Premer-ministrdıŋ orynbasary – Sauda jäne integrasiia ministrı Baqyt Sūltanov pen Auyl şaruaşylyǧy ministrı Erbol Qaraşökeev Ortalyq kommunikasiialar qyzmetı alaŋynda äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧasyn tūraqtandyru jäne Memleket basşysynyŋ tapsyrmalaryn oryndau barysy turaly brifing ötkızdı.
Ekeuı de Prezidenttıŋ özderıne sögıs jariialauy oryndy bolǧanyn moiyndady.
«Aitylǧan syn öte dūrys. Qazır sol tūrǧyda jūmys ıstep jatyrmyz. Qyzmetımızdıŋ tiımdılıgın arttyru jönınde mındet qoiyldy. Auyl şaruaşylyǧy ministrlıgımen bırge şaralardy pysyqtadyq. Onyŋ nätijesın sızderge de, Memleket basşysyna da baiandap otyramyz» dedı Baqyt Sūltanov.
«Memleket basşysy ädıl syn aitty. Jūmysymyzda olqylyqtar bolǧanyn bılemız. Baiandamamda qant naryǧyndaǧy dürbeleŋge obektivtı de, subektivtı de faktorlar äser etkenın aittym. Qazır ahualdy tüzetıp, jūmysymyzdyŋ tiımdılıgın arttyru üşın qoldan kelgennıŋ bärın jasap jatyrmyz» dep Erbol Qaraşökeev te Prezident synynan sabaq alǧanyn aitty.
Deldaldar sany azaiady
Ükımet aldaǧy uaqytta äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧasyn tūraqtandyru jäne Prezidenttıŋ Ükımet otyrysyndaǧy tapsyrmalaryn oryndau üşın daǧdarysqa qarsy ıs-şaralar baǧdarlamasyn qabyldap, infliasiiany tömendetuge qareket qylmaqşy. Al Ükımet baǧalardy tūraqtandyru üşın aldaǧy uaqytta ne ısteidı? Bırınşıden, jyl soŋyna deiın otandyq auyl şaruaşylyǧy tauaryn öndıruşılerdıŋ önımderın ırı sauda jelılerıne ötkızudı qoldauǧa baǧyttalǧan zaŋnamalyq bastamalardy ūsynady. Sörelerge qoljetımdılıktı qamtamasyz etu, üstemeaqylar şegın retteu jäne deldaldar sanyn azaitu jönındegı şaralar qabyldanady. «Qdata» sauda boiynşa taldau platformasy ışkı saudanyŋ jai-küiın, infraqūrylym jüktemesın, import/eksport dinamikasyn, tauarlar men qyzmetter baǧasynyŋ özgeruıne taldau jäne monitoring jasap, memlekettık organdardy sapaly saraptamamen qamtamasyz etıp otyrady. Sondai-aq biznes üşın ädıl bäsekelestıktı qalyptastyrady. Al tūtynuşyǧa qoljetımdı baǧamen sapaly tauarlardy satyp aluǧa mümkındık tuady. Osy platforma arqyly Ükımette öŋırler boiynşa tauar qory, öndıru jäne tūtynu kölemı turaly bıryŋǧai aqparat közı paida boldy.
Kartop pen piiaz arzandady ma?
Bır taŋǧalarlyǧy, biyl, önımderdıŋ moldyǧyna jäne ışkı naryqta tapşylyqtyŋ bolmauyna qaramastan, kökönıster men qanttyŋ baǧasy kürt ösıp kettı. Bıraq Auyl şaruaşylyǧy ministrı Erbol Qaraşökeev kartop pen piiazdyŋ qūny arzandady dep öz uäjın keltırdı. Ol äkımdıkterdıŋ bergen aqparaty boiynşa bügınde kartop qory da jetkılıktı deidı. Mausym aiynan bastap erte pısetın kartopty jinau bastaldy. Onyŋ kölemı bügınde 270 myŋ tonnany qūraidy. Tamyzdyŋ bırınşı jartysynda 7,8 myŋ tonna jinau josparlanǧan. Erte pısetın kartop önımınıŋ jinaluy ışkı naryqty molyqtyruǧa jäne kartop baǧasynyŋ tūraqtanuyna yqpal ettı. Ministr şıldenıŋ basynan berı kartoptyŋ baǧasy 5 paiyzǧa (184 tg/kg-nan 179 tg/kg-ǧa deiın) tömendegenın mysalǧa keltırdı.
«Kartop boiynşa ışkı naryqtyŋ ailyq qajettılıgı 153 myŋ tonnany qūraidy. Qyrküiekte küzgı kartopty jinau bastalady, onyŋ kölemı 4 mln tonnadan asady. Būl ışkı naryqtyŋ qajettılıgın tolyq qamtamasyz etedı jäne belgılı bır kölemdı eksportqa jöneltuge mümkındık beredı. Qyryqqabat pen säbız boiynşa da jaǧdai tūraqty. Iаǧni erte pısetın qyryqqabat pen säbız kölemı küzgı egın jinaǧanǧa deiın ışkı naryqty qamtamasyz etu üşın jetkılıktı. Sonymen qatar tamyzdyŋ soŋǧy onkündıgınen bastap kökönıs önımderınıŋ küzgı önımı naryqqa şyǧady dep kütılude» dedı E.Qaraşökeev.
Kökönısterdıŋ ışınen piiazdyŋ baǧasy tez öskenı mälım. Qazır bazardaǧy piiazdyŋ bır kelısınıŋ qūny – 230 teŋge. Al Auyl şaruaşylyǧy ministrı piiazdyŋ baǧasy 220-dan 110 teŋgege deiın arzandady dep aidy aspanǧa bır-aq şyǧardy. Onyŋ aituynşa, ai saiynǧy qajettılık 26 myŋ tonna bolsa, bügınde piiaz qory 35 myŋ tonnany qūraidy.
«Mausym aiynan bastap erte pısetın piiaz jinaluda. Onyŋ jalpy kölemı 90 myŋ tonnadan asady dep kütılude, onyŋ 35,2 myŋ tonnasy jinaldy. Şılde aiynyŋ soŋyna deiın jäne tamyzdyŋ bırınşı jartysynda 50 myŋ tonnadan astam piiaz jinau josparlanǧan. Soŋǧy uaqytta piiaz şyǧaruǧa şekteu şaralaryn engızu mäselesı talqylanyp jatyr, alaida ministrlık būl mäselenı qoldamaidy. Sebebı erte pısetın piiazdyŋ saqtalu merzımı öte qysqa. Sondyqtan üş aidyŋ ışınde 90 myŋ tonna piiazdy Qazaqstanda tolyqtai tūtynu mümkın emes. Onyŋ būzylyp, tūtynuşyǧa jetpei qalu qaupı joǧary. Būl mäsele vedomstvoaralyq komissiiada şeşıledı.
Ministr äkımderdı, Ükımet alaiaqtardy kınälaidy
Baqyt Sūltanov soŋǧy bırneşe jyl boiy Qazaqstanda tūtynylatyn qanttyŋ 570 myŋ tonnasynyŋ basym bölıgı 400 myŋ tonnaǧa deiın Reseiden importtalatynyn moiyndady.
«Qant zauyttary otandyq qyzylşanyŋ mausymaralyq kezeŋınde qant şikızatyn ızdeuge mäjbür, al būl birjalyq tauar, spot baǧamen satylady, kelısımşart jasalady, täuekel bar. Körşı elderden arzan qant kelgende, bızdıŋ zauyttardyŋ jūmysyna «kedergı» keltıredı, osyndai sätte zauyttar toqtauǧa mäjbür bolady. Sondyqtan soŋǧy bırneşe jylda tūtynylatyn qanttyŋ 570 myŋ tonnasynyŋ basym bölıgı 400 myŋ tonnaǧa deiın Reseiden importtalady» dep mälımdedı ol.
Premer-ministrdıŋ orynbasary – Sauda jäne integrasiia ministrınıŋ paiymdauynşa, mäsele şeşıluı üşın bız bırınşı kezekte zauyttardy şikızatpen qamtamasyz etuımız kerek. Ekınşı jaǧynan, demping bolmas üşın kepıldendırılgen satudy qamtamasyz etu mäselesın Euraziialyq ekonomikalyq odaq alaŋynda da, ışkı naryqta da qarastyryp, naqty bır şeşım qabyldanǧanda ǧana ıs oŋǧa basady.
«Būǧan qatysty Auyl şaruaşylyǧy ministrlıgınıŋ naqty paiymy bar: subsidiialardyŋ jalpy kölemı – şamamen 160 mlrd teŋge. Būl fermerlerdıŋ jūmysyna jäne zauyttar üşın kepıldendırılgen satudy qamtamasyz etuge äkeledı. Salaǧa şamamen 400 mlrd teŋge investisiia salynady dep kütılude. Jalpy bızdıŋ bırınşı kezeŋdegı mındetımız – 2026 jylǧa qarai otandyq qant öndırısın otandyq şikızattan 7 esege deiın jetkızu» dep tüsındırdı vise-premer. B.Sūltanovtyŋ aituynşa, Qazaqstan qant boiynşa importqa täueldı. Qanttyŋ jalpy tūtynudyŋ 7 paiyzy ǧana otandyq qyzylşadan öndırıledı, qalǧan kölemı Resei Federasiiasynan, TMD elderınen jäne şikı qant türınde, negızınen, Braziliiadan importtalady. Qant salasyn damytudyŋ bırqatar baǧdarlamasy qabyldanyp, ıske asyrylǧanyna qaramastan, salalyq vedomstvolar ışkı qajettılıktı tolyq qamtamasyz etu üşın öndırıstı yntalandyra almady.
Ministr E.Qaraşökeev biylǧy şılde men tamyz ailarynda özımızdıŋ naryqty qantpen qamtamasyz etuge qanttyŋ qory jetkılıktı ekenın mälım ettı. Al qyrküiekte şe? Taǧy da düken sörelerınen qant ūşty-küilı joǧalady degen söz.
«Özım qant jemeimın» degen ministr qūmşekerdıŋ qūny 595-600 teŋge boluy qajet degen pıkırın aitty. Ol qantty ädıl baǧamen satpaudyŋ saldarynan dürbeleŋ tuyndap, qantqa degen sūranysty şekten tys arttyryp jıberdı dep äkımdıkterdı kınälady.
Al būǧan deiın Ükımet otyrysynda Premer-ministr Älihan Smaiylov qant baǧasynyŋ ösuıne jekelegen alaiaq käsıpkerlerdı kınälady.
