Astana qalasy Säulet jäne qūrylys basqarmasynyŋ bastyǧy Vitalii Sileskiidıŋ BAQ ökılderıne degen bırtürlı közqarasy amalsyz osy maqalany jazuǧa mäjbürledı. Būl basqarma qai eldıŋ zaŋyn basşylyqqa alady? Qai eldıŋ zaŋdarymen jūmys jasaidy? Bız osyny tüsıne almadyq. Basqarmaǧa habarlasqan saiyn zaŋsyzdyq pen jönsızdıkke kezıge bergenımız äbden qynjyltty.
Būl basqarma basşysymen bızdıŋ qarym-qatynasymyz (eger ony osylai atauǧa bolatyn bolsa) biylǧy jyldyŋ tamyljyǧan tamyz aiynan bastalǧan. Sol uaqytta redaksiiamyzǧa köptegen oqyrmandar habarlasyp, qazırgı qalalyq alaŋnyŋ kelbetıne köŋılderı tolmaitynyn bıldırgen edı. Alaŋǧa subūrqaq ornatyp, körıktendıru mäselesıne qatysty maqalalar jazdy. Oqyrmandar būǧan asa qyzyǧuşylyq tanytqannan keiın «Qalalyq alaŋnyŋ qandai bolǧanyn qalaisyz?» degen saualdama da ūiymdastyrdyq. Būdan soŋ ūtymdy aitylǧan ūsynys-pıkırlerge qatysty Säulet jäne qūrylys basqarmasy basşysynyŋ pıkırın bılmek bolyp, Vitalii Bronislavovichke qoŋyrau şalaiyq. Bıraq, ol kısımen tıldesu oŋai şarua bolmai şyqty. Qaşan habarlassaq ta hatşy qyz: «bos emes, saualdaryŋyzdy jazbaşa joldaŋyzdar» degenınen taŋbady. Basqarmanyŋ özge mamandary basşynyŋ rūqsaty bolmai, jūmǧan auyzdaryn aşa almaitynyn jūmsaqtap jetkızdı. Hoş dedık. Arada köp uaqyt ötpei, dälırek aitqanda, 29 tamyzda «Qazaqstan jäne Japoniia: dostyq köpırı» jarşysynyŋ bas redaktory Nūrlan Särsenbaidyŋ «Kisio Kurokavanyŋ esımın este qaldyrǧan abzal» degen maqalasy jariialandy. Astanamyzdyŋ bas josparyn jasaǧan japon säuletşısı atyndaǧy qaladan bır saiabaq jasaqtap, mäŋgı este qaldyraiyq degen ūsynysqa atalmyş basqarma qalai qaraitynyn bılmek bolyp taǧy habarlasqanbyz. Taǧy da maŋdaiymyz tasqa soǧyldy. Sodan soŋ būlardyŋ aitqan talabymen jürıp köreiık degen oi keldı de Vitalii Bronislavovichtıŋ atyna arnaiy resmi saual joldadyq. Söitsek, ony joldaudyŋ da būl basqarma qalyptastyrǧan özgeşe joly bar eken.
– Bızge saual qalalyq äkımdık arqyly keluı kerek, – dedı hatşy qyz ekınşı qyrküiek künı habarlasqanymyzda.
– Nege? Saualdy äkımdık emes bız joldap otyrmyz. Bız zaŋdy tūlǧamyz, öz atymyzdan joldauǧa tolyq qūqymyz bar emes pe? – dep jatyrmyz.
– Joq, tärtıp solai,bızge saualdar tek qalalyq äkımdık arqyly joldanady – dep hatşy qyz bız jönsız jaidy qozǧap tūrǧandai äŋgımenı şort kestı. Al kerek bolsa? Baiaǧyda şoljaŋ ösken baidyŋ qyzdary özıne söz salǧandarǧa «äuelı äkemmen söilesıŋız» deitın edı ǧoi. Tura sonyŋ kerı boldy da şyqty. «Jazǧan qūlda şarşau joq» būǧan da «maqūl» dedık. Erteŋınde qalalyq äkımdıktıŋ baspasöz qyzmetı arqyly älgı saualymyzdy taǧy joldadyq. Bır apta, odan keiın jäne bır apta öttı, tym-tyrys. Sodan saualymyzdyŋ taǧdyryn bılmek bolyp taǧy habarlastyq. Hatşy qyz da (äbden täjıribelı bolǧan eken) qynbady. «Ol hatty endı bızdıŋ keŋseden ızdeisızder» dep qarap tūr. Osy arada bızdıŋ şydamymyz tausyldy. Öitkenı, qūzyrly memlekettık mekeme bır emes, Qazaqstan Respublikasynyŋ bırneşe zaŋyn aiaq asty etıp tūr emes pe.
Bırınşıden, QR «Būqaralyq aqparat qūraldary turaly» Zaŋynyŋ 18-baby 2-1 tarmaǧynda «Memlekettık organdar men özge de ūiymdar sūralyp otyrǧan aqparatty (jazbaşa nemese auyzşa) ötınış tüsken künnen bastap üş künnen keşıktırmei beruge ne beru merzımın nemese beruden bas tartu sebebın körsete otyryp jauabyn beruge mındettı. Qosymşa zerdeleudı jäne tekserudı qajet etetın ötınışke jauap ol kelıp tüsken künnen bastap bır ai merzımnen keşıktırılmei berıluge tiıs» dep jazylǧan. Aqparatty jurnalist jazbaşa türde sūrauy kerek dep eş zaŋda aitylmaǧan. Iаǧni, būl basqarma jazbaşa saual sūrau arqyly da zaŋ talabyn öreskel būzyp otyr. Al bızdıŋ saualymyz öte qarapaiym bolatyn. Oǧan basşy telefonmen jauap bergende ärı ketse bes minut uaqyty keter edı.
Ekınşıden, V.Sileskii BAQ turaly zaŋdy bılmegennıŋ özınde, QR «Jeke jäne zaŋdy tūlǧalardyŋ ötınışterın qarau tärtıbı turaly» Zaŋnyŋ 8-9 baptaryn jaqsy bıluı kerek qoi. Būl baptarda ötınışterdı qarau tärtıbı men merzımderı taiǧa taŋba basqandai anyq körsetılgen. «Mekemege ötınış kelıp tüsken uaqyttan bastalyp jedel bolsa üş kün, basqalai jaǧdaida 10-15 kün, tekserıs qajet bolǧan jaǧdaida 30 kün ışınde ötınışter qaraluy tiıs». Osy aralyqta saual, ötınış joldaǧan zaŋdy nemese jeke tūlǧaǧa mekeme ötınıştıŋ qaralatynyn ne qaralmaitynyn (sebebı körsetıle otyryp) resmi jauap joldauǧa mındettı. Bıraq, Vitalii Bronislavovich basqaratyn mekeme bız bılmeitın basqa zaŋdardy basşylyqqa ala ma, ekı aidan asa uaqyt öttı, eşqandai jauap joldamady.
Basqarma basşysynyŋ özıne joldanǧan saual, ötınışterdıŋ barlyǧyn qalalyq äkımdık arqyly qabyldaityny da bılıktılıgınıŋ aqsap jatqanyn körsetpei me? Ärine, būl mekeme qalalyq äkımdıktıŋ qūrylymyna jatatyn bolǧandyqtan, keibır şetın mäselelerde aqyldasyp otyrǧany jön şyǧar. Bıraq, bırde-bır saualdy äkımdıksız qabyldamauy aqylǧa qonymsyz jai. Būl basqarmanyŋ öz qūzıretı şegınde eşqandai äreket, jūmys jasamaitynyn körsetse kerek. Jūmys jasamaǧan soŋ, qatelık te oryn almaidy, kemşılık te ketpeidı, rahat! Köp jūmys jasalsa, qatelıktıŋ oryn aluy da zaŋdylyq. Qatelespeitın Qūdai emespız. Bıraq, qatelıkterdı jöndeu arqyly jūmysty alǧa jyljytamyz, qoǧamdy damytamyz. Būl – jazylmaǧan zaŋdylyq! Vitalii Sileskii siiaqty basşylar ǧana būl zaŋdylyqtan alys bolyp, qūlaǧynyŋ tynyştyǧyn oilaidy. Odan kımge paida, kımge ziian?..
Meŋdolla ŞAMŪRATOV
