ELIMIZDI EUROPA TÖRINE ŞYǦARDY
Erlan SYDYQOV,
L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ rektory,
ŪǦA akademigı, Nūr-Sūltan qalasy mäslihatynyŋ deputaty:
– Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev qasiettı Otanymyzdy damytu jolynda eldegı tūraqtylyq pen beibıtşılıktı temırqazyq etıp aldy. Äsırese elımızdı Europa törıne şyǧaruda Tūŋǧyş Prezident eŋbegı eren. Bügınde Qazaqstan Euraziia keŋıstıgındegı strategiialyq quaty küştı, maŋyzy zor memleket retınde moiyndalyp otyr. Dälelmen aitsaq, Aziada alauyn jaǧuy-myz, EQYŪ-ǧa töraǧalyq etıp, halyqaralyq sammit ötkızuımız, İslam Yntymaqtastyq Ūiymy men Şanhai yntymaqtastyǧy ūiymyna töraǧalyq etuımız, älemdık dın qairatkerlerı sezın tūraqty ūiymdastyruymyz, halyqaralyq EHRO-2017 körmesın ūiymdastyruymyz – bärı de zor maqtanyş, airyqşa abyroi.
Osy künge deiıngı jetıstıkterımız Qazaqstannyŋ bolaşaǧyn jaŋaşa mejeleuge mümkındık berıp otyr. Kelesı kezeŋde, iaǧni 2050 jylǧa deiıngı Strategiiada innovasiia, öndırıstık-ekonomikalyq serpın temırqazyq etıp alynady. Būiyrsa, taiau bolaşaqta halqymyzdyŋ ömır süru sapasy ortaşa europalyq deŋgeige säikespek. Elbasy mūny senımmen aitty, halyq eldık ıske bır kısıdei jūmyldy.
JAS METALLURGTEN PREZİDENTKE DEIIN
Ǧadılbek ŞALAHMETOV,
Tūŋǧyş Prezidenttıŋ alǧaşqy baspasöz hatşysy, Qazaqstan Ūlttyq jaratylystanu ǧylymdar akademiiasynyŋ akademigı:
– Elbasyny qarapaiym metallurg kezınen bılemın. Ol uaqytta menıŋ jurnalistikadaǧy alǧaşqy qadamdarym bastalyp jatqan. Sodan jas metallurg turaly material äzırleu tapsyrmasy berıldı. Maǧan Nūrsūltan Nazarbaevty ūsyndy. Temırtauǧa baryp, domna peşınıŋ janynda ony tüsırdık. Sol kezde ystyq metaldyŋ qyzuyna qalai tötep bergenın körıp taŋǧalǧan edım.
1977 jyly Aşhabadta jer sılkınısı bolyp, Nūrsūltan Äbışūlymen bırge sol qalaǧa ūştyq. Ūşaqta men Mäskeuden Lev Gumilev arnaiy salyp jıbergen «Etnogenez jäne jer biosferasy» atty kıtabyn oqyp otyrǧanmyn. Nūrsūltan Äbışūly qandai kıtap ekenın sūrady. Sol kıtapqa qyzyǧyp, oquǧa sūrap aldy. Arada qanşama jyldar ötkende astanadaǧy universitetke Lev Gumilevtıŋ aty berıldı. Būl Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ ideiasy bolatyn. Sonda baiaǧyda oqyǧan kıtabyn älı este saqtap jür eken ǧoi. Jadysynyŋ myqtylyǧyna älı künge deiın taŋǧalamyn.
ELBASYNYŊ TARİHİ ERLIGI
Jabaihan ÄBDILDİN,
memleket jäne qoǧam qairatkerı, ŪǦA akademigı:
– Täuelsızdıgımızdı alǧannan keiın jaŋa memlekettı qūru qajettılıgı tuyndady. Būl oŋai ıs emes edı. Sebebı Keŋes Odaǧynyŋ ekonomikasy saiasi ekonomika negızınde qūrylǧan bolatyn. Ol uaqytta barlyq zauyttar men fabrikalar, käsıporyndar bır-bırımen matasyp tūrǧan. Al azattyq qolymyzǧa tigennen keiın on bes odaqtas eldıŋ derbes ömırı bastaldy. Ortaq ekonomika da ajyrap, elımızde öndırıs tūralady. Sol kezde Qazaqstannyŋ Tūŋǧyş Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev aldymen ekonomika, sodan keiın saiasat ideiasyn ūsyndy.
Ekınşı mäsele memlekettık şekarany belgıleuge kelıp tıreldı. Elbasynyŋ arqasynda Qazaqstan tarihta tūŋǧyş ret Qytai jäne Resei sekıldı alpauyt eldermen şekarany belgıleu boiynşa kelısımge qol qoidy. Būl ıs te oŋailyqpen kelgen joq.
Üşınşıden, Elbasynyŋ astanany Almatydan Aqmolaǧa köşıru turaly tarihi şeşımın aituǧa bolady. Aqmola ol uaqytta ekonomikalyq tūrǧydan köp artta qalǧan qala bolatyn. Şaharda sol kezde jıbı tüzu bırde-bır meiramhana, bırde-bır qonaqüi bolǧan joq. Sonyŋ bärın közımız kördı. Aqmola, keiıngı Astana, qazırgı Nūr-Sūltan qalasy ekonomikalyq örleuımızge jol aşty. Būl – Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ tarihi erlıgı.
JOǦARYǦA JALTAQTAMAI, POLİGONDY JAPTY
Anatolii BAŞMAKOV,
L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetı Qazaqstan halqy Assambleiasy kafedrasynyŋ meŋgeruşısı, professor:
– Elbasy men täuelsızdık – bırın-bırı tolyqtyratyn ūǧymdar. Azattyqqa alǧaşqy qadamdar Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ 1991 jyldyŋ 29 tamyzynda «Semei iadrolyq poligonyn jabu turaly»
Jarlyǧyna qol qoiudan bastaldy. Ol uaqytta Keŋes Odaǧy älı ydyramaǧan edı. Sonda da Nūrsūltan Äbışūly joǧaryǧa jaltaqtamai, poligondy japty.
Elbasy memlekettılıktıŋ negızın qūryp qana qoimai, ruhani, gumanitarlyq jäne tarihi paradigmamyzdy qalyptastyru üşın köp eŋbektendı. Men onyŋ «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasyn öte joǧary baǧalaimyn. «Bolaşaqqa baǧdar: qoǧamdyq sanany jaŋǧyrtu» atty maqalasy – qazaqstandyq qoǧamnyŋ qozǧauşy küşı. Tūŋǧyş Prezident onda jaqyn jyldardaǧy eldıŋ jäne bükıl halyqtyŋ maŋyzdy mındetterın aiqyndap berdı. Osy ırgelı mındetterdı jüzege asyrmaiynşa, ekonomika men basqa da salalardaǧy mäselelerdı şeşe almaimyz.
QAZAQSTANNYŊ JAŊA DÄUIRI BASTALDY
Ǧarifolla ESIM, ŪǦA akademigı:
– Qazaqstannyŋ jaŋa däuırı qai künı bastaldy? 1 jeltoqsannan bastalǧan bolatyn. Sondyqtan būl merekenıŋ maŋyzy erekşe. Sol künı bız Tūŋǧyş Prezidentımızdı sailadyq. Prezident taq mūragerı retınde emes, ne bolmasa Mäskeudıŋ ūsynysy boiynşa da emes, halyqtyŋ taŋdauymen, qalauymen alǧaş ret demokratiialyq jolmen sailandy.
Parasatty, kemeŋger, danyşpan adam el basqarsa, halyqtyŋ esesı ketpes, eŋsesı tüspes. Halyqtyŋ köŋıl-küiı – basty kapital. Osy tūsta Elbasynyŋ üş erlıgı turaly aitqym keledı. Bırınşısı, astanany Almatydan Aqmolaǧa köşıru. Ekınşıden, şekaramyzdy şegendep aldyq. Qytai memleketı būl ıstı qaita-qaita keiınge şegere bergenmen, bolmady. Nūrsūltan Nazarbaev özınıŋ harizmasyn paidalanyp, mūny jüzege asyrdy. Üşınşıden, beibıt ömır sürıp kele jatyrmyz. Osy kezde demografiialyq ösım boldy. 1 million qandasymyzdy şetelderden aldyrdyq. Elımız barlyq jaǧynan damyp jatyr.
