Qazır ŪBT-nyŋ qyzǧan şaǧy. Talapkerler jantalasa bolaşaq mamandyqtaryn taŋdap, ömırlerındegı eŋ maŋyzdy şeşımderınıŋ bırın jasamaqşy. Olardyŋ oiynda «Oquymdy bıtırıp şyqqan soŋ, qandai jūmys ısteimın?» degen alaŋdauşylyqtyŋ da bolatyny belgılı. Osy oraida bız olarǧa säl baǧyt bermek maqsatpen bolaşaqta sūranysy artatyn, sondai-aq qajettılıgı de tömendeitın mamandyqtar turaly az-kem şolu jasaǧandy jön kördık.
Qazaq strategiialyq zertteu instituty mamandary bolaşaqta joǧalyp ketu qaupı bar mamandyqtar jaily taldau jasady. Olardyŋ paiymynşa, aldaǧy jyldary qaǧaz-baspa öndırısı, mūraǧat, kıtaphana, poşta bailanysyna qatysty mamandyqtar tügeldei derlık joiylmaqşy. Būl boljamdaryn sarapşylar tehnologiia men ǧalamtor jüiesınıŋ damuymen tüsındıredı. Mäselen, qaǧaz kıtaptardyŋ ornyn elektrondy kıtaptar men saittar almastyruda. Sondai-aq qazırgı taŋda ai saiyn nebärı 20 teŋge tölei otyryp on myŋdaǧan kıtap qory bar elektrondy kıtaphana qyzmetın paidalanu mümkındıgı de qarastyrylǧan. Ǧalamtordyŋ damuy adamdardyŋ mūraǧat aqtaryp, aqparat ızdeuge degen qajettılıgın de joidy. Al elektrondy hat almasu mümkındıgınıŋ arqasynda bügınde poşta qyzmetıne degen sūranys būrynǧydai joǧary emes.
Sondai-aq joǧarydaǧy «qauıptı» tızımde bank salasy qyzmetkerlerı de bar. Tölem terminaldarynyŋ köbeiuı, kartochkalyq esep aiyrysu jüiesınıŋ jaqsaruy, internet-bankingtıŋ jetıluı bankte qyzmet etetın bırşama mamandyqtyŋ maŋyzyn tömendetude.
Atalǧan mäsele jaiynda basqalar ne deidı eken?! QR Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau vise-ministrı Nariman Mūqyşevtyŋ pıkırınşe, bolaşaqta joǧalatyn mamandyqtar qataryna mehanikalyq eŋbektı talap etetın qyzmet türlerı kıredı. «Kezındegı şottyŋ orny qazır kompiuterlermen almasty, zaman jaŋarǧan saiyn adamnyŋ qajettılıkterı men sūranystary da ösıp otyrady. Sondyqtan qyzmetkerler qazırden bastap bolaşaqta qyzmetın auystyruǧa daiyn boluy tiıs» deidı ol.
Al BTS Digital bılım damytu ortalyǧynyŋ basşysy Saiasat Nūrbek «Kei mamandyqtardyŋ kädege jaramai qaluy sebeptı, aldaǧy 15-20 jyl ışınde älem boiynşa 1 mlrd-qa juyq adam jūmyssyz qaluy mümkın. AQŞ-tyŋ Massachusets tehnologiia instituty 1960 jyldan bastap qandai mamandyqtarǧa sūranys tömendeitının anyqtaǧan. Sonda eŋ bırınşı kezekte bırkelkı, kündelıktı qaitalanatyn jūmys türlerı, iaǧni kıtaphanaşy, zaŋger, kassir, satuşy mamandyqtaryna sūranys joǧalatyny belgılı bolǧan. Öitkenı kündelıktı qaitalanatyn jūmystardy adamnan görı maşina äldeqaida sapalyraq ärı tezırek atqara alady» degendı aitady.
Aiymgül BAǦDAT,
Euraziia ūlttyq
universitetınıŋ studentı
