Köneden kele jatqan qaǧida – adam būl ömırde eŋ aldymen öz boiyndaǧy mümkındıkterdı aşuy kerek. Qasietten ada, qabıletten kem adam balasy bolmaidy. Tek özın-özı aşa almai, öz mümkındıkterın jete bıle almai ketetınder ǧana boluy mümkın. Al būl qaǧida bizneste, qazaqşalap aitsaq, käsıpkerlıkte eŋ basty röl oinaidy. Qandai bolmasyn ıstı aşpas būryn aldymen özıŋızdı aşyp alǧanyŋyz abzal. Qabılet-qarymyŋyz qai käsıpke beiım, qandai ıs jan-jüregıŋızge jaqyn, köŋılıŋız nenı qalaidy? Osy tektes sūraqtarǧa naqty jauap tapqannan keiın qalaǧan käsıbıŋızdı qolǧa alsaŋyz, qalǧan keŋes bızden bolsyn. Iаǧni, jeke käsıpkerlıktıŋ baǧyt-baǧdaryn, ıstı ūiymdastyrudy josparlau, arnaiy tırkeuge qoiyp, käsıpkerlıkke rūqsat qaǧazyn alu qalai jüzege asady, äŋgımenı sodan bastasaq.
– Qazırgı uaqytta jeke käsıpkerlıktı qoldap, damytuǧa memlekettık deŋgeide ülken köŋıl bölınıp otyr. Mäselen Astana qalasynda «Damu» käsıpkerlıktı damytu qory AQ elordalyq filialy jūmys jasaidy. Olarda käsıbın bastaǧysy keletınderge arnalǧan arnaiy treningter, qysqa oqytu kurstary bar. Sol boiynşa keŋes alǧandar özderınıŋ biznes josparyn jasaidy. Osy filialda biznes-josparǧa jasauǧa kömek te körsetıledı, – deidı Astana qalalyq Käsıpkerlık jäne önerkäsıp basqarmasy käsıpkerlıktı damytu bölımınıŋ bastyǧy Nūrgül Nazarova.
Onyŋ aituynşa, käsıpkerlıktı damytuǧa Astana äkımdıgı «Biznestıŋ jol kartasy – 2020» baǧdarlamasy aiasynda nesielık jäne basqa da qarjylyq qoldaular körsetedı. Jastardyŋ käsıpkerlıgın qoldau baǧytynda, jastardy bizneske köbırek tartu maqsatynda äkımdık «Astana – ZhasStarT» baǧdarlamasyn da ıske qosqan. Būl baǧdarlamaǧa 29 jasqa deiıngı jas käsıpkerler qatysa alady. Baǧdarlama boiynşa jas käsıpkerler 7 paiyzdyq jyldyq mölşerleme kölemınde nesie ala alady eken. Nesienıŋ eŋ ülken mölşerı 20 mln teŋgege deiın. Baǧdarlama franşiza tartuǧa, riteildık jelılerdı (supermarketter, gipermarketter), qoǧamdyq tamaqtanu punktterın damytuǧa jäne modernizasiialauǧa arnalǧan jobalardy qarjylandyruǧa baǧyttalǧan. Bıraq, eşqandai salalyq şekteuler qarastyrylmaǧan.
Al endı käsıbın bastauǧa kırısken käsıpker ony zaŋdastyru üşın eŋ aldymen ne ısteuı kerek? Eŋ bırınşı, özı tūratyn aimaq boiynşa salyq organyna jeke käsıpkerdı tırkeuge qoiu üşın arnaiy salyqtyq ötınış jazady. Būl ötınış salyq organyna qabyldanǧannan keiıngı üş kün ışınde jeke käsıpkerdı salyq töleuşı retınde tırkeu jürgızıledı jäne oǧan jeke käsıpker retınde memlekettık tırkeuge alynǧany jönınde arnaiy kuälık beredı. Käsıpker salyq organyna salyqtyq ötınışten bölek jeke kuälıgı köşırmesın, 3,5h4,5 fotosuretın, dara käsıpkerdı memlekettık tırkegenı üşın tölegen alym somasyn rastaityn tübırtek-qūjat, tūrǧylyqty jerın rastaityn qūjat ūsynady. Osy arada aita keter jai, mūndai alym bır ret tölenedı. Onyŋ kölemı 2 AEK mölşerınde eseptelgen. Būl alymnan şarua qojalyqtary, fermerler men I, II, III toptaǧy mügedek adamdar, QR azamattyǧyn almaǧanǧa deiın käsıpkerlık qyzmetın bastaǧan oralmandar bosatylǧan.
Atalmyş basqarma mamandarynyŋ aituynşa, keibır jaǧdaida, käsıpkerlık qyzmettıŋ erekşelıkterıne bailanysty salyq organyna tırkeu merzımı 5-11 kün aralyǧynda jürgızıluı mümkın. Jeke käsıpkerlıktı memlekettık tırkeu tärtıbı Qazaqstan Respublikasynyŋ «Jeke käsıpkerlık turaly» Zaŋynyŋ 27-babynda jan-jaqty jazylǧan.
Meŋdolla NŪRYMŪLY
