Elımızdıŋ densaulyq saqtau salasynda ülken özgerıster bastaldy. Ol mındettı medisinalyq saqtandyru jüiesıne bailanysty bolyp otyr. Alaida qoǧamda atalǧan bastamany qoldauşylar da, qarsylar da barşylyq. Astana qalalyq Densaulyq saqtau basqarmasynyŋ basşysy Kamaljan Nadyrov saqtandyru jüiesınıŋ paidasy zor ekenın aitady. Öitkenı MMSJ arqasynda elorda ǧana emes, elımızdıŋ emhanalaryndaǧy kürmeuı qiyn mäseleler şeşımın tabady.
4 JYLDA 4 EMHANA AŞYLDY
Bügınde Astanada halyqtyŋ sany kün ötken saiyn köbeiıp kele jatyr. Öitkenı elordada tabiǧi ösım joǧary ärı mūnda jan-jaqtan keluşılerdıŋ sany köp. Mäselen, bügınde astanalyq retınde tırkeuge tūrǧan halyqtyŋ jalpy sany 1 millionnan asty. Būl, ärine, köŋılge quanyş ūialatatyn jaǧymdy jaŋalyq. Alaida taiaqtyŋ ekı ūşy bolatyny siiaqty būl mäselenıŋ «ättegen-ai» deitın tūstary barşylyq. Kamaljan Nadyrovtyŋ aituynşa, emhanalarda alǧaşqy medisinalyq-äleumettık kömek alu kezınde därıgerlerge şamadan tys jük artylyp jatyr.
– Osy mäselenı şeşu üşın soŋǧy 4 jylda qalamyzda qosymşa 4 emhana aşyldy. Jalpy, elordada 20 ambulatoriialyq emhana jūmys jasaidy. Sondai-aq, Astanada «Şipager», «Şapaǧat» jäne «Niet» atty üş bırdei otbasylyq-densaulyq ortalyǧy qūryldy. Būdan bölek, 250 adamǧa arnalǧan «Dostyq» otbasylyq-densaulyq ortalyǧy paidalanuǧa berıldı. Būlarǧa qosymşa retınde jekemenşık 9 medisinalyq emhana memlekettık tapsyrys aiasynda qyzmet körsetude. Iаǧni, atalǧan jūmys memlekettık-jekemenşık ärıptestık şeŋberınde jüzege asyp otyr. Sonymen qatar, medisinalyq kömektıŋ qoljetımdılıgın 20 minutta qamtamasyz etuge arnalǧan «Üi därıgerı» jobasy ıske qosyldy, – deidı ol.
İä, elordada jyl ötken saiyn jaŋadan medisinalyq nysandar paidalanuǧa berılude. Onyŋ üstıne respublikalyq deŋgeidegı ırı klinikalarǧa elımızdıŋ är aimaǧynan kelıp, kürdelı ota jasauǧa mümkındık tudy. Alaida soǧan qaramastan, bas qalanyŋ densaulyq saqtau salasynda bas qatyratyn mäseleler jeterlık.
DÄRIGERLERDI QALAI KÖBEITEMIZ?
Naqtyraq aitsaq, elordalyq emhanalarda keibır salalar boiynşa bılıktı därıgerler jetıspeidı. Mäselen, memlekettık mekemelerde pediatr, anesteziolog-reanimatolog, akuşer-ginekolog, nevropatolog, endokrinolog syndy därıgerler tapşy. Sebebı atalǧan maman ielerı memlekettık emhanalardyŋ jalaqysy az bolǧannan keiın jekemenşık klinikalarǧa barady. Kamaljan Talǧatūly mūny toqtatudyŋ bırden-bır joly mındettı medisinalyq saqtandyru jüiesı ekenın aitady.
– Şıldenıŋ 1-ınen bastap jūmys jasai bastaǧan mındettı medisinalyq saqtandyru jüiesınen ülken ümıt kütıp otyrmyz. Öitkenı atalǧan jüienıŋ arqasynda densaulyq saqtau salasynda būǧan deiın şeşımın tappai kelgen mäseleler şeşıletın bolady. Mäselen, jalaqydan bölek, därıgerlerdıŋ moinyna jüktelıp otyrǧan jūmys azaiady. Būl öz kezegınde emhanalarda saǧattap kezekte tūratyn azamattardyŋ şaǧymyn kemıtedı. Jalpy, därıgerlerdıŋ jetıspeuı būrynǧydai kürdelı mäsele bolyp otyrǧan joq.
Mäselen, tamyzdan bastap medisinalyq JOO aiaqtaǧan mamandar emhanaǧa jūmysqa ornalasa bastady. Alaida pediatr, anesteziolog-reanimatolog, akuşer-ginekolog, nevropatolog, endokrinolog syndy därıgerler qiyndyq tudyryp tūr. Alaida respublikalyq jäne jergılıktı biudjetten jyl saiyn sūranystaǧy mamandyqtarǧa studentterdıŋ nazaryn audaru maqsatynda qarjylandyru jürgızılude. Sonymen qatar, bolaşaq därıgerlerdı yntalandyru maqsatynda baspanamen qamtamasyz etu qarastyrylyp otyr, – deidı basqarma basşysy.
Şyny kerek, qat mamandyqtardyŋ azdyǧyna baspananyŋ joqtyǧy men jalaqynyŋ mardymsyz boluy sebep bolyp otyr. Sondyqtan da täjıribelı mamandar eŋbekaqysy joǧary jekemenşık nemese respublikalyq klinikalarǧa ketıp qalady. Al osyndai kürmeuı qiyn mäselenı mındettı medisinalyq saqtandyru jüiesı arqyly şeşuge bola ma? Ony aldaǧy uaqytta bıletın bolamyz.
UAQYTTY BOSQA ÖTKIZBEŊIZ
Jasyratyny joq, bügınde emhanada körsetıletın medisinalyq qyzmetke köŋılı tolmaityn azamattar jeterlık. Köpşılıktıŋ eŋ bırınşı aitatyny emhanadaǧy sarylyp kütetın kezek bolyp otyr. Alaida qazırgı taŋda elektrondy kezek jüiesı arqyly emhanaǧa tırkeluge mümkındık bar.
– Qarapaiym halyq emhanadaǧy kezek pen keibır qat därıgerdıŋ qabyldauyna kırudıŋ qiyn ekendıgın aityp, ünemı şaǧymdanyp jatady. Osy mäselenı şeşu üşın tırkeu bölımınıŋ bazasynda anyqtamalyq jäne dispetcherlık qyzmetterın ūiymdastyrdyq. Sonymen qatar, jüktı kelınşekterge arnalǧan «jasyl dälızder» jäne de bırqatar emhanalar elektrondyq kezek jüiesın engızdık.
Köpşılık Qazaqstan Res-publikasynyŋ elektron-dyq ükımetı – (http://egov.kz/cms/ru) Egov arqyly därıgerdıŋ qabyldauyna jazyluǧa bolatynyn bılmeitın tärızdı. Sondai-aq, köpşılıktıŋ ötınışterın tırkep otyratyn «Bıryŋǧaiaqparattyq medisinalyq Call-ortalyǧy» jobasy ıske qosyldy.
Sebebı därıgerlerdıŋ qabyldauyna jazyludyŋ kürdelı ekendıgı turaly jūrt jiı şaǧymdanady. Äitse de köpşılık Qazaqstan Respublikasynyŋ elektrondyq ükımetı – (http://egov.kz/cms/ru) egov arqyly därıgerdıŋ qabyldauyna jazyluǧa bolatynyn bılmeitın tärızdı. Sondai-aq, köpşılıktıŋ ötınışterın tırkep otyratyn «Bıryŋǧai aqparattyq medisinalyq Call-ortalyǧy» jobasy ıske qosyldy. Atalǧan joba arqyly emhanalarǧa elektrondy tırkeluge ärı därıgerdıŋ qabyldauyna onlain jazyluǧa bolady, – deidı basqarma basşysy.
Bügınde adamdar bosqa uaqyt ötkızıp, därıgerdıŋ qabyldauyn sarylyp kütkısı kelmeidı. Öitkenı astanalyqtardyŋ köpşılıgı jūmys basty bolyp alǧan. Al jūmys basty adamǧa elektrondy kezek jüiesı – taptyrmas mümkındık. Alaida osy bır mümkındıktı sızder men bızder tiımdı paidalanyp jürmız be? Emhanaǧa elektrondy kezek jüiesı arqyly tırkelıp, onyŋ qalai jūmys jasaitynyn synap körıŋız.
Serık
Joldasbai
