Elordadan otyz şaqyrym asqannan-aq, suly-nuly jerlerı demalysqa sūranyp tūr. Nūranyŋ boiyndaǧy Qosşynyŋ, «Chistye prudy», «Green Park», «Nūra», «Taitöbe» keşendı demalys oryndary demaluşylar üşın barlyq jaǧdaidy jasaǧan. Astananyŋ ainalasyndaǧy Saryoba, Bozaiǧyr, Jalaŋaş kölderı de osy ölkenıŋ körkı bolǧanymen, ainalasynda demalys oryndary qarastyrylmaǧan. Būl öŋırlerde demalys künderı suǧa qarmaq salyp, balyq aulap demaluǧa bolǧanmen, em-dom alyp densaulyqty tüzep aluǧa arnalmaǧan. Sondyqtan da elordalyqtar jyly auasy bar, emdık mineraldy suy men buynǧa paidaly balşyǧy bar, azǧantai künde bolsa da densaulyqty qalpyna keltıretın şipajai ızdep, elordadan asyp ketıp jatady.
Ony ǧylymi türde rekreasiia (lat. recreatio «qalpyna keltıru») – denı sau, bıraq şarşaǧan adamnyŋ qalypty densaulyǧy men önımdılıgın qalpyna keltıru maqsatynda jüzege asyrylatyn rekreasiialyq ıs-şaralardyŋ jiyntyǧy deidı. Tūjyrymdama demalystyŋ barlyq türlerın qamtidy: sanatoriialyq-kurorttyq emdeu, turizm, äuesqoilyq sport, rekreasiialyq balyq aulau jäne t.b. Üiden tys demalys: tabiǧatta, turistık saiahatta jäne t.b. demalysqa arnalǧan käsıporyndar sanatoriiler, ambulatoriialar, pansionattar jäne t.b. Būl 1960 jyldary fiziologiialyq, medisinalyq, äleumettık-ekonomikalyq ädebietterde jūmysşylardyŋ küşı men densaulyǧyn qalpyna keltıru mäselelerı boiynşa qoldanyla bastady.
Sonymen jaǧdaiy kelgender «Oqjetpestı» közdeidı. Äulieköldıŋ jaǧasynda syŋsyǧan ormannyŋ ışınde şipajaida janǧa kerektıŋ bärı bar. «Oqjetpes» emdeu-sauyqtyru keşenı jarty ǧasyrdan berı halyqqa qyzmet etıp keledı. Eger onda demaluǧa qaltaŋyz kötermese Burabaidyŋ ainalasynda ülkendı-kışılı demalys oryndary jetkılıktı. On künge ortaşa eseppen 150-200 myŋnan ainalady. Būǧan jatyn orny, emşarasy, üş mezgıl tamaǧy kıredı. Kökşenıŋ keremet tabiǧaty da janǧa daua degenmen, üirengen ädetımızben buynymyz syrqyrasa Jaŋaqorǧan, Moiyntyny, asqazan aurularyna sep bolatyn Saryaǧaş, Arys, Mankent şipajailaryn, türlı jüike aurularyna paidasy bar rodon tabiǧi suymen emdeitın Merkenı ızdeimız. Jaz bolsa astanalyqtardyŋ jartysy äsırese mūǧalımder men därıgerler qauymy oŋtüstıkke aǧylady. Öitkenı osy ekı salanyŋ käsıpodaǧynyŋ jūmysy jolǧa qoiylǧan, qyzmetkerlerge jeŋıldıgı bar joldamalar arqyly qyzmetkerlerdıŋ densaulyǧyn tyŋaityp otyrady.
Būdan bölek, būl şipajailardyŋ marketingı jaqsy jūmys ısteidı. Menedjerımen tıkelei tıldesıp baratyn mezgılıŋızdı aityp, brondap qoiuǧa bolady. Jaǧdaiyŋyz kelıp atalǧan şipajaiǧa jetıp alsaŋyz, qyzmetıne riza köŋılmen densaulyǧyŋyzdy tüzep qaitatyŋyzǧa senımdımız.
Bärı dūrys bolsa, nege būl mäselenı köterıp otyrmyz degen sūraq tuyndaidy. Rasynda da millionnan astam tūrǧyny bar elordalyqtarǧa jaqyn jerlerden sauyqtyru oryndaryn, janǧa da qarajatqa da jaily şipajailar aşpasqa?! Bır «Oqjetpeske» ekınıŋ bırınıŋ qoly jetpes.
Qala maŋynda bıren-saran demalys oryndarynyŋ baǧasy qymbat, ärı oǧan baryp densaulyqty qalpyna keltıru qiyn. Halyqqa qoljetımdı sanatoriialyq-sauyqtyru keşenı joqtyŋ qasy. Odan būryn qyzmetkerlerdıŋ demalysynda sauyqtyru qarajaty köptegen mekemelerdıŋ eŋbek şartynda qarastyrylmaǧan. Qalalyq densaulyq saqtau basqarmasy emhanalardyŋ sanyn arttyryp, därıgerlerdıŋ jüktemesın jeŋıldetumen basy qatyp jürıp, «auyrmaityn jol ızdeudıŋ» būl baǧytyn qaperden şyǧaryp alǧan-au.
Adam densaulyǧy – eŋ qymbat närse, ony qalpynda, aurudy asqyndyrmai ūstap tūru üşın qosymşa osyndai şaralar qajet etedı. Qazırgı uaqytta sanatoriialyq-kurorttyq emdeudıŋ medisinalyq-äleumettık jäne äleumettık-ekonomikalyq maŋyzy eselep artuda. Sözımızdıŋ dälelı retınde aitaiyn, urbanizasiia zardaby, qalalyq ortanyŋ jaǧymsyz faktorlarynyŋ nätijesındegı stress deŋgeiınıŋ artuy, qala köşelerındegı kündız-tünı tynbaityn şu, tūrǧyn üiler men salynyp jatqan qūrylystardyŋ tyǧyzdyǧy, kölıkter men qūrylystardyŋ ziiandy şyǧaryndylary, köp küş qajet etetın jūmysynyŋ joǧary qarqyndy deŋgeiı, taŋ azanymen keş batysymen şarşap-şaldyǧyp, jūmys ornyna jetuı, taǧy basqadai tırlıktıŋ tüitkılıne toqtala bersek, bır uaqyt janǧa tynyştyq ızdep, bezıp keterdei bolasyŋ. Mūnyŋ bärı barşa adam basynda bar. Ökınışke qarai, odan därı ışıp emdelmeseŋ, tek densaulyqty tüzep, immunitettı arttyryp qana ömırdıŋ qai soqqysyna bolsa da qarsy tūratyndai, ömırıŋızdı jaqsarta alasyz. Onyŋ töte joly – şipajailar.
Osy rette memleket, qala basşylyǧy aurulardy emdeu mäselelerın şeşuge qosymşa jäne oŋaltu, sauyqtyru, halyqtyŋ saulyǧyna qol jetkızetın salamatty ömır salty retınde basty baǧyt retınde qarap, rekreasiia ısın jolǧa qoiu kerek siiaqty.
Elordada, onyŋ töŋıregınde sanatoriialyq-kurorttyq şipajailar salynǧanşa, eŋbek qorǧau ūiymdarynyŋ bastamasymen halyqqa sanatoriialyq-kurorttyq kömektıŋ qoljetımdılıgın qamtamasyz etu jüiesın jetıldıru qajet.
