Elımızdegı demografiialyq ahual alaŋdatarlyq desek qate aitqanymyz bolmas. Būl rette Keŋes Odaǧy kezındegı saiasi jüie elımızge köp qiyndyq tuǧyzǧany tarihtan belgılı. Äsırese ekı ret qaitalanǧan aşarşylyq, aldyndaǧy malyn tartyp alǧan soŋ, onyŋ üstıne azyq-tülıkke salyq salynǧan soŋ halyq qyrylyp qaldy.
Būl – aitaiyn dep otyrǧan mäselege tūzdyq retınde keltırgen mysalym. Osy jäne basqa da ekonomikalyq, saiasi qatelıkterden elımızdıŋ soltüstık aimaǧynda halyq öte sirek qonystanyp otyr. Būl jaǧdai KSRO ydyraǧan kezde tıptı kürdelenıp kettı. Qaŋyrap bos qalǧan eldı mekenderdıŋ sany kürt köbeidı. Būl öŋırlerde jer qūnarlyǧy, tabiǧat bailyǧy, jol, basqa da bailanys infraqūrylymdary elımızdıŋ basqa öŋırlerınen kem emes. Alaida Ükımet pen jergılıktı basqaru oryndarynyŋ mälımetı boiynşa qauly qabyldau, qaǧaz toltyru jaǧynan jūmys jürıp jatqan tärızdı, bıraq naqty ıs qozǧalysy şamaly bolyp tūr. Jobaǧa bailanysty oŋtüstıkten aǧylyp köşıp jatqandar öte az. Al barǧandarǧa naqty köŋıl bölınıp otyr dep aita almaimyz.
Būl jūmystyŋ ekı jaqty bolyp şeşetın mäselesı köp. Sondyqtan köştı qabyldap alatyn jaqpen köşuge daiar jaq tıkelei kelısımşartqa otyrsa. Būl ıstı oblys, audan äkımderı özderı basqarsa, sosyn auyl äkımımen qanşa otbasyn qabyldap, ornalastyruǧa daiar ekenı aldyn ala zerdelense. Būl şaruany qojalyqtardyŋ basşysy tıkelei moinyna alsa, sonda būl ıs alǧa basar ma edı?! Mäselen, Aqmola oblysynyŋ Astrahan audanyndaǧy Tolqynköl auylynyŋ tūrǧyny azaiyp, mektep jabylyp qala jazdaǧanda, osy auyldaǧy mektep direktory Ǧalym Dospan bauyrymyz özı bas bolyp Şymkent jaqqa baryp, el aralap, kelısımge otyryp bırneşe otbasyny auylyna köşırıp, ornalastyryp, bos tūrǧan üilerge kırgızıp, jūmysqa jaraityndaryn jergılıktı şarua qojalyqtaryna kömekke, auyldyŋ malyn baǧuǧa qossa, mektep jasyndaǧy balalar oquşylar sanyn köbeitıp, auyl jap-jaqsy körkeiıp qaldy. Tura osyndai äreketke nege kırıspeske? Qaǧazbastylyqqa salynyp ıs-ärekettı qolǧa almai otyrǧan tärızdımız. Qazır Jaŋa Qazaqstan tūsynda osy jūmysqa jaŋadan qarasaq. Arqanyŋ halqy seldıregen eldı mekenderın Otanymyzdyŋ berık bosaǧasyna ainaldyru el basqaryp otyrǧan basşylarǧa paryz bolsa kerek.
Joǧaryda aitqan mysal är audanda kem degende 5-6 auylda jürgızılse, elımızdıŋ qauıpsızdıgı nyǧaia tüser edı, ekonomikasy da köterıler edı.
Osy maqalany oqyp, mümkın, qosymşa äreketter ıske asar, tıptı tübegeilı jaqsy özgerısterge jeteleitın ıs bastalyp keter degen oimen «Astana aqşamy» gazetıne arnaiy jazyp otyrmyn. Osy ūsynysyma qoldau tabylyp jatsa tıptı oŋdy bolar edı.
Beisembek ÄLKENOV, eŋbek ardagerı
