai tırşılıktıŋ saltanat qūruynyŋ bır sebebı de – qazaqtyŋ Qūdaiǧa jaqqan qylyǧynan şyǧar, «täube!» demeske amal kem.
Bar qazaqtyŋ maqtanyşy
Bügınde qazaq elınıŋ bolaşaǧyn Astanasyz elestete almaimyz. Astana – bar qazaqty bırıktırgen ūlttyq ideia! Astana – halqymyzdyŋ maqtanyşy, täuelsızdıgımızdıŋ altyn tūǧyry! Ūlan-ǧaiyr dalanyŋ şaharlary da, san myŋdaǧan halqymyz da Astanaǧa qarap boi tüzeitın boldy. Öitkenı, Astana – älemdı moiyndatqan qala. Elorda eŋ bırınşı 1999 jyldyŋ şılde aiynda IýNESKO-nyŋ «Beibıtşılık qalasy» degen syilyǧyna ie bolǧan edı. Sol baiqauda jas elorda barlyq ölşemder boiynşa älemdegı on ekı qalany basyp ozyp, osyndai märtebege qol jetkızdı. Būdan soŋ Elbasynyŋ bastamasymen 2003 jyly elordada Älemdık jäne dästürlı dınder köşbasşylarynyŋ I sezı saltanat qūrdy. Būl Astananyŋ älemge beibıtşılık pen tatulyqty ündeitın taǧy bır aiǧaqtai tüsken bolatyn. Sodan berı de mūndai märtebelı jiyn elorda törınde san märte öttı. Sonyŋ bärı jas astananyŋ halyqaralyq arenadaǧy saiasi-mädeni salmaǧyn arttyrdy. Al 2007 jyldan bastap, Astanada halyqaralyq ekonomikalyq forumdar öte bastady. Älemdegı aituly, ırı tūlǧalardyŋ basyn qosatyn jiyn älı künge tūraqty ötkızılıp keledı.
Elorda – el tabysynyŋ aiǧaǧy
2010 jyly elımız Europadaǧy yntymaqtastyq jäne qauıpsızdık ūiymyna töraǧalyq etıp, jyl aiaǧynda osy ırgelı ūiymnyŋ VII sammitın ötkızgende oǧan älemnıŋ 73 memleketınen delegattar qatysqan eken. Düniejüzındegı eŋ bedeldı, BŪŪ, Euro odaq, ŞYŪ, TMD, ŪQKŞ siiaqty ūiymdardyŋ ökılderı sol sammitke kelgende, elordamyzdyŋ erekşe kelbetıne tamsanǧandaryn jasyrmady. Törtkül dünienı tügel qatysqan jiynnan soŋ älem halqy Astanany jer şaryndaǧy Parij, London, Helsenki, Budapeşt, Jeneva siiaqty qalalarmen qatar qoiatyn boldy. Älemge aituly jiynnyŋ äserı suyp bolmai jatyp, Astanada İslam yntymaqtastyq ūiymynyŋ jiyny da bırneşe qaitara ötken edı. Osylaişa Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ «Euraziianyŋ qaq ortasynda bız ornatqan Astana – Qazaqstan halqynyŋ derbes taŋdauy. Astana – eldıŋ bolaşaqqa salǧan altyn köpırı. Jaŋa qoǧamnyŋ simvoly. Älemnıŋ eŋ aituly jiyndary, osy euraziia kındıgınde ornalasqan jas astanamyzdyŋ törınde ötetın bolady» degen sözı şyndyqqa ainaldy. Älemnıŋ müiızı qaraǧaidai saiasatkerlerı men sarapşylary, aituly tūlǧalary euraziia keŋıstıgındegı eŋ belsendı ortalyq retınde talai märte bızdıŋ Astanamyzdy ataǧan bolatyn. Mūnyŋ bärı Elbasynyŋ eren eŋbegı häm halyqaralyq qauymdastyq aldyndaǧy ülken bedelınıŋ arqasynda kelgen jeŋıs pen tabys ekenıne eşkım dau aita almaidy.
Onyŋ aldynda ruhani, mädeni, ekonomikalyq sipattaǧy halyqaralyq jiyndar ötkızıp erekşelengen elorda 2011 jyly VII Qysqy Aziiada oiyndarynyŋ jalauyn köterıp, älem nazaryn taǧy özıne audardy. Būl täuelsız el tarihyndaǧy eŋ ırı sporttyq oqiǧa edı. Jer şarynyŋ 27 elınen kelgen sportşylar Astana men Almatydaǧy halyqaralyq deŋgeidegı bıregei sporttyq nysandarda ädıl bäsekege tüstı. Elımızdıŋ osy Aziiadada altyn medal sany boiynşa rekord jaŋartqan kezı – el esınde qalǧan eŋ mereilı sätterdıŋ bırı.
Elordamyz älem ruhaniiatynyŋ ırgelı ortalyǧy bolyp tanylǧannan keiın bızge keletın turister sany da köbeidı. Şeteldık qonaqtarǧa körsetıletın qyzmet sapasyn köteru üşın bız bıregei innovasiiaǧa baǧyt aldyq. Qazır elorda «Aqyldy industriianyŋ» alaŋyna ainala bastady. Alda EXPO 2017 halyqaralyq körmesın ötkızu mındetı tūr. Būl älemdık körmenı ötkızu märtebesın de bız düniejüzınıŋ bırneşe qalasyn artqa tastap, ädıl bäsekede jeŋıp alǧanbyz. Körmede Qazaqstan «Bolaşaqtyŋ energiiasy» taqyrybynda özınıŋ barlyq innovasiialyq jetıstıkterın paş etetın bolady. Düniejüzılık körme Astananyŋ atyn taǧy bır asqaqtatyp, jaŋa mümkındıkterge jol aşyp beredı degen senım mol.
Meŋdolla ŞAMŪRATOV
