Ǧali ǧibraty
Biyl qazaq ädebietıne HH ǧasyrdyŋ soŋǧy şiregınde kelıp, qazaq poeziiasynyŋ qalyptasuyna, damuyna, ösıp-örkendeuıne erekşe üles qosqan aqynnyŋ bırı Ǧali Ormanovtyŋ tuǧanyna 110 jyl toldy. Qalamyzda aqynnyŋ atynda ırgelı bılım oşaǧy – №7 mektep-gimnaziiasy bar. Qanşama uaqyttan berı belgılı aqynnyŋ jyryn nasihattap, oquşylarǧa ruhani bailyqty nasihattap jüretın būl ūjym biyl da artynda airyqşa ızın qaldyrǧan Ǧali Ormanovtyŋ ömırı men şyǧarmaşylyǧyna arnalǧan keremet keş ötkızdı.
«Jastar» teatryndaǧy ädebi-sazdy şyǧarmaşylyq keşke tektınıŋ tūiaǧy, jalǧyz qyzy Jämiǧa Ormanova men nemerelerı qatysty. Eske alu keşı mektep mūrajaiyndaǧy aqynnyŋ tūtynǧan dünielerı, tarihi eksponattar men kıtaptary qoiylǧan körmemen aşyldy.
– Ǧali aqyn qazaq poeziiasynyŋ jüirıgı Iliiastyŋ şäkırtı edı. Aǧamyz öz estelıgınde Iliiastyŋ özınıŋ şyǧarmaşylyǧyna qalai äser etkenın jazǧan. Ǧalidı qazaq lirikasynyŋ basynda tūrǧan şaiyr dep baǧalaimyz. Keşegı Tūmanbai, Saǧilar jol salǧan aqyn. Qaişylyqqa toly öz zamanynda artynan söz ermegen, tek qazaq ädebietıne, tuǧan halqyna adal qyzmet etken adam edı, – dedı aqyn Nesıpbek Aitūly öz estelıgımen bölısıp. Al aqynnyŋ jalǧyz qyzy Jamiǧa Ormanova äkesı turaly äserlı äŋgıme tiegın aǧytyp, oquşylardyŋ saualdaryna jauap berdı.
– Ol kısı 1938 jyly Ortalyq Komitettıŋ tapsyrmasymen Jambyldyŋ hatşysy bolyp taǧaiyndaldy. Aqynnyŋ öleŋderın jazyp otyrdy. Äkem Jambyl atamyzdyŋ qaitys bolǧan künıne deiın kündelık jürgızdı. Onyŋ üzındılerı ǧana baspasözde jariialanyp jür. Tolyq kıtap bolyp basylǧan joq. Latyn tılınde jazylǧan kündelıktıŋ tüpnūsqasy mende saqtauly tūr, – dedı ol.
Ǧali atamyz talantty tärjımaşy bolǧan. Tuysqan halyqtar men orys ädebietınıŋ körnektı ökılderınıŋ tuyndylaryn ana tılımızge audarǧan.
– Täuelsız el atanyp, töbemızge tu tıgılıp, tılımızdıŋ märtebesı artyp, älemge atymyz tanylyp jatqan kezeŋde ūlttyŋ, eldıŋ bolaşaǧy – jas ūrpaq tärbiesıne de myqty köŋıl bölınuı kerek. Mektebımızdıŋ jas jetkınşekterı Ǧali Ormanov öleŋderımen susyndap, när alyp, boi tüzetude. Mūndai igı şaralarymyzdyŋ legı tolastamau kerek, – dedı mektep direktory Janat Tūrysbekqyzy.
Aqyn bala atanǧan Ǧali auyl ömırınıŋ qyr-syryn tanyp ösedı. Tuǧan jerdıŋ topyraǧyna aunap, möldır auasyn jūtyp erjetedı. Eşkıölmes – Ǧalidyŋ quat alǧan, när alǧan sarqylmas būlaǧy, qiialyna qanat bailaǧan, Qazaq elıne atyn jaiǧan şabyt közı. Tuǧan jerdıŋ tūnyp tūrǧan sūlu tabiǧaty aqyndyqqa ot bermeuı mümkın emes. Ǧali Ormanovtyŋ sözıne jazylǧan Serık Syzdyqovtyŋ «Auylǧa» änın jas änşı Oralbek Tastanbekov oryndap, köpşılıktıŋ yqylasyna bölendı.
Keş barysynda qalalyq «Saryarqa» ūlttyq aspaptar ansamblı, «Naz» toby, sonymen qatar, Şämşı Qaldaiaqov atyndaǧy Oŋtüstık Qazaqstan oblystyq filarmoniiasynyŋ änşılerı Tūrar Älmenov, Gülzada Nūrjanova, 16 jastaǧy küişı-kompozitor Ǧalamat Beiseqoja önerlerın körsettı.