Jantas Mūsahan jastaiynan temırden tüiın tüigen, qoly altyn jıgıt edı. Bala kezınde äkesınen üirengen önerın jalyqpai jetıldırıp, auyl-aimaq, aǧaiyn-tuysqa «şeber» atandy. Äulettegı alty aǧaiyndynyŋ ışınde osyǧan ǧana ūstalyq qonypty. Basqa bauyrlary özge käsıptı taŋdap, öz joldarymen ketkende, būl elde qaldy. Üiınıŋ janynan şaǧyn şeberhana aşyp, tūrmystyq zattardy jöndedı. Uaqyt öte jihaz qūrastyrudy da meŋgerıp aldy. Alaida, auylda onyŋ būl käsıbınıŋ tabysy maŋdymady. Jūrttyŋ köbı jūmyssyz bolǧandyqtan, jasaǧan dünielerı ılude bıreu bolmasa, tıpten ötpedı.
Sodan ol qalaǧa köşuge bel budy. Alaida, onyŋ būl şeşımıne äielı üzıldı-kesıldı qarsy şyqty. «Ekı balamen kımnıŋ bosaǧasyn jaǧalaimyz. Az da bolsa tabysymyz bar, el qatarly osy auylda kün köre bereiık» dep yŋǧai bermedı. Yŋǧai bermeuınıŋ basty sebebı – Jantas keiıngı jyldary ışımdıkke äues bolyp alǧan-tyn. Kün saiyn aşy sudan auzy qūrǧamaityndy şyǧardy. Tıptı, jasaǧan dünielerın ışımdıkpen baǧalaitynyn körgende äielı Ajar ne ısterın bılmei dal boldy. Üş kün boiy sandyq jasap, ony üş şişa araqqa aiyrbastap jıbergende odan äielınıŋ köŋılı bırjola qalyp edı.
Araqqa boi aldyrǧan ol aqyry otbasymen ajyrasyp tyndy. Söitıp, soqa basy 2010 jyly Astana qalasyna keldı. Alǧaşynda eden töseu, bölmenı kafeldeu, sylaq jaǧu siiaqty ūsaq-tüiek şarualardy atqaryp jürdı. Alaida, tapqan tabysy jambaspūly men kündelıktı tamaǧynan artylmady.
Endı ol kün körudıŋ basqa amalyn ızdei bastady. «Qūrylys jūmystaryna kömek bere alamyn, üige kürdelı jöndeu jürgızemın» dep, gazetke jarnama berdı. Qyryqtyŋ qyrqasyna şyqqan jıgıtten qolǧabys sūrap alǧaş telefon şalǧan paiǧambar jasynan asqan Raşida Serova boldy. Parket töseu jūmysyn arzan baǧaǧa tyndyryp bergen jıgıtke Raşida kempırdıŋ ışı jylyp: «qolyŋ şeber eken, saǧan üidıŋ esıgı qaşanda aşyq, kelıp tūr» dep işarat bıldırdı. Sol sol-aq eken, sabazyŋ ol üidıŋ esıgın jiı qaǧatyndy şyǧardy. Bırde qūbyryn jöndep berse, kelesı joly as-suyn jetkızıp berıp jürdı. Kele-kele köz üirenıp, kempır oǧan ekı bölmelık üiınıŋ bır bölmesın jalǧa berdı. Jalǧa berdı degen aty ǧana bolmasa, Jantas kempırge aqşa berıp jarytpady. Üi şaruasyna kömektesıp jürgesın üi iesı de odan jambas pūlyn dıkıldep sūrap jatpady. Esesıne ekeuı qoldaryna tüsken aqşaǧa bır «jartylyq» alyp ışudı ädetke ainaldyrdy. Söitıp, arada ekı jyl uaqyt zymyrap öte şyqty. Işkılıkke salynǧan ekeudıŋ bötelkeles «dostary» köbeidı. Bırde osyndai şaǧyn bas qosu kezınde şyqqan janjal qylmysqa ūlasty.
Sol şataq şyqqan jerden ol bırden ketıp qala qoimaǧanyna qatty ökınedı. Mümkın, tūryp jüre bergende mūndai qyrsyqqa ūşyramas pa edı. Bärı aiaq astynan, közdı aşyp-jūmǧanşa boldy. Aşu qysqan kezde ne ıstep, ne qoiǧanyn özı de tüsınbei qaldy. Esınde qalǧany, üstel üstındegı ashana pyşaǧymen «auzynan aq it kırıp, kök it şyǧyp jatqan» tanys äieldıŋ moiyn tūsynan ūrǧany ǧana. Odan arǧysyn qanşa tyryssa da esıne tüsıre almady.
Tergeu kezınde belgılı bolǧanyndai, oqiǧa bylai örbidı. Jaŋa jyl qarsaŋynda Raşida Serova qalada bır şaŋyraqtyŋ astynda tūryp jatqan özınen on bes jastai kışı Jantas Mūsahanmen bırge qydyryp, eskı tanysy Gülnar Äljanovanyŋ üiıne keledı. Jaŋa jyldyq dastarqan basynda üi iesınen basqa taǧy bır jasy qyryqtar şamasyndaǧy būryn bır-ekı ret «dämdes bolǧan» Jämila atty kelınşek otyrady. Gülnardyŋ küieuı mügedek eken. Ol dastarqan basyna kelmei, basqa bölmedegı öz tösegınde jata beredı.
Qonaqtar däm aludy bırden aşy sudan bastaidy. «Densaulyq üşın!», «Jaŋa jyl qūt-bereke äkelsın!» degen syŋaida tılekter aitylyp, bırınen soŋ bırı jiı-jiı staqan qaǧystyrylady.
Osyndai köŋıldı otyrystyŋ kezınde Raşida Jämilanyŋ Jantasqa közın almai qarap otyrǧanyn baiqaidy. Äuelı män bermegenımen, bırazdan keiın ışın qyzǧanyştyŋ qyzyl itı tyrnap ötedı. Araq ışkenmen, şaruasyna myǧym, qol-aiaǧy balǧadai erkekke köldeneŋ kök attynyŋ köz salǧanyna şydap otyra almaidy. Asüige oŋaşa «bır minut äŋgımege şaqyrady». «Menıŋ küieuıme nege qylymsyp otyrsyŋ?» dep şüilıgedı kempır kelınşekke. Al ol «maǧan bastap özı yqylas bıldırdı, myqty bolsaŋ, erkegıŋdı özıŋ tyiyp al» dep, bet baqtyrmaidy. Mäsele odan saiyn uşyǧady. Ekı äiel üidı basyna kötere aiǧailasady. Bır-bırın balaǧattap, betterın tyrnasady. Töbelesıp jatqan olardy üi iesı men Jantas äreŋ ajyratyp, syrtqa şyǧaryp jıberedı.
«Päleden maşaiyq qaşady» dep, sol boiy olar üi-üilerıne tarasqanda būl qandy oqiǧa oryn almas pa edı? Alaida, olai bolmady. Yndynyn äzäzıl ylyqtyrǧandar üstel üstınde qalǧan şişa toly aşy sudy közderı qiyp tastap kete almady. Ainalyp kelıp qaita otyrdy. Taǧy ıştı. Taǧy bır-ekı saǧat yrdu-dudu bos äŋgımenıŋ soŋy qaitadan kerıske ainaldy. Būl joly üstel basyndaǧylardyŋ barlyǧy da ışımdıkke sylqiia toiyp, yqylyq atyp otyrǧan. Jämila kelıp, «bır söz aitamyn» degen jeleumen Jantas pen Raşidanyŋ ortalaryna otyryp alady. Söittı de «myna kärı qaqpastan ne tabamyn dep jürsıŋ? Tıptı, senı menen qyzǧanady. Men qaitemın senı. Mende erkekter jetıp jatyr» dep, janjaldy qaita qozdatady. Işımdık buynyna tüsıp, öz ıs-äreketın baqylaudan qala bastaǧan ol qatty aşuǧa berılıp, kempırdı taǧy asüige şaqyrady.
Asüige kırgen ekeudıŋ äŋgımesı ärıge barmady. Jämila üstel üstınde jatqan nan tıletın pyşaqty alady da, soŋynan erıp kele jatqan kempırdıŋ keude tūsynan ūrady. Sol kezde janūşyra aiǧailaǧan kempırge kömekke ūmtylǧan Jantasqa da kelınşek balaǧat sözderdı üiıp-tögıp, pyşaq sılteidı. Abyroi bolǧanda, suyq qaru onyŋ bılegın ǧana tılıp ötedı. Aşu kernegen erkek äieldıŋ qolyndaǧy pyşaqty jūlyp alyp, onyŋ moiyn tūsynan sūǧa salady. Qyryldap qūlaǧan onyŋ tamaǧynan qoiu qan atqylaǧan. Al, sol kezde aiaǧynan tältırektep äreŋ tūrǧan kısı öltıruşı erekşe bır ıs tyndyrǧandai şişa tübındegı araqty kömeiıne qūia salyp, üiden şyǧyp jüre bergen. Al, üi iesı alǧaşqy aiǧai şyqqan kezde küieuı jatqan jatyn bölmenı ışten bekıtıp alyp, ūiyqtap qalǧan bolyp şyqty.
Bolǧan oqiǧa turaly polisiia men «jedel järdemge» tek taŋ atqan soŋ ǧana habarlanady.
Sot-medisinalyq saraptamasy «pyşaq Jämila Bekovanyŋ küre tamyryn qiyp jıbergen, al Raşida Serovanyŋ keude tūsyna kırgen» degen qorytyndy şyǧardy. Eger der kezınde därıgerlık kömek körsetılgende, Raşidanyŋ ömırın saqtap qaluǧa bolady eken. Sondai-aq, marqūmdardyŋ qanynan 3,45 paiyz spirt anyqtaldy. Būl aǧzanyŋ alkogolmen qatty ulanǧanyn bıldıredı. Iаǧni, olar qylmys jasalǧan sätte öz ıs-äreketterıne esep bere almaityn jaǧdaida bolǧan.
Sot mas küiınde qylmys jasap, ızın jasyruǧa tyrysqan Jantas Mūsahandy on ekı jylǧa bas bostandyǧynan aiyrdy.
Taŋatar TÖLEUǦALİEV
