Ūlttyq muzeide «Qazaq dalasy tarihi kartalarda: keŋıstık pen aumaq qūrylymdary» atty körme aşyldy. Onda XVI ǧasyr men 1939 jyl aralyǧynda europalyq, amerikalyq, reseilık kartograftar qūrastyrǧan tarihi 26 karta tanystyryldy. Būl kartalar Memlekettık keŋesşı Erlan Qarinnıŋ jeke kolleksiiasynan ūsynyldy. Tarihi kartalarda qazırgı Qazaqstan Respublikasynyŋ qūramyna kıretın aimaqtar körsetılıp, bekıtılgen.
Atalmyş körmenıŋ maqsaty – bügıngı Qazaqstannyŋ äkımşılık-aumaqtyq bırlıkterın qūraityn aumaqtar beinelengen bıregei, erekşe qūndy kartalardy mädeni-aqparattyq ainalymǧa engızu.
– Kartografiia – bırneşe salany qamtityn kürdelı ǧylym. Onda tarih, geografiia, beineleu önerı, ädebiet pen mädeniet sekıldı salalar bır arnada toǧysady, – dedı Ūlttyq muzei direktorynyŋ mındetın atqaruşy Aibek Sadyqov. Onyŋ aituynşa, kartografiianyŋ keŋınen nasihattaluy halqymyzdyŋ tarihi sanasynyŋ jaŋǧyruyna yqpal etedı.
Körme bes bölımnen tūrady. Bırınşısı – «Atlastar däuırı» bölımınde XVI-XVII ǧasyrlarda jasalǧan 7 karta bar. Onyŋ avtorlary – aǧylşyn, italiia, niderlandy jäne nemıs kartograftary. Mäselen, aǧylşyn Entoni Djenkinsonnyŋ 1562 jylǧy «Resei (Moskoviia) jäne Tartariia» kartasy, 1596-1597 jyldary italiiandyq Djovanni Antonion Maginidıŋ «Aziia» kartasy bar. Būlardyŋ barlyǧy da bıregei ärı erekşe tarihi-mädeni qūndylyqqa ie.
Ekınşı bölım «Jaŋa zaman kartografiiasyndaǧy Qazaq dalasy» dep atalady. Mūnda da şeteldık ǧalymdar qūrastyrǧan 5 karta bar. Aitalyq, Djon Kerri Resei imperiiasynyŋ kartasyn jasaǧanda qazaqtardyŋ 1799 jylǧy etnikalyq aumaǧyn da jaqsy tanystyrady. Sondai-aq Kliuver Filiptıŋ «Skifiia jäne Tartariia» kartasy, Samiuel Dannyŋ «Tibet, qalmaqtar men özbekterdıŋ elderı kırgen täuelsız Tartariia» kartasy, «№1 Orynbor joryǧynyŋ jäne №2 Sıbır guberniiasynyŋ kartalaryna qosymşa» eŋbekterı de erekşe qūndy.
Üşınşı bölım – «Europalyq kartografiianyŋ şaryqtau kezeŋındegı Qazaq dalasy». Atauy aityp tūrǧandai, būl kezeŋde Ortalyq Aziiaǧa degen geosaiasi qyzyǧuşylyq artqan. Būl bölımde 4 karta bar. Būlardyŋ ışındegı eŋ salmaqtysy – Djon Martin Rapkinnıŋ «Täuelsız Tartariia» kartasy. Karta şamamen 1846-1851 jyldary basylyp şyqqan boluy mümkın. Sondai-aq Austriia-Vengriia imperiiasynda 1859 jyly nemıs tılınde basylyp şyqqan «İran jäne Tūran» kartasynyŋ da mänı zor.
Otarşylyq kezeŋın qamtityn törtınşı bölımde («XIX ǧ. Äskeri topograftarynyŋ jūmysyndaǧy Qazaq dalasy») 8 karta ūsynylǧan. Būl kartalardy Resei imperiiasy Bas ştabynyŋ Qazaq dalasyn zerttegen ofiserlerı daiyndaǧan.
«Keŋes däuırınıŋ saiasi kartografiiasy» dep atalatyn besınşı bölımde «Qazaq KSR. 1939 j» tarihi kartasy erekşelenıp tūr. Mūnda ekınşı düniejüzılık soǧys aldyndaǧy Qazaq KSR-ınıŋ äkımşılık qūrylymy körınedı. Körmenı 25 säuırge deiın tamaşalauǧa bolady.
