Jūqtyrylǧan immun tapşylyq sindromy turaly talai jazylyp jürse de köpşılık būl auru türı qandai jolmen jūǧatynyn bıle bermeidı. Tıptı adamnyŋ imun tapşylyǧy virusy men sindromdy aiyra bılmeitınder köp. Osydan kelıp, köptegen problemalar tuyndap jatady. Mysaly, būl dertke şaldyqqandar jūmysqa ornalasa almai, qoǧam tarapynan kemıstıkke, psihologiialyq küizelıske ūşyrauda. Qazırgı taŋda Astana qalasy boiynşa 954 adam AİTV jūqpasyna şaldyqqan. Sonymen, AİTV (VİCh) jūqpasy – adamnyŋ immun tapşylyq virusy, adam aǧzasyn sonşalyqty älsıretıp, immundyq jüienı tömendetıp, aǧzanyŋ türlı jūqpalarǧa tötep tūruǧa küşınen aiyratyn syrqat. Al JİTS (SPİD) – AİTV jūqpasynyŋ soŋǧy kezeŋı, immundyq jüienı qatty zaqymdap, qosymşa (opportunistık) aurularmen sipattalatyn, patologiialyq belgılerı bar sindrom. Qazırgı taŋda medisina däleldeuı boiynşa AİTV jūqpasy qorǧalmaǧan jynystyq qatynas, qan (ineksiialyq esırtkı tūtynu) jäne anasynan balasyna (jüktılık, emızu kezınde) jūǧady. Al auru aua arqyly, su, basseinde, qol alysqanda, AİTV-jūqtyrylǧan adammen ydys aiaqty, kiımdı ortaq qoldanǧan jaǧdaida, süiıskende, qūşaqtasqanda, jändıkter tıstegende jūqpaidy. Soǧan qaramastan bügınde AİTV jūqpasyna şaldyqqandar sany jyldan jylǧa ösıp keledı. Mūnyŋ basty sebepterı, osy jūqpa turaly halyqtyŋ habarsyzdyǧy, AİTV jūqpasy belgılerınıŋ bırden közge körınbeuı jäne dertke şaldyqqan adam özınıŋ auruy turaly bılmeuınde jatyr. Aurudan qorǧanudyŋ negızgı joly –salauatty ömır saltyn saqtau, kezdeisoq jynystyq qatynastan aulaq bolu jäne esırtkıge jolamau.
Eger sız AİTV jūqpasynyŋ jūqtyru qaupıne tap bolsaŋyz, JİTS ortalyǧynda AİTV jūqpasyna tegın, qūpiia türde tekserılu saraptamasynan ötıp, bılıktı mamandardan keŋes aluyŋyzǧa bolady. Bızdıŋ meken-jaiymyz Astana q. Esenberlin k-sı, 5/1. Senım telefondary: +7(7172) 38-07-02, +7(7172) 38-04-64. www.astana-aids.kz
Gülmira QARATAEVA, därıger epidemiolog,
Sälima MÄULENBERGENOVA, epidemiologtyŋ kömekşısı
