Köpbalaly otbasylar: Baspanaly boluǧa qandai mümkındık bar?

Nūr-Sūltan qalasynyŋ äkımı Baqyt Sūltanov köpbalaly analarmen kezdestı. Sonymen qatar jiynǧa Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrı Berdıbek Saparbaev pen Bılım jäne ǧylym vise-ministrı Bibıgül Asylova, Densaulyq saqtau vise-ministrı Oljas Äbışev, İndustriia jäne infraqūrylymdyq damu ministrlıgı Qūrylys jäne tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyq ısterı komitetınıŋ töraǧasy Marhabat Jaiymbetov qatysty.

Özınıŋ baiandamasynda elordalyq köpbalaly analardy qoldauǧa arnalǧan 13 äleumettık şara turaly keŋınen aitqan qala basşysy şahardyŋ şetkı aimaqtarynyŋ jaǧdaiyna da toqtalyp öttı.
– Elımızdegı 3 ırı megapolistıŋ şetkı aimaqtaryn abattandyru boiynşa respublikalyq biudjetten qarjy qarastyrylady. Būl tūrǧyda elordanyŋ şetkı aimaqtaryn abattandyruǧa respublikalyq biudjetten qosymşa 7,5 milliard teŋge bölınıp otyr. Osy qarjyǧa 4 audanda 4 sport keşenı men mektepter salynyp, joldar jöndeletın bolady. Jalpy, atalǧan baǧdarlama boiynşa 130 myŋǧa juyq adam äleumettık kömekpen qamtylady, – dedı ol.
Öz kezegınde ministr Berdıbek Saparbaev bılım, densaulyq, mädeniet jäne sport, äleumettık sala mamandarynyŋ jalaqysy 15 paiyzdan 30 paiyzǧa deiın artatynyn jetkızdı.
– Atauly äleumettık kömek jaŋa formatta tölenetın bolady. Atap aitqanda, būryn künkörıs deŋgeiındegı jalaqynyŋ 50 paiyzy tölense, 1 säuırden bastap ol 70 paiyzǧa köterıledı. Mysaly, būǧan de­iın özge öŋırdegıler üşın atauly äleumettık kömek kölemı 14849 teŋge bolsa, endı ol 20789 teŋgege ūlǧaiady. Al elordalyqtar üşın 15499 teŋgeden 21698 teŋgege köbeiedı. Sebebı basqa aimaqtarmen salystyrǧanda astanalyqtardyŋ tabysy joǧary. Osy kömekpen 830 myŋǧa juyq qazaqstandyqty qamtu josparda bar. Sonyŋ ışınde elordalyqtar sany 6699-ǧa jetedı dep közdelude. Al 18 jasqa deiıngı är balaǧa tölenetın järdemaqy 4834 teŋgeden 20789 teŋgege artady. Eger balalardyŋ bırı student bolsa, ol 23 jasqa deiın osyndai järdemaqyny aluǧa qūqyǧy bar, – dedı Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrı.

Al Marhabat Jaiymbetov köpbalaly otbasylardyŋ baspanaly boluǧa qandai mümkındıkterı bar ekenın egjei-tegjeilı tüsındırdı. Onyŋ aituynşa, 7 jyl ışınde qazynadan 350 mlrd teŋge qarjy bölınıp, elımız boiynşa 42 myŋ, al bas qalada 4107 päter salynady dep josparlanuda.
Jiyn barysynda köpbalaly analar spikerlerge baspana mäselesı men tūrǧyn üige kezekke tūru jäne balabaqşaǧa qatysty saualdaryn qoidy. Alty ba­lanyŋ anasy Aisūlu Eşenhan üiınıŋ ja­nyndaǧy memlekettık balabaqşada oryn bolmaǧandyqtan, qalanyŋ ekınşı jaǧyna joldama berılgenın, alaida alysqa aparu oǧan tiımsız ekenın aityp, şahar basşysynan osy mäselenı bır­jaqty etuın sūrady.
– Balabaqşalarǧa joldama tūrǧylyqty mekenjaiy boiynşa berıluı tiıs. Būl tek ata-analar men balalar üşın ǧana emes, qalaǧa da tiımdı. Öitkenı taŋǧy jäne keşkı uaqyttarda ata-analardyŋ qalanyŋ bır jaǧynan ekınşı şetıne aǧyluy – kölıktık infraqūrylymǧa ülken jükteme. Al eger jeke kölıgı bolsa, onda ol keptelıs tudyrady. Sondyqtan balabaqşalarǧa berıletın oryn sait arqyly tūrǧylyqty jer boiynşa bölınetın bolady, – dedı qala äkımı.

Öz kezegınde «Altyn alqa» iegerı Ziia Seiıtova otbasyndaǧy 9 adamnyŋ 40 şarşy metr bolatyn bır bölmelı päterdı panalap jatqandaryn aita kelıp, «memlekettık baǧdarlamalardyŋ ışınde baspanany keŋeitudıŋ qandai da bır tetıgı bar ma?» dep sūrady. Būl saualǧa komitet töraǧasy Marhabat Jaiymbetov bylai dep jauap berdı:
– Jalpy, memlekettık baǧdarlama bo­iynşa tūrǧyndar baspanamen tek bır-aq ret qamtylady. Ekınşı ret ondai mümkındık bolmaidy. Bıraq köpbalaly, tolyq emes, mügedek balasy bar otbasylarǧa «Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankı» arqyly 2 paiyzdyq üstemeaqymen jeŋıldetılgen nesie berıledı. Osy baǧdarlamaǧa säikes, 3 jyldyŋ ışınde 150 mlrd teŋge qarjy bölınıp, 56 myŋ päter paidalanuǧa berıledı degen josparymyz bar. Nesie 19 jylǧa qarastyrylady. Sız qazırgı päterıŋızdı satyp, 10 paiyz alǧaşqy jarnany qūiyp, osy nesie arqyly keŋırek päter aluyŋyzǧa mümkındıgıŋız bar. Eger 12 million teŋgenıŋ nesiesın alsaŋyz, 88000 teŋge tabysyŋyz boluy şart. Alǧaşqy 8 jylda aiyna 63200 teŋge, qalǧan 11 jylda 44621 teŋgeden töleitın bolasyz.
Sondai-aq jiynǧa qatysqan bırqatar köpbalaly ana basqa da jeke mäselelerı boiynşa qala basşysynyŋ qabyldauyna jazyldy. Jiyn soŋynda elordalyq köpbalaly analardyŋ atynan söz alǧan Botagöz Şynyqūlova betpe-bet jüzdesıp otyrǧan spikerler arqyly elımızdıŋ barlyq öŋırındegı atqaruşy bilıkke sälem joldady.
– Keibır oblysta auyzsu men elektr jaryǧy joq eldı mekender bar körınedı. Ol jaqtarda jaǧdai dūrys bolmaǧan soŋ, öŋırlerdıŋ jūrtşylyǧy bas qalaǧa aǧylady. Būdan keiın osyndaǧy mäsele de arta tüspese, kemımeidı. Eger elımızdegı barlyq öŋırdıŋ jaǧdaiy jaqsy bolsa, köpşılık alystan at arytyp, elordaǧa būlai qauyrt köşıp kelmes edı, – dedı ol.
Mūndaǧy köterılgen mäseleler boiynşa jüielı jūmys jürgızıletının tılge tiek etken Berdıbek Saparbaev aimaqtardaǧy tüiını şeşılmegen tüitkılder jaily oblys basşylyqtaryna mındettı türde aitylatynyn jetkızdı.