Ükımet janynan qūrylǧan azamattardyŋ ömır süru sapasyn jaqsartu jäne tabysyn arttyru boiynşa ūsynystar äzırleu jönındegı jūmys toby elordadaǧy köpbalaly jäne tūrmysy tömen otbasylarmen kezektı kezdesuın ötkızdı. Nūr-Sūltan qalasynyŋ äkımı Baqyt Sūltanovtyŋ bastamasymen osyǧan deiın bas qaladaǧy Saryarqa, Esıl, Baiqoŋyr audandary tūrǧyndarymen kezdesken top müşelerı būl joly Almaty audanyna at basyn tıredı.
Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrı Berdıbek Saparbaev, İndustriia jäne infraqūrylymdyq damu ministrlıgı qūrylys jäne tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyq ısterı komitetınıŋ töraǧasy Marhabat Jaiymbetov memleket tarapynan azamattardy qoldau baǧytynda qolǧa alynyp otyrǧan şaralardy baiandaǧannan keiın sūraq-jauapqa kezek berıldı. Bas qala tūrǧyndarynyŋ köpşılıgın baspana mäselesı mazalaityny jasyryn emes. Alǧaşqy qoiylǧan sūraqtar da osy turaly boldy.
Rauşan Qarabekova esımdı tūrǧyn Oŋtüstık Qazaqstan (qazırgı Türkıstan) oblysynan elordaǧa osydan ekı jyl būryn köşıp kelgenın aitty. «Bas qalaǧa mügedek balamyzdy emdetu üşın qonys audarǧan edık. Bıraq ötken jyldyŋ jazynda joldasymmen ajyrasyp kettık. Qazır jalǧyz tört balany tärbielep otyrmyn. Emşektegı balam bolǧandyqtan, jūmys ıstemeimın. Köpbalaly ana retınde alatyn aqşa men balamnyŋ mügedektıgı üşın berıletın järdemaqyny qosqanda ai saiynǧy tabysymyz 83 myŋ teŋgenı qūraidy. Osyndaǧy bır bölmenı jalǧa alyp, tūryp jatyrmyz. Ol üşın 45 myŋ teŋge töleimın. Elordada tırkeuge tūrǧanymyzǧa ekı jyl boldy. Tūrǧyn üi kezegınde joqpyn. Osyǧan deiın bankte jinalǧan aqşam da joq. Baspana jaǧynan qatty qinalyp otyrmyz. Bızge qandai kömek bere alasyzdar? Tym qūryǧanda balalarym ösıp, özım jūmysqa tūrǧanşa jataqhanadan bölme berseŋızder eken» dedı ol.
Ony mūqiiat tyŋdaǧan qala basşysy Baqyt Sūltanov: «Osynda Jūmyspen qamtu jäne äleumettık qorǧau basqarmasynyŋ basşysy jür. Mäseleŋız boiynşa soǧan jolyǧyŋyz. Mügedek balaŋyzdyŋ mäselesı men sızdıŋ eŋ bolmasa jarty kündık jūmysqa şyǧuyŋyz üşın jaǧdailardy ol qarastyrady. Naqty şeşımderdı qabyldaimyz. Bıraq tūrǧyn üi kezegınde tūrmaǧanyŋyzdan keiın baspana bere almaimyz. Sebebı munisipaldy üi joq. Tūrǧyn üi kezegıne qoiudyŋ öz erejelerı bar. Soǧan säikes adamda bes jyl kölemınde baspana bolmau kerek. Ol bes jyl elordada tırkeude tūruy tiıs. Qazır Nūr-Sūltan qalasynda 45 myŋ adam tūrǧyn üi kezegınde tūr. Olardyŋ 20 myŋnan astamy – äleumettık osal toptarǧa jatatyn azamattar. Ökınışke qarai, bız bölıngen aqşaǧa säikes tūrǧyn üilerdı salyp jatyrmyz. Soǧan sai qimyldap, ötken jyly 188 päter ǧana paidalanuǧa berdık. Byltyr aitarlyqtai kezek jyljymaǧanyn da barlyǧy baiqaǧan boluy kerek. Keibıreulerdıŋ kezegı, tıptı, artqa jyljyp kettı» dedı B.Sūltanov.
Mūnyŋ sebebın tüsındırgen äkım keibır tūrǧyndar kezek tezırek jyljidy dep oilap, memlekettık qyzmetkerlerge arnalǧan kezekten köpbalaly otbasylar kezegıne auysqanyn aitty. «Baspana kezegı tezırek jetu üşın bızge tūrǧyn üi qūrylysyn köbeitu kerek. Tūrǧyndarǧa da tiıstı ekonomikalyq jaǧdailardy tudyruymyz qajet. Sebebı baspanaǧa ie boludyŋ basqa da mehanizmderı bar. Mysaly, 2, 6 paiyzdyq nesieler berıledı. «Nūrly jer» baǧdarlamasy boiynşa üi aluǧa bolady. Endı kezek tezırek jylju üşın şaralar qabyldap jatyrmyz. Biyl 781 päter beremız dep josparlaǧanbyz. Qosymşa qarjy böludıŋ arqasynda osy jyly 1900 päter beremız. Kelesı jyldan bastap är jyl saiyn 3 myŋ, mümkındık bolsa 4 myŋ päterge deiın beruge tyrysamyz. Būl jaǧdai kezektıŋ jyljuyn tezdetedı» dedı qala basşysy.
13 jyldan berı tūrǧyn üi kezegınde tūryp, ekı-üş kün būryn qala basşysynyŋ qolynan päter kıltın alǧan bır tūrǧyn quanyşymen bölıstı. «Mıne, körıp otyrsyzdar, adam qanşama jyl kezekte tūryp, maqsatyna jettı. Tūrǧyn üi qūrylysy kölemın arttyrsaq, barlyǧyŋyz da 13 jylda emes, būiyrtsa, aldaǧy 4-5 jyldyŋ kölemınde baspanaǧa ie bolasyzdar» dedı B.Sūltanov.
Özın Gülnär Düisenova dep tanystyrǧan kelınşek elordada 13 jyldan berı tūryp jatqanyn aitty. «Perinataldy ortalyqta 11 jyl boiy jūmys ısteimın. Qazır bala kütımıne bailanysty üide otyrmyn. Tūrǧyn üi kezegınde barmyn. Joldasym joq, jalǧyz 3 balany asyrap otyrmyn. Kışkentaiym sal auruy, epilepsiiaǧa şaldyqqan. Päterdı 85 myŋ teŋgege jaldap tūramyn. Üidıŋ ışı syz tartqandyqtan kenjem jiı auyrady» dedı ol.
B.Sūltanov oǧan qala äkımdıgı tarapynan densaulyq saqtau, bılım, polisiia, äleumettık sala qyzmetkerlerıne 1 million teŋge kölemınde tūrǧyn üi sertifikattary berıletının jetkızdı. «Perinataldy ortalyqta jūmys ısteidı ekensız, osy jeŋıldıkke ie bola alasyz. Osynda soǧan jauapty adamdar jür. Solarǧa jolyǧyŋyz, olar bärın tüsındırıp beredı» dedı qala basşysy.
Alty balanyŋ anasy Ainagül Mūsaibekova atauly äleumettık kömek turaly sūrap: «Jas otbasy» baǧdarlamasynyŋ 2008-2011 jyldarǧa arnalǧan ekınşı kezeŋı boiynşa tūrǧyn üige ie boldyq. Qazır jūbaiym ekeumızdıŋ tabysymyzdy qosqanda, ol 84 myŋ teŋgenı qūraidy. Eger bızde päter bolsa, atauly äleumettık kömektı ala almaimyz ba?» degen saual tastady.
Oǧan jauap bergen Berdıbek Saparbaev atauly äleumettık kömek otbasynyŋ tabysyna qarap taǧaiyndalatynyn aitty. «Tabysyŋyz 84 myŋ teŋge bolsa, ony sızdıŋ otbasy müşelerıne, iaǧni 8 adamǧa bölemız. 10 myŋ teŋge kölemınde şyǧady. Sondyqtan atauly äleumettık kömek aluǧa qūqylysyz. Öitkenı ötken säuır aiynan bastap bır bala üşın onyŋ kölemı 15409 teŋgeden 21572 teŋgege östı» dedı ministr.
Köpbalaly analardyŋ keibıreuı tıgınşılıkpen ainalysyp, tabys tapqysy keledı eken. Būl sūraqqa: «Qazır elordadaǧy Dostyq üiınde Rza Tūrsynzada degen käsıpker tegın qolöner sabaqtaryn ötkızıp jatyr. Oǧan barsaŋyzdar, qabyldaidy dep oilaimyn» dep jol sıltedı qala basşysy Baqyt Sūltanov.
Būǧan qosa, tıs emdetu, jalpy bılım beru qorynan kömek alu, özge de özektı mäseleler qozǧaldy. Būl saualdarǧa da naqty jauaptar berıldı. Tūrǧyndar osylar jaily kezdesuge qatysqan tiıstı basqarmalar basşylarynan tolyǧyraq bıldı.
