Jolauşylar tasymaly – qala damuyndaǧy asa maŋyzdy infraqūrylym. Elorda auqymy keŋeiıp, tūrǧyndar sany artqan saiyn osy salanyŋ qyzmet sapasyna talap küşeiıp keledı.
Statistikalyq mälımetterge qaraǧanda bır million tūrǧyny bar qalamyzdyŋ 33 paiyzy ǧana qoǧamdyq kölıktı kündelıktı paidalanyp jür eken. Sonymen bırge 350 myŋnan astam jeke ielıktegı kölık tırkelgen. Demek, astanalyqtyŋ 35 paiyzy – qalalyq jolauşylar tasymaldau qyzmetıne jügınbeidı degen söz.
Salystyrmaly türde aita ketsek, älemnıŋ ırı qalalarynda qoǧamdyq kölık qyzmetıne tūrǧyndardyŋ teŋ jartysy, iaǧni, 50-60 paiyzǧa deiın qala ışınde avtobuspen, metro, trolleibus, tramvai sekıldı kölık türlerımen qatynaidy eken. Astana qalasynyŋ Jolauşylar kölıgı basqarmasynyŋ basşysy Bekmyrza İgenberdinovtıŋ aituynşa, aldaǧy tört-bes jyldyŋ kölemınde qalalyqtardyŋ 45 paiyzyn avtobusqa otyrǧyzu qarastyryluda.
Ol üşın ärine, qoǧamdyq kölık qyzmetın tartymdy etıp, jeke kölıkke degen qajettılıktı azaitu kerektıgı aitpasa da tüsınıktı. Sondyqtan da osy baǧytta bıraz jūmystar bastalyp ketıptı.
Esterıŋızde bolsa, osydan ekı jyl būryn bas qalamyzdyŋ kölık joldarynda avtobustarǧa arnalǧan arnaiy jolaq salynyp, ony «Bus Lane» dep atap edı. Jeke kölık ielerın onsyz da enı tar köşenıŋ şetıne ysyrǧan būl joba turaly ärtürlı pıkır aitylyp jür. Al mamandar bolsa, avtobustardyŋ jolda jüru uaqyty edäuır qysqaryp, qozǧalys qauıpsızdıgı küşeidı, avtobustardyŋ qatynau uaqyty 20 paiyzǧa deiın artty dep quanyp jür. Ras, «Bus Lane» tek qana avtobustar emes, jedel qyzmet kölıkterı de erkın basyp, keptelısten suyrylyp ötıp, uaqyttan ūta bastaǧanyna kuämız. Endı būl jolaqty Jolauşylar kölıgı basqarmasymen şart jasasqan 13 taksomotorlyq kompaniiasynyŋ kölıkterı de paidalana alatyn bolady.
Astanalyqtardy avtobusqa otyrǧyzu oŋai emes
Bügıngı künde qoǧamdyq kölıkke arnalǧan «Bus Lane» jolaqtary 23 aimaqqa engızıldı. Nätijesınde jolauşylar avtobustarynyŋ ortaşa jyldamdyǧyn ekı esege artyp, kütu uaqyty 15-20 minuttan 7-10 minutqa deiın tömendeptı. Endı ereje būzudy boldyrmas üşın osy joldardyŋ boiyna 3000 beinebaqylau kamerasyn ornatu jūmystary jürgızılude. Aldaǧy uaqytta tärtıp būzǧandar avtomatty türde tırkelıp, zaŋ aldynda jauap beretın bolady. Qoldanystaǧy BusLane bölıngen jolaqtarynyŋ jelısı osyǧan deiın 38,4 şaqyrym bolsa, biylǧy engızılgen 40,6 şaqyrymdy qosqanda 79 şaqyrymdy qūraidy. Mūndai jolaqtar Bögenbai batyr, Respublika, Täuelsızdık, Tūran daŋǧyldary boiyna engızıldı. Basqarma ökılderı jyldyŋ aiaǧyna deiın qala köşelerıne «BusLane» jolaǧy engızılmeitının aityp otyr.
Astanalyqtardy avtobusqa otyrǧyzu oŋai ıs emes. Osydan ekı jyl būryn bastalyp ketken astananyŋ marşruttyq baǧytyn modernizasiialau arqyly osy salanyŋ qyzmet sapasy bırşama köterıldı deuge bolady. Qalanyŋ keibır köşelerınde bırjaqty qozǧalys engızıldı. Qala maŋyna qatynaityn kölıkter köbeidı, ötken jyldan bastap qosymşa baǧyttar aşyldy. Osy ortada jürgen 840 kölıktıŋ 240 -yeskı kölıkter bolsa, ony da bırtındep jaŋartyp, avtobus parkterı de jaŋǧyrtyluda.
Būl baǧytta mektep oquşylarynyŋ da jaiy qarastyrylǧan. Bügıngı künde 117 myŋnan astam oquşynyŋ 26 paiyzy mektepke ata-anasynyŋ jeke kölıkterımen, al 12 paiyzy ǧana qoǧamdyq kölıkpen qatynaidy. Aldaǧy künde osy alşaqtyqty azaityp, balalardy jol-kölık apattarynan qorǧau maqsatynda taŋerteŋgılık mektepke barar jäne kerı üiıne qaitar jolyndaǧy keptelısterdı azaitu üşın mektep oquşylaryn tasymaldaudyŋ jaŋa jüiesı qarastyryluda.
RESMİ TAKSİLER JÜRE ALADY
Resmi tırkelgen taksi kölıkterınıŋ qala köşelerınıŋ «Bus lane» jolaqtarymen jüru qūqyǧy qaralyp, oŋ şeşımın tapty. Endı QR «Avtomobil kölıgı turaly» Zaŋynyŋ 26-babyna säikes jeke käsıpkerler nemese zaŋdy tūlǧalar taksi tasymaldauşy retınde qyzmet körsetudıŋ aldynda jergılıktı atqaruşy organǧa qoldanystaǧy «Rūqsat jäne habarlama turaly» Zaŋymen belgılengen tärtıpte qyzmetı turaly habarlama jıberuge mındettı. Osy arqyly resmi tırkelıp, «Bus lane» jolaǧyn basyp ötıp, qyzmetı müddelı jerıne tez jetıp, qyzmet sapasyn arttyruǧa jol aşylady. Būl degenımız – kölıktı talapqa sai bezendırıp, oǧan eseptegış qūralyn ornatyp, jürgızuşısı de bır ülgıdegı kiım kiıp, özgelerden erekşelenıp tūruy şart. Būl da – qoǧamdyq kölıktıŋ bır türı bolyp tabylatyn taksi qyzmetın retteu arqyly onyŋ sapasyna yqpal etu üşın oilastyrylǧan uaqyt talaby.
Şyndyǧynda, qalamyzdaǧy taksi qyzmetınıŋ jūmysy dūrys jolǧa qoiylmaǧan. Osy jolda nan tauyp jürgenderdıŋ denı orta joldan qosylǧan, tiıstı organda resmi tırkelmegen. Iаǧni, salyq ta tölemeidı. Būl körsetkış 90 paiyzdy qūraidy. Resmi kölıkterdıŋ sany 400 bırlıkten säl asady. Iаǧni, myŋ tūrǧynǧa şaqqanda kölıkter sany 0,6 bırlıktı qūraidy. Jalpy «TAXI» kölıkterınıŋ tapşylyǧy 3400 bırlık kölıktı qūrasa, onyŋ tūraqtary da asa qat.
Ärine, barşa ırı megapolisterge tän närse – jeke kölıkterdıŋ sany köbeigen saiyn, qala köşelerı äleumettık qaterge tola bastaitynyn tüsınu kerek. Köşedegı keptelıster, jol boiyndaǧy apattar, qorşaǧan ortanyŋ lastanuy astanalyqtar üşın de az synaq emes. Degenmen, ülken şaharymyzdyŋ köşelerındegı qolǧa alynǧan batyl qadamdar qalalyqtardyŋ «Bus lane»-ǧa bailanysty kümändı pıkırlerın seiıltedı degen senımdemız.
Aigül UAISOVA
