Elordanyŋ eks-äkımı Baqyt Sūltanovtyŋ feisbuktegı keşegı jazbasynan: «Eger de Sızderdıŋ köŋılderıŋızden şyqpaǧan bırdeŋe ıstesem, bärıŋızden keşırım sūraimyn!» dep aǧynan jarylǧanyn oqydym. Kısılıgı men kışılıgı bar adam ǧana keşırım sūrai alady. Äitpese, bızdıŋ şıkıreigen şeneunıkterden mūndai kısılık kütu qiyn-aq. Ärine, bärıne bırdei küie jaqpaimyn. Qoş delık.
Baqyt Sūltanov bas qala basşysynyŋ oryntaǧynda tura 9 ai otyrypty. Toǧyz ai toǧyz kündei zymyrap öte şyqty. Ol turaly özı de: «Tura 9 ai közdı aşyp-jūmǧanşa öte şyqty. Anasy qūrsaǧyndaǧy balasyn 9 ai köteredı. Men bolsam būl uaqyt ışınde qala şaruaşylyǧynyŋ qym-quyt tırlıgın öz közımmen kördım. 20 jyldan asa uaqyt osy jerde tūrsam da, äkım bolǧanymşa tör qalada tūratyn jäne oǧan baquatty tūrmys ızdep keletın adamdardyŋ taǧdyr-talaiynyŋ, ükılı ümıtınıŋ äraluandyǧyn tüsındım» dep jan-jüregınıŋ tükpırındegı syrlarymen bölısıptı.
Özı jazǧandai, 9 aida kündız külkı, tünde ūiqy körsetpegen tolǧaqty mäseleler az bolǧan joq. Aldanǧan üleskerlerdıŋ zary, köpbalaly analardyŋ aiqaiy, mümkındıgı şekteulı balalary bar otbasylardyŋ mūŋ-mūqtajy dep tızbektelıp kete beredı. Baqyt Tūrlyhanūly osynau tüitkıldı mäselelerdıŋ tüp-tamyryna üŋılıp, ony şeşudıŋ jäne bolaşaqta boldyrmaudyŋ joldaryn asyqpai oilastyrdy. Öitkenı bır mäselenı tolyq şeşu üşın barlyq deŋgeidegı bilıktıŋ būtaqtary bırge äreket etuı tiıs. Äitpese, qūr aitylǧan qūrǧaq söz qoŋyltaq küiınde qala beredı. Al jyldar boiy qordalanǧan mäsele bar kezderı qoǧamnyŋ tynyştyǧy men berekesın ketıruı äbden mümkın. Sol sebepten Baqyt Sūltanov bilıktıŋ qolynan keletın bar tetıgın ıske qosty. Kei kezderı jūrt kütpegen şeşımderdı de qabyldady. Onyŋ nätijesı qalai bolǧanyn qarapaiym qaraşanyŋ özı baǧalaityny sözsız.
Turasyn aitsaq, Sūltanov özıne deiıngı İsekeşevtıŋ ıstegen ızgılıktı ısterın sätımen jalǧastyrdy. Özı besaspap ekonomist bolǧandyqtan, ekonomikalyq ösımge köbırek köŋıl böldı. Sodan şyǧar, ötken 9 aidaǧy körsetkışter köz quantarlyq. Önerkäsıptegı ösım 112,1 paiyzdy, sonyŋ ışınde önım öŋdeuşı önerkäsıptegı körsetkış 111,2 paiyzdy qūrady. Elorda elımız boiynşa jaŋa üi saludan köş basynda keledı. 2019 jyldyŋ basynan 762 myŋ şarşy metr tūrǧyn üi salynyp, paidalanuǧa berılgen.
Bas qalamyzdyŋ özge qalalardan bır aiyrmaşylyǧy, özın-özı asyraityn ekonomikasy bar, ışkı öŋırlık önımnıŋ 55,5 paiyzy käsıpkerlık sektordyŋ esebınen qalyptasady. 9 aida jūmys ıstep tūrǧan subektılerdıŋ sany 23,3 paiyzǧa ūlǧaidy. Bır quanarlyǧy, elordanyŋ ärbır üşınşı tūrǧyny jeke käsıbımen ainalysady. Biudjetke tüsetın salyq tüsımderınıŋ jartysyna juyǧy şaǧyn jäne orta biznestıŋ salyǧynan qūralady. Demek, şaǧyn jäne orta biznestıŋ barlyq körsetkışterı boiynşa Nūr-Sūltan özge qalalardy şaŋyna da ılestırmei keledı. Būl qalada sauda-sattyqty damytu trendı qalyptasty.
Eŋbek naryǧyndaǧy ahual da tūraqty. Elımız boiynşa jūmyssyzdyqtyŋ eŋ tömengı körsetkışı bızdıkı – 4,5 paiyz. Ötken 9 aida ekonomikanyŋ naqty sektorynda 7560 jaŋa jūmys oryndary aşyldy. Onyŋ ışınde 7136-sy – tūraqty, 424-ı – uaqytşa jūmys oryndary. Aitpaqşy, 94 paiyzy şaǧyn jäne orta biznes salasynda aşylǧan. Jyl basynan berı bas qaladaǧy ortaşa ailyq nominaldy jalaqy kölemı 4,4 paiyzǧa ösıp, 233,5 myŋ teŋgenı qūrady. Jan basyna şaqqanda ortaşa nominaldy aqşalai tabys kölemı de 0,8 paiyzǧa ūlǧaiyp, 155,5 myŋ teŋgenı qūrady.
Soŋǧy ailarda elordada köpbalaly analar men tūrmysy tömen otbasylardyŋ mäselesınıŋ uşyǧyp ketkenı ras. Jergılıktı bilık qol qusyryp qarap otyrmady. Elbasynyŋ tapsyrmalaryn oryndau maqsatynda 13 türlı jaŋa ıs-şaralar keşenın jüzege asyrdy. Būl maqsatqa qala biudjetınen qosymşa 1,3 mlrd teŋge qarajat bölındı. Atauly äleumettık kömekke jäne 966 päter satyp aluǧa respublikalyq biudjetten qosymşa 8,6 mlrd teŋge bölındı. Būlardyŋ bärı äleumettık mäselelerdı ret-retımen, jüielı türde şeşuge jol aşyp berdı. Ärine, būl jūmysty josparlau, ıske asyru, qadaǧalau jäne nätijesın bılu elorda äkımınıŋ qūzyrynda bolǧany anyq. Jasyratyny joq, äleumettık kikıljıŋderdıŋ, kürmeuı qiyn mäselelerdıŋ bel ortasynda jürgen äkımnıŋ özı mol täjıribe jinady. Qarapaiym halyqtyŋ mūŋ-zaryn öz közımen körıp, qūlaǧymen estıp, ony qalai jeŋıldetudıŋ joldaryn ızdestırdı. Al ıstıŋ qalai nätijelı bolǧanyna halyqtyŋ özı baǧa beredı.
