Jalpy elımızde jylu taratatyn jelılerdıŋ 70 paiyzy tozyp tūr. Elordada būl körsetkış 59 paiyzǧa teŋ. Qalada atalǧan osy olqylyqty retteu üşın bırşama ıster qolǧa alyndy. Atap aitsaq, «Astana Teplotranzit» AQ-nyŋ üş jylǧa arnalǧan investisiialyq baǧdarlamasy bekıtıldı. Būl baǧdarlama özınıŋ qorytyndy kezeŋıne jetıp qaldy. Onyŋ oryndaluy qandai deŋgeide jürgızıldı? Sony anyqtau maqsatynda beisenbı künı press-tur ūiymdastyryldy. QR Ūlttyq ekonomika ministrlıgınıŋ Tabiǧi monopoliialardy retteu jäne bäsekelestıktı qorǧau jönındegı Astana qalasy boiynşa departamentınıŋ basşysy Marat Mūstafinnıŋ jol bastauymen qalalyq mäslihat deputattary, bas şahardaǧy Käsıpkerlık palatasynyŋ jäne qoǧamdyq bırlestık ökılderı, jurnalister käsıporynnyŋ atqarǧan jūmystarymen tanysty.
«JASTARDA» JYLU QŪBYRLARY JAŊARDY
Almaty audanynyŋ äkımdıgı janynan qozǧalǧan toptyŋ bırınşı bolyp toqtaǧan jerı «Jastar» şaǧyn audany boldy. Būl jerde TM-6 nysanyn jaŋǧyrtu jūmystary jürgızılude. Jūmysşylar su jaŋa jylu qūbyrlaryn tartyp jatyr eken. «Astana Teplotranzit» AQ öndiris qyzmetiniŋ basşysy Mäjit Şanaev bızge bıraz mälımet berdı. Onyŋ aituynşa, atalǧan audanda jelılerdıŋ jalpy ūzyndyǧy – 1400 metr. Mūnda jylu jüiesıne 1600 päter qosylǧan. «Osy audanda jylu jelılerı keŋes zamanynda tartylǧan. Tek 1997 jyly jaŋǧyrtu jūmystary jürgızıldı. Sodan berı de 20 jylǧa juyq uaqyt öttı. Sondyqtan jaŋǧyrtudy qolǧa alǧanymyzda negızgı basymdyqty osy uchaskege berdık. Mūndaǧy jūmystar aldaǧy on künde aiaqtaluy tiıs. Jelı dūrys tartylǧan jaǧdaida qūbyrlar 20-25 jylǧa şydas bere alady» deidı ol.
Tartylyp jatqan qūbyrlar qos qabattan tūrady eken. «Mūndaidy qūbyr ışındegı qūbyr deidı. Būlar būrynǧy qūbyrlarǧa qaraǧanda myqty keledı. Bız negızınen otandyq önımderdı qoldanudamyz. Önımder – Pavlodar, Öskemen syndy qalalarda ornalasqan zauyttarda şyǧarylady» deidı Mäjit Şanaev.
EŊBEK ADAMYNA ESKERTKIŞ
Osy jerde män-jaiǧa qanyqqan soŋ «Astana Teplotranzit» AQ keŋsesıne baǧyt aldyq. Keŋse aumaǧynda tūrǧan «Slesar Amantai» anyqtamasy bar eskertkış köpşılıktı qyzyqtyrdy. Mäjit Şanaevtyŋ aituynşa, tūǧyrdaǧy beine – eŋbekker adamnyŋ jiyntyq obrazynan habar berıp, naǧyz jūmysşy adamǧa qūrmet körsetu maqsatynda tūrǧyzylǧan. Alaida, eskertkıştıŋ negızıne naqty ömırde bar käsıporyn jūmyskerınıŋ bet pışını alynǧan. Jylu taratu mekemesıne biyl 50 jyl tolsa, būl jūmyskerdıŋ osyndaǧy jūmys ötılı de sol şamaǧa juyqtady. Iаǧni, uyzdai jas kezınde osynda jūmysqa ornalasyp, arada qanşama jyldar ötse de, mekemege adaldyǧynan ainymai keledı. Qazırgı taŋda būl adam uchaske basşysy qyzmetın atqarady eken.
UAQYT PEN RESURSTARDY ÜNEMDEIDI
Eskertkışten ärı qarai attaǧanymyzda qaz-qatar tızılıp tūrǧan jaŋa tehnikaǧa közımız tüstı.Käsıporynnyŋ bas mehanigı Temırbolat Ahmetjanov būl tehnika satyp alynǧaly berı jūmys qarqyny küşeigenın aitty. «Byltyr 7, biyl 9 tehnikany satyp aldyq. Sonyŋ nätijesınde būrynǧyǧa qaraǧanda jūmysymyz öne bastady. Mäselen, būrynǧy ekskavatormen jerdı üş kün qazsaq, jaŋa ekskavatormen 1-1,5 künde qoparyp tastaimyz. Sosyn būrynǧy kölıkterımız jüz şaqyrymǧa 25 litr janar mai jeitın. Al qazırgımızge osynşa qaşyqtyqqa 16 litr jetedı. Iаǧni, jaŋa tehnika uaqytty da, resurstardy da ünemdeuge mol mümkındık berıp otyr» deidı ol.
Odan keiın önımderdı daiyndau sehyna bas sūqtyq. Mūnda da jaŋa jabdyqtar satyp alynǧan eken. Mysaly, dänekerleuge arnalǧan jäne polimetan qospalaryn qūiu apparattary jūmysşylardyŋ qolyn bıraz ūzartypty. Osy apparattar käsıporynǧa jylyna 10 million teŋgenı ünemdeuge yqpalyn tigızetın körınedı. Mūndai aqparatty bızge Jöndeu-öndıru qyzmetınıŋ basşysy Stanislav Gera jetkızdı.
QYTY OILAP QYSYLMAIDY
Keŋsenıŋ mäjılıs zalynda käsıporyn basşylyǧy investisiialyq baǧdarlamanyŋ oryndalu barysymen keŋırek tanystyrdy. «Astana Teplotranzit» AQ basqarma töraǧasynyŋ mındetın atqaruşy Bekejan Seiıtjanov baǧdarlamany oryndauǧa jalpy alǧanda 3 457 544 myŋ teŋge bölıngenın jetkızdı. Osy qarjynyŋ 80 paiyzy jylu jelılerın qalpyna keltıruge jäne jaŋǧyrtuǧa baǧyttalypty. Būǧan qosa baǧdarlama aiasynda eskı jabdyqtardy jaŋalarǧa auystyru, kölıkter men arnauly tehnikany satyp alu jäne taǧy basqa jūmystar qarastyrylǧan. Baǧdarlamanyŋ üşınşı, iaǧni soŋǧy kezeŋınde aǧymdaǧy jyldyŋ 4 tamyzy künıne deiın jylu jelılerı 56 paiyzǧa qalpyna keltırılıp, jaŋǧyrtylǧan. Al jalpy jyl aiaǧyna deiın osy maqsatta 533 mln 933 myŋ teŋgenı igeru josparlanuda. Sondai-aq, osy kezeŋde jylu energiiasyn joǧaltudy 1,3 paiyzǧa, arnauly tehnikany jalǧa aludy 13 244 teŋgege azaitu közdelude. Sonymen qosa jyludy taratu jelılerınıŋ tozuyn 58 paiyzǧa tömendetu maqsaty da tūr.
Ūlttyq ekonomika ministrlıgınıŋ Tabiǧi monopoliialardy retteu jäne bäsekelestıktı qorǧau jönındegı Astana qalasy boiynşa departamentınıŋ basşysy Marat Mūstafin elordada jylu eseptegış qūraldaryn ornatu jospary 98 paiyzǧa oryndalǧanyn aitty. Būl jaǧynan bas qalamyz elımızde jetekşı oryndy ūstap tūr eken. Onyŋ aituynşa, investisiialyq baǧdarlama bıraz mäselenıŋ basyn qaiyruǧa mümkındık berdı. Al, Elbasynyŋ «100 naqty qadam» baǧdarlamasy būdan da zor jūmystardy atqaruǧa jol aşady. Tarifter jönınde söz sabaqtaǧan ol elordada su jäne jylu tarifterı özge öŋırlerge qaraǧanda tömen ekenın jetkızdı. «Byltyr osy tarifterdı ösıruge jol bergenımız joq. Olar kelesı jyldyŋ qaŋtarynda qaralatyn bolady» dedı Marat Mūstafin.
«Ädılet» tūtynuşylar qūqyǧyn qorǧau qoǧamdyq bırlestıgınıŋ töraǧasy Qabyken Zakarianov, qalalyq mäslihat deputaty Timur Orazaqov öz ūsynys-tılekterın jetkızdı. Jalpy, baǧdarlamanyŋ oryndalu barysy oidaǧydai ekenı aityldy. Elordanyŋ jylu jelılerınde ötken qysta apattar oryn almai, tūrǧyndar suyq mausymnan jaqsy şyqqany da qaperge salyndy. Söitıp, atqarylǧan, alda atqarylar jūmystardan soŋ būǧan alaŋdauǧa negız joq ekenıne sendırdı.
P.S. Mäjılıs zalynda közımızge tüsken ereşe zat – qazaqtyŋ kiız üiı boldy. Işı de sol atauǧa äbden sai eken. Soǧan marqaiyp qaldyq. Käsıporynnyŋ jartyǧasyrlyq tarihynan syr şertetın muzeidı de araladyq. Tek jūmysty ǧana emes, ruhaniiatty da oilaityn basşylyqqa yrza boldyq.
Amanǧali QALJANOV
