Ortopediia – tırek-qimyl qyzmetın qamtamasyz etetın medisinanyŋ bır salasy. Jotadan bastap aiaq-taban süiekterınıŋ qisyq ösuı, buyn süiekterı ūştarynyŋ kemırıluı, osteomielit, osteoporoz, maitabandylyqty jäne adamnyŋ ön boiyndaǧy tūlǧasynyŋ kınärattaryn emdeidı.
Al travmatolog-därıgerler jazataiym jaraqat alyp, aiaq-qolyn syndyryp alǧanda alǧaşqy kömektı körsetedı. Osy ekı salany bırıktırgen Nūr-Sūltan qalasyndaǧy Travmatologiia jäne ortopediia ǧylymi-zertteu institutynyŋ paida boluyna elorda halqynyŋ sany kürt ösıp, jazataiym jaraqat alǧandardyŋ köbeiuı sebep bolǧan eken.
Ol kezde astanamyzdyŋ ırgesı endı qalanyp jatqan kez. Esıldıŋ ekı jaǧy ülken qūrylys alaŋyna ainalǧan. Qūrylys qarqynyna qarai alyp ǧimarattardy tūrǧyzyp jatqan qūrylysşylardyŋ jaraqattanuynyŋ jiıleuı keşendı emdeu ornyna degen sūranys tuyndatty. Sodan 2001 jyly oblystyq klinikalyq auruhana bazasynda osy ortalyq qūrylyp, qysqa merzım ışınde instituttyŋ negızın qalauşysy ärı direktory Nūrlan Batpenov travmatologiialyq-ortopediialyq bölımdı ırı ǧylymi-klinikalyq ortalyqqa ainaldyrady. Bügınde 70 jasqa tolyp otyrǧan Nūrlan Jūmaǧūlūly – medisina ǧylymdarynyŋ doktory, professor, QR MǦA korrespondent-müşesı, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı, Qazaqstan Respublikasy Densaulyq saqtau jäne äleumettık damu ministrlıgınıŋ ştattan tys bas travmatolog-ortopedı, Qazaqstandyq travmatolog-ortopedter qauymdastyǧynyŋ prezidentı, joǧary bılıktılık sanatyndaǧy travmatolog-ortoped därıger, SICOT ūlttyq ökılı, jol qozǧalysy qauıpsızdıgı boiynşa BDSŪ ūlttyq ökılı, 2015 j. äl-Farabi atyndaǧy ǧylym men tehnika salasyndaǧy Memlekettık syilyqtyŋ laureaty. Irı ǧylymi institut qazırgı uaqytta ǧylymi-zertteu, emdık jäne bılım beretın üş negızgı baǧyt boiynşa jūmys ısteidı.
Ǧalym-därıgerdıŋ 770-ten asa baspa jūmystary bar, olardyŋ ışınde 12 monografiia, üş tılde «Ūrşyq buyndy endoprotezdeudıŋ tolyq tızbesı», 32 oqu-ädıstemelık qūral, täjıribelık jetekşılıkter, 60-tan asa avtorlyq kuälıkter, patentter. Onyŋ jetekşılıgımen 6 doktorlyq, 20 kandidattyq dissertasiia qorǧaldy.
Onyŋ «Kaz NİİTO» degen qazaqstandyq protezdı oilap tabu arqyly el medisinasynyŋ abyroiyn älem aldynda asqaqtatqanyn köpşılık bıle bermeidı.
«Ärine, adam jaraqat alǧanda qoly synyp, tobyǧy şyǧyp ketuımen şektelmeidı. Ädette, ışkı organdaryna, bas süiegı, basqa da adamnyŋ qalypty ömırıne zaqym keledı. Bır müşesı ekı-üş jerden synyp jatady. Būl jerde joǧary tehnologiialyq medisina arqyly barlyq mamandardyŋ küşı bırıkkende ǧana adam ömırın alyp qala alamyz. Otany barynşa tez, sapaly, tiımdı jasau arqyly oŋaltu üderısın jyldamdatuǧa tiıspız. Jaraqat alǧanǧa deiıngı özınıŋ qalypty tırlıgıne tez beiımdeluıne män beruımız kerek. Būl – bügıngı travmatologiia men ortopediianyŋ aldynda tūrǧan ortaq maqsat,» – deidı institut direktory.
Jaraqat alǧannan kelgen şyǧyn aldymen eldıŋ ekonomikasynda bılınedı. Tek qana jol-kölık jaraqatynan qanşama myŋ adam köz jūmyp, qanşama adam mügedek bolady. Būl mäsele respublikanyŋ densaulyq saqtau salasyn damytudyŋ 2016-2019 jyldarǧa arnalǧan «Densaulyq» memlekettık baǧdarlamasynda körınıs tapqan. Osy baǧdarlama şeŋberınde sanitarlyq aviasiia qyzmetı, mobildı medisinalyq keşenderdı, respublikalyq maŋyzy bar apattyq-qauıptı jerınde trassalyq medisinalyq qūtqaru punktterın qūru qolǧa alyndy. Degenmen şūǧyl jetkızu qanşalyqty maŋyzdy bolsa, adam ömırıne kürestıŋ maŋyzdy bır bölıgı travmatologiia-ortopediialyq kömekke bailanysty.
Nūr-Sūltan qalasyndaǧy osy ortalyqtyŋ därıgerlerı turaly gazetımızde az jazylyp jürgen joq. Olardyŋ bärı joǧary bılıktılıgımen, joǧary mädenietımen de erekşelenetının aitqanbyz da. Qalamyzdyŋ densaulyq salasyndaǧy basty bır buynnyŋ üzdık damuyna täjıribe men bılımdı ūştastyra bılgen basşysy Nūrlan Batpenovtıŋ qosqan ülesı orasan deuge negız bar.
