Keŋ auqymdy şaraǧa QR Mädeniet jäne aqparat ministrı Mūhtar Qūl-Mūhammed, senator Särsenbai Eŋsegenov, qazaqstandyq auǧan jauyngerlerı qauymdastyǧy töraǧasynyŋ orynbasary, Mäjılıs deputaty Baqytbek Smaǧūl, «QR Qaruly küşterı ardagerlerı» QB töraǧasy, «Halyq qaharmany» Baqytjan Ertaev, rämızder jönındegı respublikalyq komissiianyŋ müşelerı Serık Erkımbekov jäne QR memlekettık Eltaŋbasynyŋ avtory Jandarbek Mälıbekov arnaiy keldı.
Ūlttyq qūndylyqtar ūlyqtalǧan kün
Forumnyŋ alǧaşqy künı respublikanyŋ tükpır-tükıpırınen kelgen 200-ge tarta delegat Atyraudyŋ mūrajailaryn, tarihi jäne mädeni oryndaryn aralap, mädeni ıs-şaralarǧa qatysty.
Egemen eldıŋ ruhy – Memlekettık Änūran şyrqalyp, eldıŋ tūtastyǧyn paş etetın Eltaŋbasy jarqyraǧan, kökte Tuy jelbıregen saltanatty forum būǧan deiın türkı tektes halyqtardyŋ ruhani ortalyǧy – Türkıstanda bastau alyp, Alaştyŋ ruhani ortalyǧy – Semei, Pavlodar, Qostanai men Astana qalalarynda jalǧasqan edı. Al, Atyrauda ötken forumda üş myŋǧa juyq qatysuşy boldy.
Atyrau forumy «Bızdıŋ Tu, Bızdıŋ Eltaŋba, Bızdıŋ Änūran» atty patriottyq aksiiadan bastauyn aldy. Jer-jerden jinalǧan jūrtşylyqpen bırge sap tüzegen avtojürgızuşıler, baikerler men salt attylar «Aqjaiyq» qonaq üiı aldynan enı – 10 metr, ūzyndyǧy – 20 metr bolatyn memlekettık rämızderımız Eltaŋba men Tudy saltanatty türde alyp jürıp, ortalyq İsatai-Mahambet alaŋyna baryp, Astana uaqytymen saǧat 11.00-de Tudy tūǧyrǧa köterdı. Būl kezde bır uaqytta elımızdıŋ barlyq öŋırınde Memlekettık änūran oryndalyp, memlekettık rämızderdı saltanatty alyp jürumen patriottyq şaralar ūiymdastyrylǧan-dy.
Atyraudaǧy ortalyq alaŋǧa jiylǧan jūrt respublikanyŋ barlyq halqymen bırge bır mezette egemen eldıŋ ruhy – Memlekettık Änūrandy bır kısıdei şyrqady. Erekşe Eltaŋba, asqaq Tu jäne aibyndy Änūran jūrtşylyqtyŋ ruhyn köterıp, keudelerıne otanşyldyq sezımın ūialatty.
– Rämızımız 1992 jyldyŋ 4 mausymynda köterıldı. Būlar – menıŋ tūmarym. Sebebı, şaŋyraq – elımnıŋ tatulyǧy, bırlıgı men bolaşaǧy. Şaŋyraqqa köz tıkseŋ, kök aspan, kök būlttardy köresıŋ. «Bastaudyŋ suy lailansa, su tausylady. Ruh lailansa, el tūnşyǧady» degen ata-babalarymyzdan qalǧan asyl söz bar. Bastaudyŋ suyn –
ruhymyzdy saqtauymyz qajet. Bügınde egemen elmız, kök Tuymyz jelbırep tūr kögımızde, El ūranymyz ben taŋbamyzǧa köz süisınedı. Kökke qalyqtaǧan bairaǧymyzdaǧy kün bızge baqyt, jaryq syilaidy. Ol – mäŋgılıktıŋ belgısı. Al, qyran – qaharmandyǧymyzdy aiǧaqtaidy, – dep jürekjardy lebızın bıldırgen «Halyq qaharmany», QR Parlamentı Mäjılısınıŋ deputaty Baqytjan Ertaev patriottyq forumdy joǧary deŋgeide ūiymdastyryp otyrǧan oblys basşysy Baqtyqoja Izmūhambetovtyŋ eŋbegıne jemıs tıledı.
– Patriotizm saiasi ūǧym emes, ol – mädeni, tarihi tüsınık, – deidı Almaty qalasynan qatysqan delegat, Auǧan soǧysy ardagerı Äskerbai Älpeiısov. – Är adam özınıŋ şyqqan tegın, ömır-saltyn, dünietanymyn ömır süru tärtıbıne bailanysty boiyna sıŋırıp, sol boiynşa qazırgı zamannyŋ aǧymyna säikes joǧary tüsınıktı sanasyna jinaqtap, ızgılıktı ıs jasai alsa, naǧyz patriot – osy. Elıne, jerıne, halqyna degen boiamasyz, ışkı taza sezım. Bügıngıdei bastamalardyŋ elımızde keŋınen qanat jaiuyna jol aşatyn, jastardyŋ ruhani jaǧynan ösuıne serpın beretın forum öte qajet. Öitkenı, adam öz qataryna qarap, boi tüzeu arqyly oi-sanasyn jaŋǧyrtady, jaqsylyqqa ūmtylady. Söitıp, qoǧamnyŋ damuyna yqpal etedı. Mūndai keŋ kölemdı şaralardy balabaqşadan bastap ūiymdastyru kerek. Öitkenı, balany qalai baǧyp, ösırseŋ ol solai ösedı emes pe?! – dep sözın aiaqtady ol.
– Bügın elımızdıŋ märtebesın asqaqtar quanyşty kün! Äsırese, jas ūrpaq üşın maŋyzdy kün! Qazaqstanymyz jasai bersın! El aldynda tūrǧan bolaşaq josparlaryn bırge jüzege asyraiyq! Elımızde jetım bala bolmasyn!,- deidı 110 jetım balany bauyryna basqan «Nūr» qaiyrymdylyq balalar üiınıŋ direktory Tūiaq Esqojina.
Tanymal sportşy, mänerlep syrǧanaudan älem chempiony Denis Ten de forumnyŋ jastarǧa beretını mol ekenın jasyrmady: «Men Atyrau qalasyna alǧaş ret kelıp tūrmyn. Mūndai auqymdy şaraǧa da alǧaş qatysuym. Būl jiynǧa şaqyrylǧanyma öte quanyştymyn. Boiymda otanşyldyq sezımı tolyp, tolqyp tūrmyn. Äsırese, memleketımızdıŋ änūranyn asa jaqsy köremın».
Halqymyzdyŋ ruhyn, ūlttyq salt-sanasyn, qaharmandyǧy men danalyǧyn, bolaşaqqa ümitin, arman-tilegin jetkizetin erekşe qūndy belgiler – Ūlttyq rämızderımızdı ūlyqtap, jastardy otansüigıştıkke baulityn «Menıŋ Qazaqstanym» atty respublikalyq VI patriottar forumy osylai bastaldy.
«Jyl patriottary» marapattaldy
Egemendıgımızdıŋ berık nyşany – Memlekettık rämızder künı ötken Qazaqstan patriottarynyŋ VI forumynyŋ saltanatty jiynyna Mädeniet jäne aqparat ministrı Mūhtar Qūl-Mūhammed arnaiy qatysyp, Prezident Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ keŋ-baitaq elımızdıŋ tükpır-tükpırınen jinalǧan otanşyl jastarǧa joldaǧan qūttyqtauyn jetkızdı.
Onda «Memlekettık rämızderımız – Tu, Eltaŋba jäne Änūran – Täuelsızdıgımızdı äigıleitın, barşa qazaqstandyqtardyŋ bırlıgın tanytatyn qasiettı de maŋyzy zor beine-nyşandar. Şynaiy patriotizm men Otanǧa degen süiıspenşılık onyŋ Memlekettık rämızderın qasterleuden bastalady.
Ejelgı zamannan berı Otanyna adal ūldardyŋ aibyndy erlıkterı, atamekenge degen şeksız yqylasy keiıngı ūrpaqqa elı men jerın süiudıŋ jarqyn ülgısın körsetıp berdı. Forum jastar bastamasyna serpın berıp, ūly mūrattarǧa ūmtylǧan Qazaqstan qoǧamyn bırıktırer aituly oqiǧa retınde ötedı dep senemın» delıngen.
Būdan soŋ, şaranyŋ eŋ basty oqiǧasy – elımızdegı «Jyl patriottaryn» bes nominasiia boiynşa marapattau boldy. Olardyŋ arasynda sportşylar, därıgerler, jas ǧalymdar, ūstazdar men därıgerler, qūtqaruşylar jäne Işkı ıster organdarynyŋ qyzmetkerlerı bar. «Älem tanyǧan Qazaqstan!» nominasiiasynda öz ısıne süiıspenşılıgın, Otanǧa degen sezımmen astastyrǧan, talantyna älem taŋdai qaqqan tarlanbozdar marapattaldy. Saiypqyrandarǧa arnaiy syilyqty tabys etken Memlekettık Eltaŋba avtory Jandarbek Mälıbekov «şaŋyraq biık bolsyn degen beineleu oryndaldy, bügınde Eltaŋbamyzda körsetılgenındei, terezemız teŋ, şaŋyraǧymyz keŋ memleket boldyq» dep, jastarǧa aq jol tıledı. Atalmyş nominasiia boiynşa, «Jyl patrioty» atanǧandardyŋ ışınde mänerlep syrǧanaudan älem chempionatynyŋ kümıs jüldegerı Denis Ten de boldy. Quanyşyn bızben bölısken Denis «bügın men Amerikada boluym kerek edı. Bıraq, men qaldym. Öitkenı, öz Otanymnyŋ patrioty atanu – men üşın ülken märtebe, barlyq syilyqtardan da qymbat» degen ol aldaǧy josparlarymen de bölıstı. Mänerlep syrǧanau şeberın alda Qytaida ötetın älem kubogymen qatar, Sochi olimpiadasy kütıp tūr. «Elıŋnıŋ namysyn qorǧaudan, elıŋnıŋ abyroiyn asqaqtatudan asqan baqyt joq. Tuǧan elıŋnıŋ Tuy kökte jelbırep, Änūrany äuelegen sätte et-jüregıŋdı erekşe sezım bileidı. Elge degen saǧynyştyŋ tättı sezımı keudeŋdı kernep tūrady. Mūnyŋ bärın sezındıretın bır närse – kökte jelbıregen kök bairaqtyŋ qūdıretı men äuelegen Änūrannyŋ quaty. Sochi olimpiadasynda elım üşın taǧy erekşe syi jasaimyn dep oilaimyn», – dedı saiypqyran sportşy.
«Asqaq azamattyq» nominasiiasy boiynşa syn saǧatta naǧyz azamatqa tän ıs jasaǧan bügıngınıŋ qaharmandary marapattaldy. Meiırımdılık, qaiyrymdylyq, bır sözben aitqanda, öz halqyna qaltqysyz qyzmet etudı ömırlık boitūmar etkenderge syilyqty saiasattanuşy Nūrlan Erımbetov tabystady. Olardyŋ arasynda Şyǧys Qazaqstan oblysynan kelgen kriminaldyq polisiianyŋ jedel uäkılı Erlan Rüstemov, anasynyŋ jüregın mūqtaj adamǧa berıp, özgenıŋ ömırın saqtauǧa septıgın tigızgen İgor Vorotnikov, qostanailyq polisei Erık Qoianbaev ta boldy.
«Jan jüregım – Qazaqstan!» Şynaiy patriotizmnıŋ asqaq şyŋynan körıngenderdı Halyq Qaharmany, Mäjılıs deputaty Baqytjan Ertaev marapattady.
– Bızdıŋ babalarymyz tūmadai tūnyq bastau suy lailansa, su tausylady, ruh lailansa, el tūnşyǧady» deidı. Qūdaiǧa şükır, qanşama qiyndyqty bastan ötkerse de, qazaqtyŋ ruhy mūqalǧan kezı joq. Kerısınşe, namysy qairala tüstı. Sol namysy, ruhy myqty babalarymyz bızge osynau ūlan-ǧaiyr jerdı amanattap, Qazaq elınıŋ täuelsız memleket boluyn aŋsap öttı. Endı, mıne, babalar armandaǧan täuelsız el bolǧanymyzǧa 22 jylǧa aiaq basty, özımızdıŋ Memlekettık Änūranymyz, Tuymyz bar. Elımız älemge tanyldy, Elbasymyzdyŋ şetelderge sapary kezınde, älemdık sport dodalarynda qazaqtyŋ Änūrany şyrqalyp, kök bairaǧy jiı köterıletın mereilı künımız köbeidı. Osynau abyroiymyz asqaqtaǧan, mereiımız tasyǧan quanyşty künderımız azaimaǧai, elın, jerın süietın azamattarymyzdyŋ ruhy mūqalmaǧai», – dei kele halyq qalaulysy «Jyl patrioty» tösbelgısın tabystady. Atauly syilyqty iegerlerı – ekı dürkın Aziia chempiony Şalqar Jolamanov, «Eren eŋbegı üşın» memlekettık nagradasynyŋ iegerı Maidan Qūsaiynov atandy.
«Örge qanat qaqqan Qazaqstan!» nominasiiasyn jurnalist Oksana Piters tabystady. Arnauly syilyq ielengenderdıŋ arasynda şahmattan tört dürkın älem chempiony Bibısara Asaubaeva, zymyran janarmaiynyŋ jaŋa türın oilap tapqan atyraulyq oquşy Gauhar Zaidenova da boldy.
Eŋ kışkentai nominant Bibısara Asaubaeva bügınde bar bolǧany toǧyz jasta. Şahmatpen 4 jastan bastap ainalysyp keletın būl oiyn türıne atasy baulyǧanyn aitady. «Bırde teledidardan Aleksandr Kostyniuktı marapattap jatqan sättı körıp qaldym. Sol sätten bastap, şahmatpen ainalysuǧa degen qūştarlyǧym oiandy. Künı bügınge deiın türlı deŋgeidegı 12 altyn, 1 kümıs medal ielendım. Sonyŋ ışındegı 4 altyn medal halyqaralyq deŋgeide. Bıraq, bügıngı syilyqtyŋ men üşın maŋyzy erekşe. Elımnıŋ patrioty ekendıgımdı maqtan tūtamyn», – deidı ol.
Reseilık ǧalymdardyŋ taŋdaiyn qaqtyrǧan atyraulyq nominant Gauhar Zaidenova bügınde jūmysynyŋ körşı el ǧalymdary tarapynan ärı qarai zerttelıp jatqandyǧyn aitady. Quanyşymen bölısken ol: «Elbasy aitqandai, elımızdıŋ bolaşaǧy jastardyŋ qolynda. Iаǧni, elımnıŋ erteŋı men üşın de maŋyzdy. Osydan toqtamai, tek ärı qarai özımdı damytyp, ärı qarai özımdı körsetkım keledı», – deidı.
«Ūlttyq mädeniet, dästürdı damytudaǧy ülesı üşın» nominanttaryna syilyqty jazuşy, kompozitor, Qazaqstan men Qyrǧyzstannyŋ eŋbek sıŋırgen mädeniet qairatkerı İlia Jaqanov tabystady. Nominanttardyŋ arasynda belgılı prodiuser Qydyrälı Bolmanov ta boldy. Qydyrälınıŋ bastamasymen ömırge kelgen qazaqy quyrşaqtardy aitpaǧannyŋ özınde, bır ǧana «Ūlytau» jobasynyŋ küllı qazaqty, qazaq mädenietı men qazaqtyŋ bolmysyn älemge tanytqany ämbege aian.
Bügıngınıŋ batyrlaryn marapattaǧan saltanatty şarada Qazaqstannyŋ estrada jūldyzdary Marjan Arapbaeva, Aigül Ülkenbaeva, Erbolat Qūdaibergen, «Alaşūly» jäne «Keş YOU» toptary öner körsettı.
Memlekettık rämızder – el mereiı
Memleketımız ben egemendıgımızdıŋ berık negızı sanalatyn Rämızder künıne orai ötken respublikalyq patriottar forumy Atyrau politehnikalyq kolledjı qabyrǧasyndaǧy kezdesu keşıne ūlasty. Är öŋırden kelgen delegattardyŋ basyn qosqan jiyn barysynda rämızder tarihy keŋ talqyǧa salynyp, türlı ūsynys-tılekter aityldy.
Aldymen, atyraulyqtardyŋ bastamasymen jüzege asyrylǧan saltanatty şara ūiymdastyruşylary men elımızdıŋ är tükpırınen kelgen qatysuşylarǧa alǧys aitqan QR Memlekettık Eltaŋbasy avtorlarynyŋ bırı Jandarbek Mälıbekūly: «Būl menıŋ Atyrauǧa alǧaş ret keluım. Äsem qalanyŋ kelbetın körıp, elımızdıŋ qalyptasyp, eŋsesın tıktegenıne kuä bolyp otyrmyn» degen şynaiy lebızın jetkızdı.
Töl teŋgemızdıŋ avtory, elımızdıŋ bas dizainerı, QR dizainerler odaǧynyŋ prezidentı Timur Süleimenov: «Äuelgı basta osyndai ūsynys kelıp tüsken sätte boiymdy qorqynyş pen quanyş qatar biledı. Qyzyǧy men qiyndyǧy qatar örılgen, jauapkerşılıgı mol jūmystyŋ nätijesınde «teŋge» dep atalatyn ūlttyq valiutamyz ömırge keldı»,- deidı. Aita ketelık, Timur Bimaşūly memlekettık rämızderdıŋ de tūjyrymdamasyn jasauǧa atsalysqan. Elımızdıŋ är tükpırındegı, äsırese, Astana men Almatydaǧy bırneşe äsem ǧimarattarǧa qoltaŋbasyn qaldyrǧan dizainer.
– Memlekettık rämızder – kez kelgen eldıŋ qaitalanbas dara belgısı. Änūran da däl solai. «Menıŋ Qazaqstanym» änı retınde tanymal bolǧan Qazaqstannyŋ Änūrany Prezident Nūrsūltan Äbışūly Nazarbaevtyŋ bastamasy boiynşa, 2006 jyly 6 qaŋtarda elımızdıŋ Parlamentınde bekıtıldı. Bırınşı ret ol 2006 jyly 11 qaŋtarda Memleket basşysynyŋ saltanatty ūlyqtau räsımınde oryndaldy. Mätının belgılı aqyn Jūmeken Näjımedenov pen Elbasymyz Nūrsūltan Nazarbaev jazǧany belgılı. Estıgende ruh beretın, jıgerıŋdı janityn tamaşa tuyndynyŋ muzykasyn jazǧan – daryndy da dara Şämşı aǧamyzdyŋ orny bölek, – deidı memlekettık rämızder jönındegı respublikalyq komissiia müşesı, belgılı kompozitor, Qazaq ūlttyq öner akademiiasynyŋ bırınşı prorektory Serık Erkınbekov.
Köptıŋ kökeiınde qalar taǧylymdy kezdesudı Parlament Senatynyŋ deputaty Särsenbai Eŋsegenov: «Bügın – elımız üşın erekşe künnıŋ bırı. Düniejüzındegı bırneşe ūlttyŋ ışınde ekı jüzge juyǧy ǧana öz memleketın qūrǧan. Sol elderdıŋ arasynda täuelsız Qazaqstan Respublikasy bar. Ata-babalarymyzdyŋ janyn aiamai qorǧap, keiıngı buynǧa amanat etken ūlan-ǧaiyr elımızdıŋ memlekettık rämızderın öz qoldarymen jasaǧan aǧalarymyz ortamyzda otyr», – dep qorytyndylady:
– Bügın bızdıŋ basymyzdy qūrauǧa sebep bolyp otyrǧan tek memlekettık rämızder ǧana emes, onyŋ astarynda täuelsızdıgımız tūr, – deidı Särsenbai Qūrmanūly. – Sondyqtan, osynau meiram – eŋselı egemendıgımız ben täuelsızdıgımızdıŋ merekesı. Memleket bolǧasyn rämızderı boluy şart. Resmi türdegı üş memlekettık rämızımızben qatar, beiresmi törtınşı belgımız bar, ol – ana tılı. Rämızder men ana tılımızdı qūrmetteu – bärımızge mındet, är qazaq üşın qasiettı de qasterlı ūǧymdar. Är adam osy qaǧidatty eşqaşan esınen şyǧarmauy kerek.
Abzal jandardyŋ igı ısterı jas ūrpaqqa ülgı bolyp, olardy bılım men ızdenıske tartyp, elı men jerın süiuge tärbieleuge üles qosary sözsız. Būl äserlı kezdesuge qatysqan jastardyŋ jüzderınen anyq bılınıp tūrdy.
Jaiyq betındegı jūldyzdy tün
«Menıŋ Qazaqstanym!» ūranymen ūiymdastyrylǧan patriottar forumy şeŋberındegı şaranyŋ soŋǧysy keşqūrym su betınde motorly qaiyqtardyŋ türlı körınıs körsetken «lazerlık şouyna» jalǧasty.
Keiın, qoldaryna kök Tudy jelbıretıp ūstaǧan şeruşıler su betınde saltanatpen jürıp öttı. Jaiyq özenınıŋ Balyqşy men Jūmysker kentterın bır-bırıne jalǧaityn, avtomobil köpırınıŋ tūsynan bastauyn alǧan şeruşıler Tūrǧyn üi qalaşyǧy tūsyndaǧy avtoköpırge kelıp aiaqtaldy.
Bır sät dariianyŋ betı beine sahnaǧa ainaluy keştı tamaşalauǧa kelgen körermenderdıŋ kökıregıne otanşyldyq sezımın ūialatty. Atyrau öŋırınıŋ önerpazdary men elımızdıŋ estradasy jūldyzdarynyŋ qatysuymen konsert berıldı. Būlardyŋ bärıne de egemendıgımız ben täuelsızdıgımızdı tanytatyn, sonyŋ basty aişyqtary bolyp tabylatyn memlekettık rämızderımız arqau etıldı.
Äsırese, sudyŋ betıne tüsırılıp, san aluan qūbylǧan reŋgke bölegen türlı-tüstı jaryqtar, lazerler «Qazaqstan, alǧa, biıkterge samǧa!», «Menıŋ Qazaqstanym – menıŋ Otanym!», «Jasai ber, Qazaqstan!», «Memlekettık rämızder – maqtanyşym!» bolyp, aidyn tösıne jazyldy. Otanşyldyq sezımge bölegen sözder körermenderdı ruhtandyryp, maqtanyş sezımıne bölep, mereilendırdı.
Şaranyŋ soŋy özen betınen säulelenıp körıngen merekelık otşaşumen märesıne jettı.
Nūrgül NASYR
