Elbasy Astanadaǧy kölık-logistikalyq ortalyǧynda, üi qūrylysy kombinatynda jäne «Tūlpar-Talgo» zauytynda boldy. Elbasymen bırge Prezident Äkımşılıgınıŋ basşysy Ädılbek Jaqsybekov jäne Astana äkımı Äset İsekeşev boldy.
Astana kölık-logistikasy – industrialdyq baǧdarlama aiasynda salynǧan bıregei ortalyq. Būl ortalyq Aziiany bylai qoiǧanda, Kavkaz ben Sıbır aumaǧyndaǧy eŋ ırı kölık-logistikalyq hab bolyp sanalady. Mūnda kedendık tauarlar ekı-üş saǧat kölemınde räsımdeledı. Būryn oǧan üş täulık uaqyt ketedı eken. Sondai-aq, būl ortalyqta halyqaralyq jäne respublikalyq jük tasymalyna qyzmet körsetu, tauarlar saqtaityn qoima jäne basqa qyzmetter de körsetıledı. Qoimada klimattyq jäne salqyndatu bölımı jūmys jasaidy. Bes şaqyrymdyq temırjol tura qoimanyŋ aldyna deiın tartylǧan. Mūnyŋ özı aimaqtarǧa, qalalarǧa qoimada saqtalǧan tauardy tez tasymaldauǧa mümkındık beredı. Aldaǧy şılde aiynan bastap ortalyqta «İS Astana-1» aqparattyq jüie pilottyq jobasy engızılmekşı. Mūny elımızge BŪŪ ūsynyp otyrǧan körınedı. Osy joba qoldanysqa engende, kedendık räsımderdı bır saǧattyŋ ışınde jüzege asyruǧa mümkındık tuady. Osynyŋ bärı ainalyp kelgende elordadaǧy biznestıŋ damuyna, syrtqy sauda ainalymynyŋ artuyna septesedı. Jük ainalymynyŋ kölemı 20 paiyzǧa artsa, elordalyq biudjet 25-30 mlrd teŋgege ösetın bolady.
Būdan soŋ Elbasy «GLB» üi qūrylysy kombinaty jūmysymen tanysty. «Şar qūrylys» kompaniiasy bazasynda boi kötergen būl innovasiialyq käsıporyn Astananyŋ industrialdy parkınde ornalasqan. Onyŋ qūrylysyna 30 mlrd teŋgeden astam qarjy jūmsalǧan. Qazaqstanda mūndai öndırıstıŋ balamasy joq. Käsıporynda tūrǧyn üilerdıŋ qabyrǧalary ortasyna jylu ūstaǧyş material salynǧan temırbetondardan qūrastyrylady. Sondai-aq, üidıŋ qabyrǧalaryn ärleu, ışın jäne syrtyn bezendıru de osyndaǧy 8 sehta jüzege asady. Tıptı, esık, terezesımen qosa jasalady. Avtomattandyrylǧan qūrylǧylar Germaniiadan, Avstriiadan äkelıngen.
– Ol qūrylǧylarmen jūmys jasau üşın arnaiy mamandar oqytylyp, daiyndalǧan. Qazır öndırıste bes jüzge juyq adam jūmys ısteidı. Käsıporyn tolyq quatyna köşıp, ekı auysymda jūmys jasaǧanda, 1200 adam jūmyspen qamtylady. Zauyttyŋ öndırıstık quaty «Nūrly jol» memlekettık tūrǧyn üi baǧdarlamasyn jüzege asyruǧa mümkındık beredı. Üi qūrylysy kombinatynyŋ jaŋa zamanǧy joǧary tehnologiialy standarttarmen jasalǧan üi qabyrǧalary jäne basqa önımderın paidalana otyryp, köp qabatty tūrǧyn üilerdıŋ qūrylysyn būrynǧysynan ekı-üş ese jyldam saluǧa bolady, – dep tüsındırdı Elbasyna «GLB» JŞS Bas direktory Janna Bektemirova.
Öndırıs ornynyŋ jalpy aumaǧy 15 gektar jerdı alyp jatyr. Osy jerdegı öndırıste tek qana jergılıktı şikızat paidalanylady. Käsıporyn qazırdıŋ özınde jylyna 250 myŋ şarşy metr tūrǧyn üi tūrǧyzuǧa qabılettı. Äleuettı jabdyqtauşylardan qomaqty tapsyrystar da tüse bastapty.
Prezident Nūrsūltan Nazarbaev indus-trialdy parktegı «Tūlpar-Talgo» zauytyna barǧanda jaŋadan qūrastyrylǧan vagondardy aralap, sapasymen jete tanysyp şyqty. Būl vagondardyŋ būrynǧysynan özgeşelıgı – onyŋ auqymy keŋeitılgen, biıktıgı de būrynǧysynan säl joǧary. Sonyŋ nätijesınde kupeler de, äjethana jäne basqa bölmeler de keŋıgen. Būryn jolauşylar onyŋ tarlyǧyna, yŋǧaisyzdyǧyna köp şaǧym aitatyn. Endı onyŋ bärı retke kelgen syŋaily. Mäselen, biıktıgı 22,4 sm-ge köterılse, enı 25 sm-ge keŋeitılgen. Jatyn oryndardyŋ ūzyndyǧy 7 sm-ge ūzarǧan. «Turist» dep atalatyn jaŋa vagon jasau kezınde mümkındıgı şekteulı mügedek jandardy da esten şyǧarmaǧan. Vagon ışındegı üş kupe mügedek jandarǧa laiyqtalyp jabdyqtalǧan. Aita keter jai, mūndai özgerıster bilettıŋ qūnyna äser etıp otyrǧan joq.
Biyl jyl aiaǧyna deiın «Qazaqstan temır joly» kompaniiasy osyndai 149 keŋ vagondardy qoldanysqa engızgelı otyr. Sapasy anaǧūrlym jaqsarǧan vagondar 50-60 gradus aiazǧa da şydamdy.
– Zauyttyŋ jūmysymen jaqyn tanysyp şyqtym. Barlyǧy da talapqa sai. İndus-trialdy park öte joǧary qarqynmen damyp keledı. Saǧatyna 160 şaqyrym jyldamdyqpen jüretın «Tūlpar-Talgo» poiyzy būryn üş kün jüretın joldy ekı-üş esege qysqartuǧa mümkındık berıp otyr. Vagondardyŋ ışı keŋ, jolauşylarǧa barlyq jaǧdai jasalǧan. Jolǧa ketetın uaqyttyŋ qysqaruy ekonomikamyzǧa da öte paidaly, – dedı Memleket basşysy.
Meŋdolla ŞAMŪRATOV
