Jan baǧu üşın jaima bazarlardy jaǧalap, köşelerdıŋ qaltarys-būltarysynda tūryp, jabaiy saudadan näpaqa tabatyndar joq emes. Bıraq qalai bolsa solai jairap jatatyn tauarlardyŋ qala siqyn qaşyratyny belgılı. Sanitarlyq tazalyq saqtalmaityn oryndardan iıstenıp, būzylyp ketken taǧamdardy alsaŋyz, onyŋ auru tudyrmasyna kım kepıl? Osyndai jaima bazarşylardyŋ jolyn kesıp, tūtynuşylarǧa sapaly qyzmet körsetu üşın «Köşe saudasyna arnalǧan 1000 oryn» jobasy jüzege asyryluda.
630 pavilon qyzmet körsetude
2016 jyldan berı qolǧa alynǧan joba boiynşa bügınde qaladaǧy 630 oryn jeke käsıpkerlerge jalǧa berılıptı. Pavilondardyŋ 228-ı kökönıs pen jemıs-jidek satatyn oryn bolsa, qalǧan 208-ı fast-fud, 75-ı azyq-tülık, 50-ı gül, 11-ı gazet-jurnal, 2-euı kädesyi saudasyn döŋgeletude. Sonymen qatar, bıren-saran aiaq kiım jöndeu, tūrmystyq qyzmet körsetu siiaqty düŋgırşekter taǧy bar. Osy jobanyŋ arqasynda qala qazynasyna 1,1 mlrd teŋge investisiia qūiylǧan.
«Astana» äleumettık-käsıpkerlık korporasiiasy «Köşe saudasyna arnalǧan 1000 oryn» jobasynyŋ jetekşısı Säken Ädılbekovtıŋ sözınşe, bır jylǧa jalǧa berıletın jerdıŋ şarşy metrı 20 myŋ teŋgeden bastalady. Eger jerdıŋ kölemı 20-30 şarşy metr bolsa, onda jalǧa aluşy şarşy metrıne 16 myŋ teŋge töleidı eken. Jalpy, jalǧa berıletın jerdıŋ eŋ kölemdısı – 50 şarşy metr, al ūzaq merzımı – 7 jyl. Saudager pavilon ainalasyndaǧy 5 metr jerdıŋ tazalyǧyn öz mındetıne alady. Sonymen qatar, olarǧa qoiylatyn taǧy bır talap – pavilondar, kelısımşartta körsetılgendei, aǧaş iaki temır materialdarmen tūrǧyzyluy tiıs jäne ornynan qozǧauǧa yŋǧaily boluy şart. Öitkenı ol memlekettıŋ jerı bolǧandyqtan, onda kez kelgen uaqytta jerasty kärız jüiesın nemese kabelderdı auystyru siiaqty jūmystar jürgızıluı mümkın.
Jer konkurs, auksion arqyly berıledı
Biznes bastauǧa niettı kez kelgen qala tūrǧyny atalmyş joba boiynşa jūmys ısteuge qūqyly. Ol üşın eŋ aldymen jeke käsıpker nemese zaŋdy tūlǧa retınde tırkeluı tiıs. Onymen qosa, bankten esep-şot aşuy qajet. Odan keiın jeke kuälıgı men Salyq komitetınen qaryzynyŋ bar-joǧy turaly anyqtama sūralady. Osy jäne özge de tiıstı qūjatty tapsyrǧan soŋ käsıpker özıne yŋǧaily jerdı aluyna mümkındıgı bar. Bıraq ol jerge basqa da ümıtkerler köz tıkse, käsıpkerler arasynda konkurs ötkızıledı. Konkurstyŋ nüktesın qoiatyn komissiia müşelerı – audandyq äkımdık qyzmetkerlerı men qalalyq mäslihat deputattary jäne «Atameken» ŪK» AQ käsıpkerler palatasynyŋ ökılderı. Olar eŋ aldymen ümıtkerdıŋ memleket aldyndaǧy qaryzynyŋ bar-joqtyǧyna basa män beretın körınedı. Eger konkursqa qatysuşynyŋ 1 teŋge qaryzy bolsa, basqalarǧa jol berıp aluy äbden mümkın. Sonymen qatar, komissiia ümıtkerlerdıŋ qūjattaryna, ondaǧy ūsynylǧan qyzmet türınıŋ bastaǧaly otyrǧan jūmysyna säikes keluın mūqiiat qaraidy. Al belgılı bır orynǧa ümıttı käsıpkerler sany 4-euden assa, onda ol jer auksionǧa şyǧarylady.
– 20 käsıpker bır jerdı aluǧa niet bıldırse, komissiianyŋ şeşım qabyldauy qiyn. Al auksion arqyly ülestırıletın oryndar käsıpkerlerdıŋ sol jerden qanşa tabys tabudy josparlap otyrǧanyna bailanysty bolady, – deidı joba jetekşısı.
Mysaly, auksionǧa qoiylǧan orynnan käsıpkerlerdıŋ bırı aiyna 500 myŋ teŋge tabys tabudy közdese, endı bırınıŋ jospary 3 million teŋge boluy mümkın. Demek, sol jerdı jalǧa aluǧa ekınşısınıŋ mümkındıgı köp degen söz. Sonymen qatar, jobanyŋ erejesıne säikes, käsıbın bastauǧa niettıler 50 AEK kölemındegı kepıldık jarnany tölegenın rastaityn bank belgısı qoiylǧan tölem qūjatyn konkursqa qatysu üşın basqa qūjattarmen bırge ötkızedı. Eger konkurstan ötpei qalǧan jaǧdaida, qarjy iesıne qaitarylady.
Jaŋa jobanyŋ äleuetı zor
Aldaǧy uaqytta qūjat tapsyru, konkurs, auksion jüielerınıŋ barlyǧy elektrondy türde jüzege asyrylmaq. Qazırgı uaqytta «Köşe saudasyndaǧy 1000 oryn» jobasynyŋ elektrondy platformasy, iaǧni blokchein jüiesınıŋ jobasy äzırlenıp jatyr eken. Eger būl jüie sätımen jüzege assa, onyŋ käsıpkerler üşın öte tiımdı ekenın aitady mamandar. Mysaly, ümıtkerler būrynǧydai tek taŋnan keşke deiın ǧana emes, täulık boiy qūjat tapsyruǧa mümkındıkterı bolmaq.
– Densaulyǧyna, otbasynyŋ qauıpsızdıgıne ärkım özı jauapty. Sondyqtan kez kelgen adam tūtynatyn dünielerınıŋ sapaly bolǧanyn qalaidy. Būl tūrǧyda «Köşe saudasyna arnalǧan 1000 oryn» jobasynyŋ paidaly jaqtary öte köp. Atap aitsaq, qala köşelerınde tärtıp ornady. Bäsekelestık küşeiıp, zaŋdy türde sauda jürgızetın käsıpkerler sany artty. Kelısımşart negızınde sanitarlyq talap ta qataŋ saqtalady. Mysaly, balmūzdaq satatyndar arnaiy qolǧap kiıp, normaǧa sai toŋazytqyştar qoiady. Sonymen qatar, aldaǧy uaqytta mobildık qosymşanyŋ kömegımen pavilondardaǧy QR kodtar arqyly qyzmet körsetuşı käsıpker turaly barlyq aqparatty aluǧa bolady, – deidı Säken Ädılbekov.
Onyŋ aituynşa, būrynnan zaŋdy türde käsıbın döŋgeletıp jürgen biznesmender erejege säikes, «Köşe saudasyna arnalǧan 1000 oryn» jobasy boiynşa ülestırıletın oryndardy konkurs pen auksionǧa qatyspai-aq bırden kelısımşartqa otyruǧa mümkındıkterı bar. Toqsan auyz sözdıŋ tobyqtai tüiını – «jabaiy saudany tastaimyn, zaŋdy biznes bastaimyn» deseŋız, osy jobaǧa jügıngen jön.
