Kölık kartasy qarjyny köleŋkelı ainalymnan şyǧardy

Elordada «Qoǧamdyq kölık: reformalar jäne damu joldary» taqyrybynda ötken kon­ferensiiada avtobus parkterınıŋ qyzmetı, qoǧam­dyq kölık salasynyŋ tüitkılderı men ony şeşu joldary äŋgıme özegıne ainaldy. Būl turaly «Astana LRT» JŞS basqarma töraǧasy Bekmyrza İgenberdinov taratyp aitty.

Jolauşylardy tasymaldau naryǧy ai saiyn 1,3 mlrd teŋgenı qūraidy

Ötken 9 aidyŋ ışınde jo­lau­­şylar tasymaldau naryǧynyŋ kölemı 15 mlrd teŋgeden as­qan. Iаǧni ai saiyn ortaşa eseppen 1,3 mlrd teŋgenı qūraidy nemese 20 mln tranzaksiia jasalady degen söz. «Astana LRT» JŞS basqarma töraǧasy Bekmyrza İgenberdinovtıŋ aituynşa, saralandyrǧan tariftı engızgenge deiın jolau­şylar qoǧamdyq kölıkterde künıne 9 mln teŋge somasynda validasiia jasaǧan bolsa, atalǧan özgerısterden keiın būl soma bırden 32 mln teŋgege jetken.
Tasymaldauşylardyŋ tabysy bır jylda 40 paiyzǧa artqan. Mysaly, 2018 jyldyŋ mamyr aiynda avtoparkter 1 047,1 mln teŋge tabys tapsa (onyŋ 75%-y jyr­tylyp berıletın biletter), 2019 jyly mamyr aiynda būl soma 1 529,3 mln teŋgege jettı. Tölemderdıŋ 7 paiyzy ǧana qolma-qol aqşamen jasalǧan.

Bekmyrza İgenberdinov, «Astana LRT» JŞS basqarma töraǧasy:

– Naqty esepke şaqqanda jolauşynyŋ tasymaldau qūny 90 teŋgeden de, 180 teŋgeden de qymbattau boluy tiıs. Äitpese ol tasymaldau qūnyn aqtamaidy. Jolaqy qūnynyŋ eseptık jäne belgılengen tarifter boiynşa qūralady. Eseptık tarif – tasymaldau qūnynyŋ naqty körsetkışı. Ol tasymaldauşynyŋ marşruttarǧa qyzmet körsetuge arnalǧan şyǧyndaryn eskere otyryp qalyptasady. Oǧan kölıkterdı jöndeu jäne tehnikalyq qyzmet körsetu, jürgızuşıler men baqylauşylardyŋ jalaqysy jäne t.b. şyǧyndar kıredı.

– Saralanǧan tarifter engı­zılgennen keiın 10 kün ötken soŋ onyŋ nätijesın anyq köre bastadyq. Kölık kartasyn paidalanuşylardyŋ sany bırden 20 paiyzǧa ūlǧaiyp, jolaqysyn qolma-qol töleu azaidy. Sonyŋ arqasynda qarjynyŋ 15 paiyzy köleŋkelı ainalymnan şyqty, – dedı ol.
Aita keteiık, avtoparkterdıŋ kırısı artuymen bırge şyǧyny da ösken. Qyzmetkerlerdıŋ ştaty ūlǧaiyp, jalaqylary köterıldı. Avtoqūraldardyŋ aǧymdyq jöndeuı men kündelıktı kütımıne jūmsalatyn qarajat köbeidı. Onyŋ üstıne jolauşylar tasymaldau qyzmetınıŋ kırısı men şyǧysynyŋ araqatynasy boiynşa säikessızdıkter bar eken.
– Naqty esepke şaqqanda jolauşynyŋ tasymaldau qūny 90 teŋgeden de, 180 teŋgeden de qymbattau boluy tiıs. Äitpese ol tasymaldau qūnyn aqtamaidy. Jolaqy qūnynyŋ eseptık jäne belgılengen tarifter bo­iynşa qūralady. Eseptık tarif – tasymaldau qūnynyŋ naqty körsetkışı. Ol tasymaldauşynyŋ marşruttarǧa qyzmet körsetuge arnalǧan şyǧyndaryn eskere otyryp qalyptasady. Oǧan kölıkterdı jöndeu jäne tehnikalyq qyzmet körsetu, jürgızuşıler men baqylauşylardyŋ jalaqysy jäne t.b. şyǧyndar kıredı, – dep tüsındırdı «Astana LRT» basşysy.
Osy esepke süiensek, qalalyq marşruttyŋ avtobustarynda bır rettık jolda jüru qūny 198,8 teŋgenı qūraidy. Jolauşy onyŋ tek 45 paiyzyn ǧana töleidı. Oǧan serıktes kompaniialarmen kölık kartasyn toltyru jäne jol jüru aqysyn töleu şyǧyndaryn, ärbır tranzaksiia­dan komissiia alatynyn eskeru kerek. Atalǧan komissiiany jolauşylar tölemeidı, ol da «Astana LRT» JŞS-nyŋ esebınen tölenedı. Sondyqtan jolauşylardy tasymaldau qyzmetınıŋ kırısı men şyǧysyndaǧy osy aiyrmaşylyq ne biudjet esebınen öteluı kerek, ne tariftı köteru qajet.

Biyl jolaqy qymbattamaidy

– Däl qazırgı künı tariftı özgertu turaly äŋgıme köterılıp otyr­ǧan joq. Biylşa ol 90 teŋge deŋgeiınde qalady. Bıraq qalai degenmen de, jolauşylar tasymaldau qyzmetın subsidiialau özektı küiınde qalyp otyr. Bızdıŋ esebımızşe, avtobus parkterıne subsidiialauǧa jylyna 15,7 mlrd teŋge qajet, – dep mälım ettı töraǧa.
«Astana LRT» JŞS basşysy­nyŋ aituynşa, 2020 jyly «biud­­jettıŋ mümkındıgıne qarai» qo­ǧamdyq kölık tarifterı mındettı türde talqylanatyn bolady.
– Atalǧan mäsele saraptama­lyq esepteulerden keiın tarif­tık komissiianyŋ qarauyna jıberıletın bolady. Ol qoǧamdyq keŋeste, qalalyq mäslihatta talqylanady. Bız qalalyqtarǧa qolaily bolatyn jaŋa tarif engızemız nemese qyzmet şyǧynyn biudjet esebınen öteudıŋ joldaryn qarastyramyz. Oǧan narazy boludyŋ retı joq, – dedı.
Barlyq baǧdarlar anyq­talǧan. Būǧan qosa, qalanyŋ jartysy qoǧamdyq kölıkpen jüredı. Sondyqtan qazır narazylyq tolqynyn tuyndatudyŋ mänı de joq. Äkımdıkpen bırlese otyryp köpşılıktıŋ köŋılınen şyǧatyn oŋtaily şeşım tabamyz dep oilaimyn, – dep ümıttendırdı kompaniia basşysy.
Qoǧamdyq kölıkte elektrondy tölem jüiesı engızılgennen berı elordada jeŋıldıkpen jüretınder men mektep oquşylarynyŋ naqty sanyn anyqtau mümkın bolǧan. Mäselen, bügınde elektrondyq jeŋıldetılgen tölem jüiesı bar azamattar kün saiyn 80 myŋ ret jol jürgen.
– Qalalyq bilık avtobustarda jeŋıldıkpen jürıp-tūru qūqy bar azamattardy tasymaldau şyǧynyn subsidiialauǧa jyl saiyn 1 mlrd 300 mln teŋge böledı, bıraq būl sanattaǧy tasymal­dauǧa 4 mlrd teŋge jūmsalady. Būl da şeşımın kütıp otyrǧan kökeikestı mäsele, – deidı «Astana LRT» basşysy.
Sondai-aq kölık kartalaryn paidalanuşylardyŋ 1 saǧat ışınde ekınşı avtobusty auysyp mınu mümkındıgı qarastyrylǧan. Kün saiyn qoǧamdyq kölıktı tegın auystyryp mınetın jolau­şylardyŋ sany 100 myŋǧa de­iın jetken. Sonyŋ nätijesınde elordalyqtar kün saiyn 8-9 mln teŋge ünemdeidı.

Segız myŋ adam jolaqysyn töleuden jaltarǧan

Biyl qalanyŋ avtobus parkı 70 paiyzǧa jaŋarǧan, jaŋadan 100 elektrlı avtobustar satyp alynǧan.
– Qoǧamdyq kölıkterdı paidalanatyn elordalyqtardyŋ sany jyldan-jylǧa artyp keledı. Öz kezegımızde tasymaldau qyzmetınıŋ yŋǧaily boluy üşın türlı bastamalardy qolǧa alyp otyrmyz. Qazırgı kezde astana tūrǧyndary 2gis, AstraBus jäne Senim üş mobildı qosymşalaryn belsendı paidalanady. Tiımdı özgerısterge halyq kuä. Degenmen, qoǧamdyq kölıkte jolaqy tölegısı kelmeitınder de barşylyq, – dep qynjylys bıldırdı B.İgenberdinov.
Aitaiyq, eseptı merzım ışınde avtobustarda jolaqysyn tölemei, biletsız jürgen 8284 jolau­şy ūstalǧan. Olarǧa 41 834 200 teŋge aiyppūl salynǧan.
Sondai-aq «Astana LRT» JŞS avtobusta Visa bank kartalary arqyly töleu jüiesın engızdı. Qazırgı künı qala boiynşa 20 marşrutta Visa bank kartasy arqyly tölem jasauǧa bolady. Būl astanalyqtar üşın ǧana emes, basqa öŋırlerden jäne şetelden kelgen meimandar üşın de yŋǧaily. Sonda olarǧa kölık kartasyn satyp alu mūqtajdyǧy tuyndamaidy. Mäselen, turister qoǧamdyq kölıkterde halyqaralyq karta arqyly jolaqysyn tölep jüre beredı.
– Joba äzırge testılık rejimde ıske asyrylyp jatyr. Jol jüru aqysy kädımgı kölık kartasymen tölegendei 90 teŋgenı qūraidy. Komissiia alynbaidy. Qazırgı uaqytta Visa kartasyn paidalanuşylar üşın aksiia bastaldy. Endı bank kartasymen töleitınder üşın jolaqy baǧasy 45 teŋge boldy» deidı «Astana LRT» basşysy.
Konferensiiada qoǧamdyq kölıktıŋ qyzmetıne qatysty köptegen mäseleler aityldy. Avtoparkterdıŋ basşylary käsıporyndardyŋ jaǧdaiymen tanystyrdy. Özderın tolǧandyryp jürgen tüitkıldermen bölıstı. Äsırese, jürgızuşılerdıŋ tapşylyǧyna basa nazar audartty.