Üş künge sozylǧan jahandyq sammitte qalalyq turizmdı damytuǧa qatysty aluan türlı tanystyrylymdar, paneldık pıkırtalastar öttı. Solardyŋ bırı turizmdı örkendetudegı qalalardyŋ şyǧarmaşylyǧyna arnaldy. «Şyǧarmaşyl qalalar: turizm – innovasiialar men jaŋaşyldyqtyŋ qainar közı» atty basqosuda älemdegı eŋ ozyq täjıribeler tanystyryldy. Solarǧa arnaiy toqtaludy jön kördık.
Muzykalyq turizm – jaŋa baǧyt
Londonnan arnaiy kelgen Sound Diplomacy kompaniiasynyŋ atqaruşy direktory Şein Şapiro muzykalyq turizmnıŋ bügıngı jetıstıkterımen bölıstı. Ol älemde muzyka industriiasy damyǧan saiyn muzykalyq turizmnıŋ de kökjiekterı keŋeigenın mysaldarmen körsettı. «Muzyka – būl kez kelgen qalanyŋ bır bölşegı. Jer şaryndaǧy ärbır halyq muzykanyŋ tılın eşbır audarmaşysyz-aq tüsınedı. Demek, muzyka ärtürlı mädenietterdı, näsılderdı, ūlttardy bırıktıredı. Bız turizmdı damytuǧa muzykanyŋ osy mümkındıkterın paidalanyp otyrmyz. Mysaly, älemdegı aluan türlı muzykanyŋ kartasyn jasadyq» dedı Ş.Şapiro.
Sound Diplomacy ökılı jergılıktı ūlttyŋ, halyqtyŋ muzykasy arqyly turistık baǧyttardy qalai damytuǧa bolatynyn tüsındırıp berdı. Ol elordanyŋ äuejaiyna kelgenınde «Nūr-Sūltanǧa qoş keldıŋız!» degen jazudy oqyǧanyn, bıraq ūlttyŋ muzykasyn esti almaǧanyn aitty. «Är qalany onyŋ muzykasyna qarap-aq tanyp-bıluge bolady. Men bügın qazaqtyŋ klassikalyq muzykasyn tyŋdadym. Alǧan äserım öte keremet! Nelıkten osy muzykany äuejaiǧa qoimaisyzdar? Ne sebepten ūlttyq muzyka turistık marketingtıŋ bır bölşegıne ainalmaǧan? Sızder jaŋa strategiialyq turistık baǧytty eskermei otyrsyzdar!» dedı şeteldık maman. Ol öz sözınde halyqaralyq deŋgeidegı festivalderdı ötkızgende muzykalyq ıs-şaralardy aldyn ala mūqiiat oilastyru qajettıgın jetkızdı. «Nūr-Sūltanda köşelerde, qoǧamdyq oryndarda qandai muzyka oinap tūr? Är qalada muzykanyŋ elşılerı bar. Ol tüngı klubtaǧy di-djei nemese köşedegı ūlttyq aspappen än salatyn adam boluy mümkın. Iаǧni muzyka siiaqty ärbır qalanyŋ bolmysy da är aluan» dedı Ş.Şapiro.
Ärı oiyn oinaidy, ärı saiahattaidy
Niantic. Inc amerikalyq baǧdarlama jasauşy kompaniianyŋ biznestı damytu departamentınıŋ basşysy Sara Barslem turizmdı damytuǧa oiyndardy qalai paidalanuǧa bolatynyn äŋgımeledı. Onyŋ aituynşa, qazır oiyndardyŋ kömegımen ärı bos uaqytty tiımdı ötkızuge, ärı älemdegı kez kelgen qalany zertteuge, ärı saiahattauǧa bolady. «Bız İngres, Pokemon atty ekı oiyndy jasap şyǧardyq. Būlar – bükıl älemde tanymal, kez kelgen jastaǧy adam oinaityn oiyndar. Olardyŋ kömegımen sız jaŋa älemdı tanyp, jaŋa adamdarmen kezdesesız, jaŋa qalalar men ǧimarattardy tamaşalaisyz. Būl – turizmnıŋ jaŋa naryǧy» dedı S.Barslem.
Amerikalyq kompaniia jyl saiyn jahandyq deŋgeide bırneşe ırı-ırı ıs-şaralardy ötkızedı. Taŋǧalarlyǧy, oiyndardy bizneske ainaldyrǧan kompaniia 16 mln AQŞ dollary kölemınde tabys tapqan. «Mysaly, bız 2016 jyly ıske qosqan Pokemon oiynyn 1 mlrd-tan asa adamdar özınıŋ smartfonyna jüktegen. Olar oiyn arqyly är qalany zerttep, soǧan saiahattaidy. Älemdegı kez kelgen aimaqtyŋ kartasy bar. Sol kartadan qalaǧan öŋırdı taŋdai alasyz. Mysaly, Europada 70 myŋ turist oiynnyŋ nätijesınde Dortmundqa baryp, kempingterde tūryp, qalanyŋ eŋ körnektı jerlerın aralady. Dortmundqa turizmnen qyruar qarajat tüstı. Sondai-aq Chikagodaǧy festivalǧa 60 myŋ adam bardy. Mūndai mysaldar köp» dep sözın aiaqtady Sara Barslem.
Timelooper kompaniiasynyŋ Aziia-Tynyq mūhity aimaǧy boiynşa bas direktory Maikl Ou virtualdy şyndyq tehnologiiasyn turizmge qalai paidalanuǧa bolatynyn beinejazbamen körsettı. «Mysaly, Mysyrdaǧy piramidalardy bılmeitın adam kemde-kem. Bıraq körmegender köp. Bız är adamǧa smartfonnyŋ kömegımen sony köretın mümkındık tuǧyzamyz. Gidter qolyŋyzǧa ūstatqan qūrylǧymen tura piramidalardyŋ ışınde jüresız. Sol siiaqty Sız Ūly Qytai qorǧanyna, Japoniianyŋ baqtaryna, Kambodjanyŋ tarihi oryndaryna saiahat jasai alasyz. Bız Kambodjanyŋ turizm ministrlıgımen bırlesıp, būryn älemge tanylmaǧan keremet turizm nysandary jönınde film tüsırdık. Sodan keiın osy elge qyzyǧuşylyq tanytqan turisterdıŋ sany üş esege artty» dedı M.Ou.
