Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ tapsyrmasyn oryndau maqsatynda Astanada bılım beru salasyndaǧy serpındı jobalar jüzege asyp, bırşama jūmys atqaryldy. Jaŋa oqu jyly bastalǧaly berı basty basymdyqtar belgılendı: qazırdıŋ özınde ne jasaldy jäne jaqyn arada qandai özgerıster bolady? Osyǧan toqtalsaq.
Mektepter
Astana jyl ötken saiyn respublikanyŋ ırı megapolisı retınde tartylys ortalyǧy bolyp qala beredı. Osyǧan bailanysty halyq sany, onyŋ ışınde mektep jasyndaǧy balalar sany ösude.
– 2023-2024 oqu jylynda 1-synypqa 28 myŋnan astam bala bardy. Jyl saiyn olardyŋ qatary köbeiıp jatqandyqtan, memleket tarapynan bılım beru oşaǧyn salu, mektep pen ūstaz märtebesın köteru baǧytynda auqymdy jūmys atqaryluda. Qala boiynşa oquşylar sany 261128-dı qūraidy. Elordada 171 mektep bolsa, 20 myŋǧa juyq oryn jetıspeidı. Sol sebeptı 8 mektep üş auysymmen jūmys ıstep jatyr. Sonymen qatar Memleket basşysynyŋ tapsyrmasymen kelesı jyly «Jaily mektep» baǧdarlamasy boiynşa 24 mektep esıgın aiqara aşpaq. Bügınde olardyŋ qūrylysy bastalyp kettı, kelesı jäne arǧy jyly sol mektepter paidalanuǧa berılgende, üş auysymmen oqu problemasy şeşıledı. Jaz boiy 49 mektepte jöndeu jūmysy, onyŋ ışınde 9-yna kürdelı jöndeu jürgızıldı. Oquşylar qajet qūral-jabdyqpen qamtamasyz etılgen, äzırge pedagogtarǧa degen tapşylyq joq, pän mūǧalımderı jetkılıktı. Jasalǧan jūmys ärı qarai jalǧasyn tabady. Soŋǧy 4 jylda elordada 39 mektep salynyp, 82 myŋ oquşy ornyn qūruǧa mümkındık bergenıne qaramastan, tapşylyq saqtaluda jäne 28 myŋnan astam oryndy qūraidy, – dep atap öttı Astana qalasy äkımınıŋ orynbasary Eset Baiken.
2024-2025 jyldary 69 myŋ oryndyq 30 mekteptı paidalanuǧa beru josparlanǧan.
«Jaŋa oqu ordalary Qarasai batyr men Būlanty köşelerınıŋ, Tūran daŋǧyly men №24 köşelerdıŋ qiylysyn qosa alǧanda, qalanyŋ strategiialyq maŋyzdy nüktelerıne ornalasady» deidı Astana qalasy Bılım basqarmasynyŋ baspasöz qyzmetı.
Oqytudyŋ qolaily jaǧdaiyn qamtamasyz etu üşın jūmys ıstep tūrǧan mektepterdıŋ aumaǧynda jaŋa korpustar salu josparlanuda.
– 2023 jyly biudjet esebınen 6000 (1 auysymda) oryndyq 7 mektep salyndy. Jeke investisiialar esebınen 3300 (1 auysymda) oryndyq 5 mektep salyndy. 2024 jyly «Jaily mektep» ūlttyq jobasy aiasynda 28600 oryndyq 15 mektep, biudjettık investisiialar jobasy aiasynda 4250 oryndyq 7 mektep pen jeke investisiialar esebınen 11362 orynǧa 11 mekteptıŋ qūrylysyn salu josparlanuda. Sonda 2024 jyly barlyǧy 44212 orynǧa şaqtalǧan 33 mektep, oqu jylynyŋ soŋynda 4 mektep salynady. Biyl 12 mektep paidalanuǧa berıldı. Būl qadamdar mektepterdıŋ şamadan tys jüktemesın azaitu maqsatynda ǧana emes, sonymen qatar bolaşaqta oquşylardyŋ oryn tapşylyǧyn boldyrmauǧa baǧyttalǧan. Jaŋa bılım ordalary qalanyŋ barlyq audanyn, sonyŋ ışınde tūrǧyn alaptardy da qamtidy, – dep atap öttı baspasöz qyzmetı.
Būdan bölek, elordada Memleket basşysynyŋ bastamasymen «Jaily mektep» ūlttyq jobasy sättı jüzege asuda. Osy joba aiasynda 2024-2025 jyldarǧa qarai 24 zamanaui mektep salu josparlanuda. Strategiialyq qadam ekı auysymda şamamen 90 myŋ oquşy ornyn qūruǧa mümkındık beredı.
Elordada 29100 oquşyny qamtityn 11 memlekettık qosymşa bılım beru ūiymy, 135 qosymşa bılım beru ūiymynyŋ filialdary jäne 8 sommunity-ortalyq (20 paiyzdy qūraidy) jūmys ısteidı. Bügıngı taŋda balalardy qosymşa bılımmen qamtu
81,5 paiyzdy nemese 213556 adamdy qūraidy
Statistika mälımetıne säikes, bügıngı taŋda elordada 460 myŋnan astam bala tūrady, onyŋ ışınde:
- balabaqşalarda – 68 myŋnan astam bala;
- mektepterde – şamamen
260 myŋ bala; - kolledjderde – 34 myŋnan astam oquşy bar.
Elordada barlyǧy 337 myŋ balaǧa (236-sy – memlekettık,
488-ı – jeke) 734 bılım oşaǧy men mektepke deiıngı ūiym bılım beredı, onyŋ ışınde 171 mektep, 525 balabaqşa, 11 qosymşa bılım beru ūiymy bar.
Balabaqşalar
Mektepke deiıngı bılım beruge keletın bolsaq, qazırgı uaqytta Astana qalasynda 68129 balany qamtityn 525 mektepke deiıngı ūiym jūmys ısteidı:
- Memlekettık balabaqşa sany – 100 (kontingentı – 32494 tärbielenuşı, jobalyq quaty – 29639).
- Jekemenşık balabaqşa sany – 424 (kontingentı – 35230 bala), onyŋ 412-sıne memlekettık tapsyrys berılgen.
- 3 vedomstvolyq balabaqşada 405 bala bar.
Mektep jasyna deiıngı balalar kontingentı jyl saiyn bala tuu men köşı-qon prosesınıŋ ösuıne bailanysty artyp keledı.
Aǧymdaǧy kezeŋde Indigo elektrondy portalynda kezekke 0-6 jas aralyǧyndaǧy 38767 bala, 2-6 jas aralyǧyndaǧy 29563 bala tırkelgen.
Jyl boiy balalardy mektepke deiıngı tärbiemen jäne oqytumen qamtu boiynşa jūmys jürgızılude:
– 10317 oryndyq jekemenşık mektepke deiıngı ūiymdarda mektepke deiıngı tärbie men oqytuǧa memlekettık bılım beru tapsyrysyn ornalastyru esebınen, onyŋ ışınde aǧymdaǧy jyldyŋ qaŋtar-qyrküiek ailary aralyǧynda 10124 oryndyq 224 jekemenşık mektepke deiıngı ūiymdarda memlekettık tapsyrys ornalastyryldy, – dep habarlaidy Bılım basqarmasynyŋ baspasöz qyzmetı.
Qosymşa bılım beru
Oquşylardyŋ jeke damuy, özın-özı damytu şartynyŋ bırı – qosymşa bılım beru jüiesınıŋ sapasy men tiımdılıgın arttyru. Elordada 29100 oquşyny qamtityn 11 memlekettık qosymşa bılım beru ūiymy, 135 qosymşa bılım beru ūiymynyŋ filialdary jäne 8 sommunity-ortalyq (20 paiyzdy qūraidy) jūmys ısteidı.
Bügıngı taŋda balalardy qosymşa bılımmen qamtu 81,5 paiyzdy nemese 213556 adamdy qūraidy (Astana qalasy boiynşa oquşylar sany – 261128).
Jyl saiyn balalarǧa qosymşa bılım beruge qatysty jaŋa nysandar, ortalyqtar, filialdar aşylyp jatqanyna qaramastan, bügıngı taŋda būl salada oryn tapşylyǧy sezılude. Osyǧan bailanysty 2029 jylǧa deiın 15 zamanaui Oquşylar saraiyn salu josparlanuda. Biyl olardyŋ 5-euınıŋ qalanyŋ är audanynda jobalauy bastaldy.
Bala qauıpsızdıgı maŋyzdy
Mäjılıste bala qauıpsızdıgıne qatysty jaŋa zaŋ jobasy maqūldandy. Ol 3 negızgı baǧyt boiynşa äzırlengen. Alǧaşqysy – oqu ordasyndaǧy oquşynyŋ bas amandyǧy. Deputat Ashat Aimaǧambetovtıŋ deregınşe, soŋǧy 2 jylda 100-den asa balanyŋ terezeden qūlau faktısı tırkelgen. Olqylyq äsırese ülken megapolisterde oryn alyp jatqan körınedı. Sondyqtan mäjılısmen mäselenı arnaiy zaŋmen retteu kerek ekenın atap öttı.
– Negızgı mäsele – kışkentai balalardyŋ terezeden qūlauy. Ökınışke qarai, soŋǧy ekı jylda jüzdegen bala terezeden qūlaǧan. Qaitys bolǧandar da bar. Sondyqtan zaŋ jobasy terezege arnaiy qauıpsızdık mehanizmın ornatudy nemese qūlyptaudy mındetteidı, – dedı Parlament Mäjılısınıŋ deputaty Ashat Aimaǧambetov.
