Törtkül dünienı törıne şyǧarǧan Astananyŋ är künı onsyz da merekemen bastalyp, är keşı köŋıldı konserttermen jalǧasuda. Būǧan Astananyŋ toiy tūspa tūs kelıp, mereilı merekemız eselendı.
Būl künderı qalanyŋ qai būryşyna barsaŋyz da äuelegen äsem än qūlaǧyŋyzdyŋ qūryşyn qandyryp, sūlulyqtyŋ sansyz syrlaryn aşty. Qala qonaqtary men tūrǧyndary qala künınde qanşama qyzyqty şaralardyŋ kuäsı bolyp, bala bıtken mäz-meiram boldy. Tört kün boiy älemnıŋ taŋǧajaiyptarynan türlı tartu jasalynyp, şat-şadyman toi öttı. Sonyŋ bırazyn nazarǧa alǧan bolatynbyz…
Köşpendıler qalaşyǧyna qoş keldıŋız!
Jyl saiyn däl osy künı köpşılık özderın Han-Şatyr oiyn-sauyq ortalyǧy maŋyndaǧy köşpendıler qalaşyǧynyŋ kütetının jaqsy bıledı. Biyl da solai boldy. Halyq aldymen osy jerge qarai aǧyldy.
Balalar jaǧy esık aldynda tūrǧan tüielerge mınıp, batyrlardyŋ kiımın kiıp märe-säre bolysyp jürgende, qalaşyq ışındegı duman da bastalyp jatty. Köz aldyŋa köşpelı ömırdıŋ körınısterın äkeletın joba keremet ūiymdastyrylypty. Han saraiy körsetılıp, Joŋǧar şapqynşylyǧy kezındegı Aŋyraqai, Būlanty, Şaǧan şaiqastarynyŋ uaqyttary jazylǧan jalaular kötergen köş han saraiynan sahnaǧa qarai şeru tartty. Än düldülı Ämıre Qaşaubaevtyŋ 1929 jyly Parijde ötken EKSPO körmesınde än salǧan sätın sahnalyq qoiylym arqyly körsettı.
Düiım jūrtpen bırge qalaşyqtyŋ aşyluyna Astana äkımı Äset İsekeşev qatysyp, qala tūrǧyndaryn elordanyŋ mereilı merekesımen qūttyqtady. «Qūrmettı Astana qalasynyŋ tūrǧyndary jäne qonaqtary! Barşaŋyzdy Astana künı merekesımen şyn jürekten qūttyqtaimyn. Bärıŋızge zor densaulyq, baq-bereke tıleimın. Astanamyz körkeie bersın. Mereke qūtty bolsyn!» dedı şahar basşysy.
Qala äkımı keşennıŋ aumaǧyndaǧy qainaǧan tırşılıkpen tanysyp, merekelık qoiylymdardy tamaşalady. Bırı jün tütıp, bırı ūrşyq iırıp keşennıŋ körıgın qyzdyryp otyrǧan änşı äjelerdıŋ änderın tyŋdady. Şeberler järmeŋkesıne baryp, aǧaştan tüiın tüigen ısmerlerden estelıkke ūlttyq naqyştaǧy kädesyi satyp aldy. Aqşaŋqai üige bas sūǧyp, ūlttyq taǧamnan da däm tatty.
Qalaşyqtyŋ ışınde türlı körmeler men järmeŋkelerdıŋ ūiymdastyrylyp, ısmerler men ūstalardyŋ qolynan şyqqan tūrmystyq jabdyqtar satylymǧa qoiyldy. Aq jaulyqty äjeler än aityp, on sausaǧynan bal tamǧan ısmerler jinalǧandarǧa ūlttyq būiymdardy jasaudan şeberlık synyptaryn ötkızdı.
Ekı ai boiy daiyndalǧan köşpendıler qalaşyǧyn endı el 10 qyrküiekke deiın tamaşalai alady.
Esten ketpes erekşe tuyndylar
Astanalyqtardyŋ merekede kütetın taǧy bır aituly şarasy – «Astana Art Fest» xalyqaralyq öner festivalı. Biyl da mazmūndy baǧdarlamasymen erekşelengen festivaldıŋ bas kuratory Iаna Malinovskaianyŋ aituynşa, qatysuşylar sany ekı esege artypty. Negızınen, köşpelı mädeniettıŋ qūndylyqtaryn negızge alyp jasaǧan tuyndylar qatysatyn aşyq baiqauǧa 10 elden 70-ke tarta öner iesı qatysty. «Elordadaǧy «Nūrjol» jelekjolynda qoiylǧan ärbır tuyndy öte erekşe boldy. Suretşıler men müsınşıler köbıne ekologiia men äleumettık taqyryptarǧa män berdı. Äsırese, fransuzdyq jäne jopondyq önerpazdardyŋ tuyndylary köpşılıktıŋ qyzyǧuşylyǧyn tudyryp jatyr» dedı ūiymdastyruşylar.
Köpşılık qyzyqqan tuyndylardyŋ ışınde bos plastik bötelkelermen toltyrylǧan subūrqaqtar, kiız üi türındegı avtobus aialdamasy, metall qaŋqa men äielderdıŋ eskı halattary men şapandarynan, bas oramaldarynan qūrastyrylǧan «Great halat» tuyndylary bar. Taǧy bır erekşe installiasiianyŋ bırın fransuzdyq Lamin M esımdı önerpaz jasapty. «Şekarasyz köşı-qon» dep atalatyn būl tuyndy zaŋsyz köşı-qon mäselesın köterıptı. Osyndai türlı taqyryptardy kötergen tuyndylar adamdardy kädımgıdei oilandyrady, äleumettık maŋyzy bar mäselelerge bei-jai qaramauǧa şaqyrady.
«Äu» demeitın qazaq joq
Sahnaǧa şyǧyp, künde äueletıp jatpasa da än aitudy köp adam jaqsy köredı. «Bärı än aitady» atty karaokemen än aitu baiqauy muzykalyq bılımı joq, bıraq sahanaǧa şyǧudy armandaityn jandarǧa ülken mümkındık syilady. Qala äkımdıgınıŋ qoldauymen «Jastar» saraiy ūiymdastyrǧan än jarysyna 18-den asqan daryndy jastar qatysty. Elımızdıŋ är öŋırınen kelıp, baiqauǧa qatysuǧa niet bıldırgen 200 adamnyŋ 78-ı ırıkteu synynan öttı. Irıkteu kezeŋderınde qatysuşylar «Retro», «Multfilm änderınen üzındı» atalymdary boiynşa änderdı oryndady.
Muzykalyq jobaǧa «Jastar» saraiynyŋ direktory Sergei Solodovnikov, «Golos» jobasynyŋ qatysuşysy Archi Purseladze, Astana memlekettık filarmoniiasynyŋ solisı Tatiana Hasianova, QR Eŋbek sıŋırgen qairatkerı Rahmetjan Şamūratov, dizainer Qairolla Äbışev qazylyq ettı. Ekı kün boiy özınıŋ erekşe dauysymen közge tüsken 20 jasar student qyz Narǧyz Küdrenova jeŋımpaz atanyp, qala äkımınıŋ kubogın ielendı.
Älemdık sirktıŋ üzdık jetıstıkterı
Elorda künın merekeleu aiasynda sirk önerınıŋ mereitoilyq onynşy «Aziia jaŋǧyryǧy» halyqaralyq festivalı de öttı. Būl da astanalyqtardyŋ asyǧa kütetın erekşe şarasy. Älemdık sirktıŋ üzdık jetıstıkterımen tanysuǧa mümkındık beretın festivalde 12 memlekettıŋ, atap aitqanda, Belarus, Mysyr, Qyrǧyzstan, Monako, Resei, Türkmenstan, Özbekstan, Ukraina, Efiopiia, Qytai jäne Qazaqstannyŋ üzdık ärtısterı öner körsettı.
Ejelgı öner türlerınıŋ bırı bolsa da zamanǧa sai damyp, örkendep kele jatqan sirk önerın zamanaui tehnologiialardy qoldana otyryp damytyp otyrǧan elder H «Aziia jaŋǧyryǧy» halyqaralyq festivalın būrynǧy klassikalyq dästürlı türde emes, jaŋa formatta ötkızdı.Älemdegı jalǧyz manej-transformer, subūrqaqtar kaskady, kümbezden jauǧan jaŋbyr, 600-den asa subūrqaq, lazerlık animasiia, zamanaui arnaiy effektıler körermendı bei-jai qaldyrmady.
Aq otau törıne qondy
Elordanyŋ tuǧan künınde astanalyq jas otbasylardyŋ sany 38 jūpqa köbeidı. On jyldan berı qalyptasqan igı dästürdı jalǧaǧan jastardyŋ nekesı Bas bairaq alaŋynda saltanatty türde qiyldy. Astana qalalyq käsıpkerlık jäne önerkäsıp basqarmasy ūiymdastyrǧan būl igı şaranyŋ aiasynda osy kezge deiın 500-ge juyq otbasy şaŋyraq köterıptı.
Bas bairaqtyŋ bauyryna jinalǧan jūptar ömırlerındegı eŋ maŋyzdy, eŋ baqytty sätterın Astanamyzdyŋ tuǧan künımen bırge toilaudy jön körgen. Qalalyq käsıpkerlık jäne önerkäsıp basqarmasy bastyǧy Ryskül Qauǧabaeva «Bügın – erekşe kün. Biylǧy neke qiiu räsımı EKSPO körmesımen säikes kelıp otyr. Jastarǧa körmenı tamaşalauǧa arnalǧan biletter berıldı. Būl kün türlı erekşelıktermen este qalady» dedı.
Jas otbasylarǧa baǧaly syilyqtardan tūratyn oiyndar oinatylyp, bas jüldege – Türkiia men Burabaiǧa joldama jäne teledidar berıldı. Oǧan qosa jas jūbailar dästür boiynşa özderınıŋ arman-maqsattaryn 2008 jyldan bastap jürgızılıp kele jatqan tılekter kıtabyna jazdy. AHAJ qyzmetkerlerı şara soŋynda jas jūbailarǧa neke qiiu turaly kuälıkterın tabystady.
P.S. Qala künınıŋ qūrmetıne ūiymdastyrylǧan şaralardyŋ negızgılerıne ǧana toqtaldyq. Būl künderı qalamyz boiynşa jüzdegen şara ūiymdastyryldy. Balalarǧa arnalǧan şaralardyŋ, oiyndardyŋ, türlı keşterdıŋ de kuäsı boldyq. Olardyŋ qatarynda «Şattyq» halyqaralyq balalar festivalı, «Alyp subūrqaqtar» şouy bar. Mıne, osylai, Astana toiy eŋselı elordamyzdyŋ abyroiyn odan saiyn asqaqtatyp, asyrdy. Biylǧy toidy körmege kelgen şeteldık qonaqtar tamaşalap, oŋ baǧalaryn berıp kettı!
Güljan RAHMAN
