Jaqynda «Astana» konsert zalynda kompozitor Kentau Nazarbektıŋ el Täuelsızdıgınıŋ 25 jyldyǧyna arnalǧan «Qazaǧym, jasa mäŋgılık» atty şyǧarmaşylyq keşı öttı. Ūlylar mekenınıŋ perzentı tuǧan topyraǧynan när alyp, hakım Abai men Şäkärımnıŋ dästürınde 150-den astam än jazdy. Olardyŋ denı – eldıktı ūlyqtap, ūlttyŋ ruhyn köteretın änder.
MŪQAǦALİ JYRYNA MAHABBAT
Konsert Astana qalasy memlekettık akademiialyq filarmoniiasy Qazaq orkestrınıŋ (körkemdık jetekşısı jäne bas dirijerı – QR eŋbek sıŋırgen qairatkerı Aitqali Jaiymov, dirijerı QR Mädeniet qairatkerı Nūrlan Bekenov) oryndauynda Türkeştıŋ «Köŋıl aşar» küiımen aşyldy. Filarmoniia solisterı Nūrai Tanabaev pen Künsūlu Tūrlybek osy orkestrdıŋ süiemeldeuımen keş iesınıŋ «Bala däuren» jäne «Atamekenım» änderıne saldy. Alǧaşqy atalǧan än öleŋınıŋ avtory aqiyq aqyn Mūqaǧali Maqataev bolsa, ekınşı ännıŋ sözı belgılı aqyn Nesıpbek Aitūlynyŋ qalamynan tuǧan.
Jalpy, kompozitordyŋ än mätınderın taŋdaudaǧy talǧampazdyǧyn baiqadyq. Ūly Abaidan bastap keşegı ötken jäne qazırgı aqyndardyŋ jyrlaryn şyǧarmalaryna arqau etken Kentau Nazarbek otyzynda orda būzyp, ūly Abaidyŋ 150 jyldyǧyna orai ūiymdastyrylǧan qalalyq jäne respublikalyq baiqaulardyŋ jüldegerı atandy. Būdan keiın de änderı bırneşe bäigeden ozyp keldı. Atap aitsaq, osydan bes jyl būryn belgılı änşı Alma Amanjolovanyŋ repertuaryndaǧy «Ardaǧym» tuyndysy «Jyl änı» baiqauynda «Toi sänı» atalymynda top jardy. 2012 jyly Qazaq radiosynyŋ «Dala dauysy» atty öner baiqauynda änşı Halyq Rizabektıŋ oryndauyndaǧy «Men qazaqpyn» tolǧauy jyldyŋ üzdık änderınıŋ qatarynan oryn aldy.
Ūly Abaidyŋ alty-jetı öleŋıne än şyǧarǧan kompozitor danalyqqa bas iıp, belgılı aqyn Ädılǧazy Qaiyrbekovtıŋ sözıne «Abaidyŋ öleŋı» atty ändı de jazypty. Keşte osy ännıŋ tūsauyn jas änşı Qaiyrjan Berdıbaev kestı.
Sosyn Kentau Nazarbektıŋ aqiyq aqyn Mūqaǧali Maqataevtyŋ öleŋderıne degen erekşe mahabbatyn aŋǧardyq. Özınıŋ aituynşa, osy künderge deiın ol Mūqaǧalidyŋ jyrlaryna otyzdan astam än jazypty. Sondai sättı şyqqan bır tuyndy – «Qazaq jerı» änın tanymal änşı Dosymjan Taŋatarov özınıŋ qoŋyr dauysymen salyp berdı.
İä, kompozitordyŋ änderın oryndaityn änşılerdıŋ arasynda halyqty talantymen bauraǧandar barşylyq. Mūny osy keşke qatysqan önerpazdardyŋ qūramynan da baiqauǧa bolady. Mäselen, keşegı sal-serılerdıŋ beinesınde sahnaǧa şyqqan Ramazan Stamǧaziev dostyŋ keşıne arnaiy Almatydan at arytyp jettı. Būl qatarǧa daryndy änşı Erlan Rysqalidy, Klara Tölenbaevany, «Alaman» tobyn, Eset Säduaqasovty, Mūrat Qojany qosuǧa bolady.
Äsırese, körermen köpten berı sahnadan körınbei ketken estı änderdıŋ oryndauşysy änşı Esetpen közaiym bolyp qaldy. Ol «Syilastyq» jäne ömırden erte ozǧan aqyn Şämıl Mūhamedjanovtyŋ sözıne jazylǧan «Dostaryma» änderımen halyqqa oi saldy.
Osydan on şaqty jyl būryn Kentau Nazarbektıŋ ata-anasyna arnaǧan än atauymen attas «Bır bäiterek, bır şynar» atty än jinaǧy jaryq kördı. Būl ännıŋ mätının kompozitordyŋ tuǧan apasy Baqyt Nazarbekova jazdy. Keşte osy ändı söz avtorynyŋ oryndauynda estıdık.
AUYLDAǦY AQYNDARDYŊ ALYMY
«El ışı – öner kenışı» dep jatamyz. Kentau Nazarbektıŋ ūstazy, körnektı kompozitor Temırjan Bazarbaevtyŋ «Auylym» atty klassikaǧa ainalǧan ännıŋ sözın Şyǧys Qazaqstan öŋırınde qoŋyr tırlık keşıp jatqan aqyn Jabaiyl Beisenov jazǧanyn bıreu bıler, bıreu bılmes. Kentau Nazarbek būl aqynnyŋ öleŋderın de änderıne azyq ettı. Sonyŋ bırı – «Qazaq elım – baitaǧym» änı boldy.
Sen menı ızde, aiaulym,
Şūǧyladan barlyq tün qaşqan.
Sen menı ızde, aiaulym,
Köktemderden barlyq gül basqan…
Astanalyq filarmoniia solisı Perizat Tūrarova Kentau Nazarbektıŋ «Menı ızde» änın oryndaidy dep habarlanǧanda esımızge otyz jasynda qyrşyn ketken aqyn Tölegen Aibergenovtıŋ joǧarydaǧy öleŋ joldary tüstı. Şyǧys elıŋdegı aqyn Aijaryq Abylqasymov Tölegen aqynnyŋ şyǧarmaşylyǧyn qatty baǧalaidy degendı estıgen edık, keşte aitylǧan än mätınınıŋ avtory osy Aijaryq aǧa bolyp şyqty.
Oralym, şyqtyŋ aldymnan,
Oralym menıŋ, Oralym!
Qol sozyp qyzyl vagonnan,
Üstıŋnen ötıp baramyn…
Arqada tuyp, Aq Jaiyq öŋırınde jetılgen dauylpaz aqyn Qasym Amanjolovtyŋ osyndai öleŋ joldary bar. Aitys pen jazba poeziiany qatar alyp jürgen aqyn Äsem Erejeqyzynyŋ öleŋıne jazylǧan «Qazaǧymnyŋ Oraly» änı Qasymnyŋ jaŋǧyryǧyndai estıldı. Būl ändı keşte oraldyq duet Darhan Qūlbabaev pen Aiym Şekeeva saldy.
Keş tızgını qos aqyn – Qalqaman Sarin men Äsem Erejeqyzynyŋ qolynda boldy. Konserttı jürgızgen olar keş iesınıŋ de, körermennıŋ de köŋılınen şyǧa bıldı.
ŪLTTY ŪLYQTAITYN ŪL
Kentau Nazarbek än ǧana emes, küi de şyǧarady eken. Küişı Aibek Bekbosynnyŋ oryndauynda onyŋ «Keruen ǧūmyr» küiın tyŋdadyq. Keibır änderdıŋ sözın özı jazatyn kompozitordyŋ osy keşke atau bergen «Qazaǧym, jasa mäŋgılık» änıŋ änşı Qazybek Ädıkei salǧanda körermennıŋ ruhy köterılıp qaldy.
Än mätınıŋ dalamyzdyŋ ūlylyǧynan, keşegı Ǧūndar men Saqtardan tarqata bastaǧan avtor eldıgımızdı asqaqtatqan aqyndardyŋ, jyraulardyŋ, handardyŋ, bilerdıŋ, äl-Farabi syndy ǧalymdardyŋ, Mūstafa Şoqai men Jūmabek Täşenov siiaqty qairatkerlerdıŋ, Şämşı men Nūrǧisa syndy ūly kompozitorlardyŋ, ǧaryş keŋıstıgın baǧyndyrǧan üş ǧaryşkerımızdıŋ, Qairat Rysqūlbekovtei Jeltoqsan köterılısınıŋ qaharmandaryn, Olimpiadada kök tuymyzdy jelbıretken marqūm Bekzat Sattarhanovtyŋ attaryn şyǧarmasyna qosyp, qazaqtyŋ ūlylyǧyn paş ettı. Mūny än emes, däuırlerden syr şertken dastan dep qabyldadyq.
Astana qalasy Mädeniet, mūraǧattar jäne qūjattama basqarmasynyŋ qoldauymen ötken osy keş kompozitordyŋ täuelsızdık kezeŋınde, iaǧni 25 jylda şyǧarmaşylyǧy qalai örbıgenın körsettı. Kentau Nazarbektıŋ talantyn qūlynynan tanyǧan körnektı kompozitor Temırjan Bazarbaev onyŋ qanatyn qataitty. Qoǧam jäne memleket qairatkerı Myrzatai Joldasbekov kompozitor önerınıŋ ärı qarai örısteuıne jol aşty.
«Astanaǧa köşıp kelgenıme 4 jyldyŋ kölemı boldy. Elordaǧa bır adamdardy aŋsap keldım. Olardyŋ bırı – Äşırbek Syǧai bolsa, ekınşısı – Myrzatai Joldasbekov. Qazır menı biıkterge osy Myrzatai aǧam jetelep keledı. Būl keştıŋ ötuıne de bırden-bır sebepker Myrzatai aǧa» degen kompozitor keşıne atsalysqan barşaǧa alǧysyn jetkızıp, soŋynda jürekjardy jyryn oqyp berdı.
Amanǧali QALJANOV
