Otan otbasynan bastalady. Şyn mänınde, eldıŋ däuletı ärbır otbasynyŋ tırşılıgınen qūralady. Demek, otbasy qūndylyǧy qoǧamnyŋ tūraqtylyǧyn, äleumettıŋ damuyn aiqyndaidy. Osy oraida bala tärbiesı, balanyŋ qūqyǧyn qorǧau, balanyŋ bolaşaǧyna qyzmet etu memlekettıŋ eŋ maŋyzdy mäselesınıŋ bırı boluy kerek.
Äulettıŋ bütındıgı, otbasynyŋ auyzbırşılıgı men tatulyǧy, bala qūqyǧynyŋ qorǧaluy – el ırgesın bekıte tüser basty qūndylyqtar. Alaida türlı sebeptermen elımızde otbasy institutynyŋ berıktıgıne syna qaǧyp jatqan jaittar az emes. Mūnyŋ bärı qoǧam bolmysyna tıkelei äser etedı. Osy oraida elordanyŋ äl-Farabi atyndaǧy Oquşylar saraiynda «Otbasy jäne qoǧamnyŋ özektı mäselelerı. Ata-analar qauymymen jūmys jasaudyŋ basym baǧyttary» taqyrybynda döŋgelek üstel öttı.
Jiyn Astana qalasynyŋ Bala qūqyqtary jönındegı öŋırlık uäkılı Äsima Bimendinanyŋ ūiymdastyruymen ötkızıldı. Is-şaraǧa qatysqandardyŋ arasynda Oqu-aǧartu ministrlıgınıŋ Balalardyŋ qūqyqtaryn qorǧau komitetı töraǧasynyŋ orynbasary Elina Pauli, Astana qalasy Bılım basqarmasynyŋ basşysy Qasymhan Senǧazyev, Astana qalasynyŋ Adam qūqyqtary jönındegı uäkılı Mars Ǧaliev, sondai-aq memlekettık organdardyŋ, qoǧamdyq bırlestıkterdıŋ ökılderı, mektep direktorlary men orynbasarlary, synyp jetekşılerı, äleumettık pedagogtar, psihologtar, ata-analar boldy.
Basqosuda ata-analarmen jüielı jūmys ısteu, olarǧa kömek körsetu jäne kei otbasylardyŋ şeşılmei jatqan mäselelerı söz boldy. Otyrysta Astana qalasy Bılım basqarmasynyŋ basşysy Qasymhan Senǧazyev taqyryptyŋ özektılıgın öz sözınde atap öttı.
– Bala qūqyǧyna, otbasyǧa qatysty mäselelerdı osyndai döŋgelek üstelderde talqylau öte dūrys dep oilaimyn. Otbasylyq mäsele – tek Astananyŋ nemese Qazaqstannyŋ ǧana mäselesı emes, būl küllı älemnıŋ problemasy. Balanyŋ ata-anamen qarym-qatynasynda tuyndaityn mäseleler būryn da bolǧan, qazır de bar. Tıptı būl mäsele ortaq şeşımın tappasa, aldaǧy künderı de bolady, – dedı basqarma basşysy.
Qasymhan Senǧazyev qazırgı kezde ata-analarmen jūmys ısteu barysynda būrynǧy dästürlı ädıs-täsılderdıŋ eskırgenın, sol sebeptı jaŋa tehnologiialarǧa negızdelgen zamanaui üderısterden qalmau kerektıgın tılge tiek ettı.
– Mekteptegı qandai da bır jiynǧa nemese ıs-şaralarǧa şaqyratyn bolsa, ata-analardyŋ qūlyqsyzdyq tanytatynyn baiqap jürmız. Olar tälım-tärbie, balamen qarym-qatynas jaily aitatyn äleumettık jelıdegı türlı biznes-kouchtardyŋ sözıne köbırek senedı. Mysaly, qazırgı kezde ata-ana men balanyŋ arasyndaǧy qarym-qatynasty söz etıp jürgen Ashat Äbjanov esımdı bloger bar. Jaqynda elordadaǧy №63 mektepte osy pedagog-kouchtyŋ qatysuymen ata-analar jinalysy ötedı dep äleumettık jelı arqyly habarlandyru berdık. Kezdesu bolǧan künı mekteptıŋ akt zalynda ine şanşar oryn bolmady. Bos oryn bolmasa da ata-analar bırneşe saǧat tıkesınen tık tūryp tyŋdady. Mıne, būl da zaman talabyna sai beiımdeluge qarapaiym mysal bola alady, – dedı Q.Senǧazyev.
Onyŋ aituynşa, oquşylardyŋ synyp jetekşılerımen qarym-qatynasynda da bırqatar mäsele bar.
– Bügınde är synypta şamamen 30-dan asa oquşy bılım alady. Būryn mūǧalımder 5-synypta qabyldap alǧan oquşylarǧa 11-synypqa deiın sabaq bergısı keletın edı. Al qazır kerısınşe. Mūǧalımder synyp aluǧa asyqpaidy. Alaida oquşylar üşın synyp jetekşı – ekınşı anasy. Uaqyttyŋ basym bölıgın oquşylar mektepte synyp jetekşımen bırge ötkızedı. Sondyqtan synyp jetekşınıŋ jiı özgeruı de balanyŋ tärbiesıne äser etpei qoimaidy, – dedı Q.Senǧazyev.
Söz soŋynda basqarma basşysy gadjetterge täueldılık balamen qosa eresekterdıŋ de problemasy ekenın jetkızdı.
«Qazırgı taŋda basty mäselelerdıŋ bırı gadjetterge täueldılık ekenı ras. Būǧan balalar ǧana emes, eresekter de täueldı ekenı barşamyzǧa mälım. Kei ata-analar balasynyŋ telefonda az otyrǧanyn qalaidy. Bıraq bız būǧan tyiym sala almaimyz» dedı qalalyq basqarma basşysy.
Astana qalasynyŋ Bala qūqyqtary jönındegı öŋırlık uäkılı Äsima Bimendinanyŋ aituynşa, ata-analardyŋ pedagogikalyq mädenietın arttyru maqsatynda ötkızılgen jiynnyŋ qatysuşylar üşın bererı mol.
«Är memlekettıŋ bolaşaǧy, quanyşy, baqyty – balalar men jas ūrpaq. Sondyqtan balalardyŋ jaǧdaiy, ata-analardyŋ tärbie berude kezıgetın özektı mäselelerı qoǧam üşın eŋ bırınşı orynda tūru kerek. Öz täjıribemmen bölıssem, balalardyŋ qūqyǧyn qorǧau mäselesımen ata-analar köptep keledı. Sondyqtan aldaǧy uaqytta ūstazdar, psihologtar, qoǧam belsendılerımen bırge tüitkıldı mäselelerdıŋ şeşıluıne baǧyt-baǧdar berıp, dūrys jolǧa salu – basty mındetımız. Ekınşı aitar mäsele, mektepterdegı tärbie jūmysy tek mūǧalımderge ǧana emes, ata-analarǧa da tıkelei qatysty. Balany tärbieleitın ata-ana, mektep, qoǧam üştıgı bırge ūiyssa, tärbienıŋ jüielı bolary sözsız. Bala – är ata-ananyŋ baqyty, memlekettıŋ bailyǧy. Balalar sany jyl sanap artsa, el üşın quanyş. Balaly otbasy – memleket tıregı ekenın ūmytpaǧan dūrys» dedı ol.
Elordanyŋ Bala qūqyqtary jönındegı öŋırlık uäkıl qoǧamda jetım balalar, şaŋyraǧy şaiqalǧan otbasylar sanyn azaitu – basty maqsattardyŋ bırı ekenın atady. Sondai-aq spikerdıŋ sözınşe, ata-analar arasynda bala tärbiesındegı, otbasylyq qatynastardaǧy mäselelerdı anyqtau maqsatynda 2022 jyldyŋ jeltoqsan aiynda arnaiy saualnama jürgızıldı. Oǧan elordadaǧy 40 mektep oquşylarynyŋ ata-analary qatysyp, nätijesınde 30 364 adamnyŋ jauaby alyndy.
«Saualnamada ekı ǧana sūraq qoiyldy. Alǧaşqy sūraq balany tärbieleudegı qiyndyqtar turaly bolsa, ekınşısı, būl qiyndyqtardy şeşu joldaryna baǧyttaldy. Jauaptardyŋ barlyǧyn qarastyryp, osy tūsta bılıktı mamandarmen talqylau jürgızıldı» dedı Ä.Bimendina.
Jiyn barysynda «Qoǧamnyŋ jaŋaruy» qoǧamdyq bırlestıgınıŋ basşysy Vladimir Evdokimov saualnama nätijesımen bölısıp, ata-analardy alaŋdatatyn mäselege toqtaldy.
– Saualnama nätijesı boiynşa bız ata-analardy alaŋdatatyn bıraz mäselenı bıldık. Mäselen, ata-analardyŋ basym bölıgı balasynyŋ jauapkerşılıgınıŋ tömendıgıne alaŋdaitynyn aitypty. Bastysy, osy mäselenı olar türlı ädıs arqyly şeşkısı keledı. Bız öz tarapymyzdan olarǧa atalǧan mäselenıŋ şeşu jolyn ūsynamyz, – dedı Vladimir Evdokimov.
Otbasynyŋ jaǧdaiy oŋalmai, memlekettıŋ äleumettık jaǧdaiy da oŋalmaidy. Al otbasy mäselesı äleumettık mäsele, tärbie mäselesı, qauıpsızdık mäselesı sekıldı bırşama taqyryptarǧa saiady degen qatysuşylar qoǧam arasynda saqtalyp otyrǧan tüitkıldı tüiınderge toqtaldy. Sonymen qatar jiyn barysynda ata-ana men bala qarym-qatynasy arasyndaǧy mäselege qatysty Astana qalasy äkımdıgı janyndaǧy Äielder ısterı jäne otbasylyq-demografiialyq saiasat jönındegı komissiianyŋ hatşysy Qarlyǧaş Sarkenova, «Qoldau» bılım beru ūiymdarynyŋ qamqorşylyq keŋesı» qoǧamdyq bırlestıgınıŋ basşysy Farida Saǧyndyq, Astana qalasy Polisiia departamentı Iývenaldy polisiia bölımınıŋ basşysy Nellia Doşanova, elordadaǧy №91 mektep-gimnaziianyŋ direktory Almagül Segızbai jäne özgelerı öz oi-pıkırlerın ortaǧa salyp, ony şeşudıŋ üilesımdı joldaryn da atady.
