Mädeniet

Karikatura tarlany



Ūlttyq muzeide Qazaqstan Suretşıler odaǧynyŋ müşesı, Mädeniet qairatkerı Erkın Nūrazhannyŋ «Şaraina» atty jeke körmesı aşyldy.

Körmege belgılı suretşınıŋ jüzge tarta karikatura janryndaǧy tuyndylary qoiyldy. Avtordyŋ şarjdyq keiıpkerlerınen jūrtşylyqqa jaqsy mälım tūlǧalardyŋ beinesın köresız. Suretşı sol arqyly ataqty azamattardyŋ bolmysy men mınez-qūlqyn däl bere bılgen.
Jalpy, qazaqtyŋ beineleu önerınde şarj janry kenjeleu damyǧan. Bıraq ūly Şoqannyŋ öz zamanyndaǧy tūlǧalardy beinelegen suretterın osy janrdyŋ bastauy dep aituǧa bolady. Al jazuşylar arasynda būl janrǧa Oljas Süleimenov pen Qalmūqan İsabaev aǧalarymyzdyŋ qabıletı bolǧandyǧyn bılemız.
Körmenıŋ aşyluynda elge tanymal azamattar suretşınıŋ şyǧarmaşylyǧy turaly aqjarma tılekterın jetkızdı. Mäselen, talantty satirik Köpen Ämırbek Erkın Nūrazhannyŋ üş ūstazy bolǧandyǧyn aitty. «Bırınşısı – Mūzafar Älımbaev. Ol ony «Karikatura korolı» dep atady. Ekınşısı – Şerhan Mūrtaza. Ötken ǧasyrdyŋ 80-şı jyldardyŋ basynda Şeraǧaŋ Erkınnıŋ salǧan suretterın nömır saiyn «Qazaq ädebietı» gazetıne şyǧaryp, baǧyt-baǧdar berıp otyrdy. Üşınşısı – Qasym Qaisenov. Batyr aǧamyz ınısın adaldyqqa, tazalyqqa tärbieledı. Osyndai ardaqty tūlǧalardan tälım alyp, önegesın körgen azamattyŋ önerdegı joly daŋǧylǧa ainaldy» dedı ol.
Belgılı publisist Nūrtöre Jüsıp qylqalam şeberınıŋ qazaq önerındegı kenjelep qalǧan janrdyŋ jügın örge süirep jürgen eŋbegın joǧary baǧalasa, suretşı Jeŋıs Käkenūly körme iesınıŋ tuyndylarymen bırge azamattyq kelbetıne de toqtalyp öttı.
«Alǧaşqy şarjdyq suretımdı qazaq ädebietınıŋ klassikterınen bastadym. Ǧabiden Mūstafin, Oralhan Bökei, Asqar Süleimenovtı saldym. Bır kezdeskende Asekeŋ: «Mystan kempırden aumai qalyppyn. Nu i chto-j, ūqsap tūrǧan soŋ, amal ne!» dep rizaşylyǧyn bıldırdı. Keiın Asqar aǧa Aqseleu ekeuı otyr eken, baryp sälem berdım. Sonda Aqseleu aǧa: «Mynau, Erkın degen ınımız, özımız bılmeitın qasietımızdı körsetıp jür» degen kezde, Asekeŋ: «sonymen bırge qasietsızdıgımızdı körsetıp jür» dep aitsai» dep bır küldırıp edı» deidı avtor.
Daryndy suretşı elımız derbestık alǧannan keiın saiasi karikaturaǧa da türen saldy. Onyŋ merzımdı baspasözde jariialanǧan qoǧamdaǧy keleŋsız körınıs­terdı beinelegen suretterı oqyrmandardyŋ nazaryn audaryp, köptıŋ köŋılınen şyqty.
Sonymen bırge Erkın aǧa – qalamy jüirık qalamger. Bügınge deiın onyŋ «Kımge külemız?», «Şarj şeruı» degen satiralyq albomdary men «Ūlt pen ruh», «Ǧibrat ǧūmyr», «Öz elım menıŋ – özegım menıŋ!» atty publisistikalyq kıtaptary jaryq körgen.




Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button