Elordaǧa kögıldır otyn qai taraptan tartylady?
Bas qalaǧa kögıldır otyndy aldymen jylu elektr stansalaryna tartu josparlanǧan. Eŋ aldymen 1960 jyldary salynǧan №1 jylu elektr stansasy mazuttan tabiǧi gazǧa köşırıledı. Odan keiın gaz Köktal-1 jäne Köktal-2 yqşam audandaryna tartylady. Mūndai jaŋalyqty keşe Mäjılıste ötken «Elımızdıŋ gaz-kölıktık infraqūrylymyn damytu arqyly Qazaqstannyŋ energetikalyq qauıpsızdıgın qamtamasyz etu» atty döŋgelek üstelde Nūr-Sūltan qalalyq Otyn-energetikalyq keşenı jäne kommunaldyq şaruaşylyq basqarmasynyŋ basşysy Erbol Töleuov jariia ettı.
Qūrylys jūmystary nauryzda bastalady
Qūzyrly mekemenıŋ basşysy äuelı ekologiiaǧa ziianyn tigızıp otyrǧan nysandarǧa gaz tartylatynyn habarlady. «Eŋ aldymen sonau 60-ynşy jyldary salynǧan, äbden eskırgen №1 jylu elektr stansasy mazuttan tabiǧi gazǧa köşırıledı. Sodan keiın kögıldır otyn Köktal-1 jäne Köktal-2 yqşam audandaryna tartylady. Odan ärıde Oŋtüstık-Şyǧys yqşam audanynyŋ sol jäne oŋ jaq bölıgı, Michurino, Qyzyljar, Öndırıs jäne özge de eldı mekenderge jetkızıledı. Būdan bölek, gaz İlinka men Ürker yqşam audandaryna qarai ketedı» dep mälımdedı Erbol Uäliūly. Onyŋ aituynşa, qūrylys jūmystary nauryz aiynda bastalady. Sebebı gaz tartylǧanda ony taratatyn jelıler daiyn tūruy tiıs.
Erbol Töleuov qazırgı kezde qala äkımdıgınıŋ «Saryarqa» gaz qūbyrynyŋ qūrylysy aiaqtalǧannan keiın jekemenşık üiler men äleumettık jaǧynan az qamtylǧan azamattardy kögıldır otynǧa qosu üşın qarjylai qoldau mäselesın jan-jaqty qarastyryp jatqanyn jetkızdı. «Ärine, bız gaz qūbyryn ıske qosamyz. Oramdar arasyndaǧy jelıler salynady. Al jekemenşık, iaǧni jer üilerge gaz tartyla ma degen saual tuyndaidy. Bır anyǧy, jer üiler äzırşe kömırden bas tartpaidy. Bız jekemenşık sektorǧa gaz tartuǧa qatysty üş mäselenı keŋınen talqylaimyz. Bırınşıden, yntalandyru mäselesı aşyq talqylanady. Ekınşıden, gaz tartudy jeŋıldıkpen nesieleu. Üşınşıden, äleumettık jaǧynan ahualy tömen azamattar. Üşınşı toptaǧylardy ıs jüzınde gaz qūbyryna özımız qosamyz» dedı basqarma basşysy.
Gazdyŋ 1 tekşe metrı –60 teŋge
«Saryarqa» magistraldyq gaz qūbyrynan elordalyq tūtynuşylar üşın gazdyŋ 1 tekşe metrı 50-60 teŋge mölşerınde bosatylady» dep mälım ettı Mäjılıstegı döŋgelek üstelden keiın tılşılerdıŋ sūraǧyna jauap bergen Energetika ministrınıŋ orynbasary Maǧzūm Myrzaǧaliev. «Būl jobamen ainalysyp jatqan merdıger men kompaniianyŋ aityp sendırgenındei, 2019 jyldyŋ soŋyna deiın gaz qūbyrynyŋ jelılık bölıgınıŋ qūrylysy aiaqtalady. Odan keiın qūbyrdy ıske qosu jäne jöndeu, gidrosynaq jūmystaryna köşemız. Bügınge deiın naqty bır tarif bekıtılgen joq. Bızdıŋ oiymyzşa, elorda tūrǧyndary gazdyŋ är tekşe metrıne 50-60 teŋgeden töleidı» dep tüsındırdı ol.
171 eldı mekenge gaz tartylady
Gaz qūbyrynyŋ qūrylysy barysynda otandyq öndıruşıler men tauar jetkızuşılerge basymdyq berıledı. Qazırgı kezde qūrylys jūmystaryna tehnika jūmyldyryp, merdıgerdıŋ jabdyqtary men qyzmetkerlerı daiyndaluda. 2019 jyldyŋ 21 nauryzynda jelılık tūrbalardy dänekerleu jūmystary bastaldy. Şamamen 1300 metrlık qūbyr tūrbalary dänekerlengen. Būl turaly döŋgelek üstelde Energetika ministrınıŋ orynbasary Maǧzūm Myrzaǧaliev baiandap berdı.
Mälım bolǧandai, Nūr-Sūltan qalasynyŋ, Aqmola jäne Qaraǧandy oblystarynyŋ äkımdıkterı gazdy qabyldau üşın ony böletın jelılerdı daiyndau jūmystaryna kırısıptı. «Saryarqa» magistraldyq gaz qūbyrynyŋ salynuy nätijesınde şamamen 740 myŋ tūrǧyn gazben qamtamasyz etıledı. Gaz qūbyry «Qyzylorda–Jezqazǧan–Qaraǧandy–Temırtau–Nūr-Sūltan» baǧyty boiynşa salynady. «Jalpy alǧanda, jobany ıske asyru kezeŋ-kezeŋmen gaz qūbyrynyŋ boiyndaǧy 171 eldı mekendı kögıldır otynmen qamtamasyz etuge mümkındık beredı. Qūbyrdyŋ qūrylysy barysynda şamamen 1700 adam, al ol paidalanuǧa berılgennen keiın 200 adam jūmys oryndarymen qamtylady. Būl – tek magistraldyq qūbyrǧa qatysty närse» dep tüsındırdı M.Myrzaǧaliev.
Sondai-aq ol jobanyŋ tehnikalyq-ekonomikalyq negızdemesıne säikes, elordadaǧy gaz böletın jelılerdıŋ qūrylysy üş kezekke bölıngenın aitty. Osy atalǧan üş kezektegı qūrylys jūmystaryna 50865,7 mln teŋge jūmsalady. «Bügıngı künı qala äkımdıgı jobalyq-smetalyq qūjattardy daiyndady. Būl qūjattar 2019 jyldyŋ qaŋtar aiynda maqūldandy. Jobanyŋ bırınşı kezegı 2019-2023 jyldar aralyǧynda jüzege asyrylady» dep atap öttı ol. Aita ketelık, 2018 jyldyŋ tamyz aiynda Ükımet jobanyŋ syzba-nūsqasy men qarjylandyru şarttaryn maqūldaǧan bolatyn. Jobanyŋ jalpy qūny 267,3 mlrd teŋgenı qūraidy.