Elbasymen än salǧan
«Önerın süigen, önerpazyn mäpelegen eldıŋ qaşanda märtebesı joǧary». Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaev būl sözdı bekerden-beker aitpady. Elbasynyŋ bır kısıdei dombyra şertıp, än salatyn önerınen jūrt habardar. Arasynda orysşa da, ukrainşa da, tatarşa da «äu» dep jıberedı. Al jaqsy önerpazdy körse, janyna jaqyn tartyp, qamqorlyq tanytudan aianbaidy.
Ilgerırekte belgılı änşı, muzyka zertteuşısı, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen ärtısı Serık Ospanovqa Elbasynyŋ tigızgen şapaǧaty turaly jazǧan edık. Prezident, sonymen qatar, daryndy muzykant, kompozitor, Q. Quanyşbaev atyndaǧy memlekettık akademiialyq qazaq muzykalyq drama teatrynyŋ bas hormeisterı Amantai Jūmaşevtyŋ da önerın baǧalap, ömırıne şuaq şaşty. Märtebesın köterıp, mereiın tasytty.
«2004 jyldyŋ qysynda Burabaida bır basqosu ötetın bolyp, oǧan elımızdıŋ tükpır-tükpırınen önerpazdar şaqyryldy. Änşı, kompozitor Jeŋıs Seidullaūly kele almai, ornyna men bardym. Daiyndyq kezeŋınde bärımızge Elbasynyŋ aldynda bır-bır ännen saludy, Elbasy sūrasa ǧana ekınşı än aitudy tapsyrdy. Menıŋ kezegım kelgende Nūrsūltan Äbışūlynyŋ aldynda änımdı salyp berdım. Elbasy eleŋ ete qalyp, ekınşı än aituymdy sūrady. Artynşa üşınşı än kettı. Osydan soŋ özı «Baspadym jardyŋ şetın qūlai ma dep», «Dünie-ai» degen süiıktı änderınıŋ bırın bastap kep jıberdı. Baianymdy tartyp, men de qosyldym. Ne kerek, sol jerde bırtalai än saldyq. Prezident riza bolyp, kım ekenımdı sūrady. Özımdı tanystyryp, Qalibek Quanyşbaev teatrynda bas hormeister bolyp jūmys ısteitınımdı aityp edım, «Äzırbaijan Mämbetovte ısteidı ekensıŋ ǧoi» dep qolymdy qysty.
Sol jerde Elbasynyŋ kömekşılerı telefon nömırımdı jazyp aldy. Sodan Memleket basşysynyŋ qatysuymen ötetın şaralarǧa jiı şaqyrylatyn boldym» deidı A. Jūmaşev.
Qazaqstan Respublikasy Prezidentınıŋ resmi saitynda Nūrsūltan Nazarbaev öleŋın jazǧan «Elım menıŋ», «Üşqoŋyr», «Şūbar at», «Jerım menıŋ» änderımen qatar «Jūldyzym», «Közımnıŋ qarasy», «Beu, aidai» jäne «Säulem-ai» degen Elbasynyŋ süiıktı änderı ornalastyrylǧan. Amantai Jūmaşevtyŋ aituynşa, Nūrsūltan Äbışūlynyŋ halyq änderıne degen mahabbaty erek. Sonyŋ ışınde «Gauhartas», «Bır bala», «Janerke», «Beles» änderı sekıldı ūltymyzdyŋ töl muzykalyq tuyndylary bar.
«Bar önerın barmaqtyŋ basyna, tıldıŋ ūşyna qondyrǧan halqymyzdyŋ köp şejıresı, köneköz estelıgı osy änı men küiınde, jyr-tolǧauynda jatyr» degen Elbasynyŋ «Dombyra ünıne ūiymaǧan, jusandy dalanyŋ iısın aŋsamaǧan qazaqty qazaq dep aitudyŋ özı qiyn» dep aitqany da bar. Özı tuyp-ösken jer jännaty
– Jetısu öŋırınıŋ änderın boiyna sıŋırgen Elbasy Arqa änderın de jatsynbaidy. Sonyŋ ışınde öz zamanynda noqtaǧa basy syimai ketken aqyn, änşı, halyq kompozitory İmanjüsıp Qūtpanūlynyŋ ataqty «İmanjüsıptıŋ änı» atty tuyndysyn şyrqaǧanyn körgende şyn mänınde arqalanyp ketesıŋ.
Amantai Jūmaşev Elbasymen tanysqanda Astana äkımı Ömırzaq Şökeev edı. Ömırzaq Estaiūly Oŋtüstık Qazaqstan oblysyna äkım bolyp auysqanda Elbasynyŋ öŋırge jasaǧan bır saparynda muzykant ta janyna erıp jürdı. «Saryaǧaşta da Nūrsūltan Äbışūlymen kem degende ekı-üş saǧat än saldyq. Qaraŋǧy tüskende dalaǧa bırge şyqtyq. Sonda Elbasy aspanǧa qarap: «Amantai, qaraşy, aspandaǧy jūldyzdar da erekşe ornalasqan. Älde köŋıl-küiımız solai ma?» dedı. Men sol sözınen şabyttanyp, kompozitor Sügırälı Saparalievtıŋ «Jūldyzym» änın bastadym. Ol kısı ılıp äketıp, bastan-aiaq şyrqady. Sonda Elbasynyŋ este saqtau qabıletıne taŋǧaldym» deidı A. Jūmaşev.
Muzykanttyŋ qolynda Germaniiada jasalǧan aq baian (surette) bar. Būl aspap Elbasynyŋ jasaǧan syilyǧy dep aituǧa bolady. Taǧy sol Burabaida Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ qatysuymen 8 nauryzda bır basqosu öttı. «Arqa aiazynyŋ älı qaita qoimaǧan kezı ǧoi. Qolymda aiazǧa şydamaityn baian boldy. Keş batqan şaq. Dalada janyp tūrǧan alaudyŋ janynda Elbasy, basqa adamdar tūrdy. Sol jerde än bastap kep jıberıp edım, baiannyŋ bır tüimeşesı qatyp qalyp, yzyŋdap, kedergı keltırdı. Bıldırmeiın dep aqyryn oinadym. Sony Elbasy baiqap, mūnyŋ jaiyn sūrady. Tüsındırıp edım, Nūrsūltan Äbışūly: «Amantaiǧa jaŋa baian satyp alyp beru kerek» dep jan-jaǧyna qarady. Astanaǧa qaityp kelıp, jarty ai ötken soŋ filarmoniianyŋ sol kezdegı direktory Bekbolat Baisaǧatov şaqyryp, Germaniiadan jaŋa baian kelgenın aityp, qolyma tapsyrdy. Jap-jaŋa, jep-jeŋıl tamaşa aspap eken» deidı A. Jūmaşev.
Keiınnen muzykant üş bölmelı päter iesı bolyp, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı de atandy. Al Elbasynyŋ änge kelgende baiqampazdyǧy jaily Amantai Jūmaşev sözın bylai sabaqtaidy: «Bır basqosu ötıp, Nūrsūltan Äbışūly marqūm Maqsūt Närıkbaevpen äŋgımelesıp otyrdy. Elbasy özınıŋ jastyq şaǧy turaly «Temırtau tünı» änın jazǧan İlia Jaqanovtyŋ änderın jaqsy köretının bılem. Sol jerde İlia aǧanyŋ «Äsel» änın bastadym. Ekınşı şumaǧyna kelgende sözderın ūmytyp qaldym. Elbasy baiqamaityn şyǧar dep oilap, bırdeŋe qylyp qūrastyryp, aita saldym. Bıraq Elbasynyŋ aitqan sözınen keiın būl qylyǧyma qyzaryp, ūialdym. Än aiaqtalǧan soŋ qolyŋ şapalaqtaǧan Prezident: «Amantai än jaqsy. Onyŋ ekınşı şumaǧyn da jattap al» dedı.
Muzykant el arasynda aitylyp jürgen halyq änderınıŋ tyŋ nūsqalaryn Elbasy şyrqaitynyn aitady. Olardyŋ arasynda qara öleŋ türınde keletın nebır körkem sözder de kezdesedı. Taiauda jariialanǧan «Ūly dalanyŋ jetı qyry» maqalasynda «Dala folklorynyŋ antologiiasyn» jasap, «Ūly dalanyŋ köne saryndary» jinaǧyn şyǧaru turaly tapsyrmasy da sonyŋ bır aiǧaǧy bolsa kerek.