Bügınde elordadan syrtqaryraq ornalasqan tūrǧyn alaptardy damytuǧa erekşe nazar audarylyp keledı. Jalpy aumaǧy 154,71 şarşy metr jerdı alyp jatqan Almaty audany halqynyŋ sany bügınde 322 myŋǧa juyqtady.
Qazırgı kezdegı eŋ özektı mäselelerdıŋ bırı – şetkı aimaqtardy gazdandyru. Būl baǧytta atqarylyp jatqan jūmystar jeterlık. Atap aitsaq, «Jeleznodorojnyi» tūrǧyn alabynda barlyǧy 633 abonent bar, onyŋ ışınde 278 üi gazǧa qosylǧan jäne tūrǧyndar qosymşa 445 ötınım bergen. «Promyşlennyi» tūrǧyn alabynda 985 abonent bolsa, onyŋ 361-ı gazǧa qosylǧan, al 575 tūrǧynnyŋ ötınımı qarastyryluda. Oŋtüstık-şyǧys şaǧyn audanynyŋ oŋ jaǧyndaǧy abonentterdıŋ jalpy sany – 1955, onyŋ 808-ı gaz jüiesıne qosylǧan. Şaǧyn audannyŋ sol jaǧynda tūratyn abonentterdıŋ jalpy sany 1505 bolsa, onyŋ 609-y gazǧa qosylǧan. Jalpy, şaǧyn audannyŋ barlyq tūrǧyndary gazben jabdyqtauǧa rūqsat aldy.
Bügıngı künı «İnternasionalnyi» tūrǧyn alabynda 1084 jeke üige gaz tartylyp, 364 abonent kögıldır otynǧa qosyldy, tūrǧyndardan 632-ınen ötınım tüsıp, 419 adamǧa tehnikalyq şart berıldı.
«Michurin» eldı mekenınde tūrǧyn üilerdıŋ 100%-y gazben qamtamasyz etıldı, 91 abonent gazǧa qosyldy, tūrǧyndardan 122 ötınım tüsıp, 90 tehnikalyq şart berıldı. Küigenjarlyqtar da tolyqtai gazdandyryldy.
Jalpy, elordany gazdandyru qaladaǧy ekologiialyq jaǧdaidy edäuır jaqsartady, öitkenı endı jeke sektor üilerdı kömırmen jylytudy toqtatady. Būl rette qala bilıgı üilerdı gazǧa qosudy jeŋıldetu üşın bırqatar şaralar qabyldady. Bırınşı, gazǧa qosylu üşın qajettı qūjattar tızımı qysqartyldy, halyqtyŋ mūqtaj sanattaryna bölınetın soma ekı ese ūlǧaidy, eseptegışter, iaǧni gazdy esepke alu qūraldary tūrǧyndarǧa tegın taratyluda. Paiyzsyz nesieleu baǧdarlamasy qoldanylyp jatyr. Sondai-aq Almaty audanynyŋ äkımdıgı kün saiyn tūrǧyndarmen üilerdı gazǧa qosu mümkındıkterı turaly aqparattyq-ügıt jūmystaryn jürgızudı jalǧastyruda.
Tūrǧyn audandarda nöserlı kärız mäselesı de oŋ şeşılude. Kürdelı qūrylys jürgızılıp jatqan Oŋtüstık-şyǧystaǧy segız köşe boiynşa joldardyŋ qūramynda barlyq injenerlık jelıler: sumen jabdyqtau, tūrmystyq, nöserlı kärız mäselesı qarastyrylǧan.
«Jeleznodorojnyi» tūrǧyn alabynda Ekıbastūz köşesı boiyndaǧy joldardy salu şeŋberınde ūzyndyǧy 930 m nöserlı kärız jelılerın jailastyru jürgızılıp jatyr. Sondai-aq 2022 jyly «İnternasionalnyi» tūrǧyn alabynda injenerlık jelılerdı, atap aitsaq, şaruaşylyq-tūrmystyq kärızderdı, nöser-su qūbyryn töseumen Armandastar köşesınıŋ (720 m) kürdelı qūrylysy boiynşa jūmystar jürgızıldı. 135-köşede kärız sorǧy stansiialaryn montajdau jūmystary aiaqtaldy. Kökjide tūiyq köşesınde (420 m) asfalttyŋ tömengı qabatyn töseu jūmystary jürgızılıp, injenerlık jelıler tartyldy. Mereke köşesı men Ūlan tūiyǧynda injenerlık jelılerdı jabdyqtau jūmystary ışınara bastaldy. Bıraq jaiau jürgınşıler jolyn salu, kögaldandyru men jaryqtandyru jäne asfalt töseu jūmystary 2023 jylǧa josparlanyp otyr.
Egındı tūiyq köşesınde joldy jöndeu jäne nöser kärızınıŋ qūbyrlary men jaŋbyr qabyldaityn qūdyqtary, şaruaşylyq-tūrmystyq kärız jelılerı men kärız sorǧy stansiialaryn jailastyru jürgızılude. Jelılerdı tolyqqandy ıske qosu üşın 135-köşe men özen alleiasyndaǧy tösemdı aiaqtau qajet. Būl jūmystardy qaraşa aiynyŋ soŋyna deiın bıtıru josparlanyp otyr.
«Küigenjar», «İnternasionalnyi» jäne «Michurin» eldı mekenı tūrǧyndaryn tolǧandyratyn mäsele köp. Äsırese, būl jerlerde elektrmen jabdyqtau, sumen jabdyqtau jelılerı sonau 1960 jyldary salynǧandyqtan, äbden tozǧan.
«İnternasionalnyi» tūrǧyn alabynda 2021 jyly segız köşe boiynşa, naqtyraq aitsaq, Jaǧajai, Köksai, Mereke, Armandastar, Aralqūm, Altyndala, Nūrlyjol, Qūrylysşylar köşesınde 9 şaqyrym sym auystyrylyp, 2 apattyq qosqyş ornatyldy. «Michurin» tūrǧyn alabynda 26 tolyq transformatorlyq qosalqy stansiia (TQS), 13,2 şaqyrym kabel ornalasqan. Biyl ūzyndyǧy 1,57 şaqyrym jalaŋaş symdy auystyra otyryp, üş TQS-ge kürdelı jöndeu jäne tehnikalyq qyzmet körsetu jürgızıldı, sondai-aq bes TQS jäne bır qosqyş montajdaldy. «Küigenjar»-da investisiialyq baǧdarlama boiynşa 2023 jylǧa tolyq transformatorlyq qosalqy stansiia men jalaŋaş symdy özın-özı qamtamasyz etetın oqşaulanǧan symǧa auystyru jūmystary josparlanyp otyr.
Audan aumaǧynda ornalasqan tūrǧyn alaptardaǧy joldardyŋ jaǧdaiyna toqtalar bolsaq, būl rette, ärine, elordalyq kölık infraqūrylymyn damytuǧa erekşe nazar audarylyp keledı. 2021 jyly äl-Farabi daŋǧylynyŋ jürıs bölıgın keŋeitu şeŋberınde jol qozǧalysy qauıpsızdıgın qamtamasyz etu üşın Qoşqarbaev daŋǧyly men äl-Farabi daŋǧylynyŋ qiylysynda ornalasqan jol airyǧynan İmanaq köşesıne deiıngı uchaskede jalpy ūzyndyǧy 781 m temırjol joldaryn keŋeitu boiynşa jūmystar jürgızıldı. Iаǧni, ekı jolaqty enı 7 m jolymyz enı 14 m tört jolaqty jolǧa ainaldy.
Sondai-aq biyl 399 qoldanystaǧy JKU şamdaryn jaryqdiodty şamdarǧa auystyru boiynşa jūmys jürgızıldı. 40 «Sergek» kamerasyn ornatu qajet. Būl mäsele Sifrlandyru jäne memlekettık qyzmetter basqarmasymen bırlesıp pysyqtaluda. Qazır Oŋtüstık-şyǧys şaǧyn audanynda 22 köşenı jöndeu jūmystary jürgızılude. Audan aumaǧyndaǧy Balqantau, Qordai köşelerınde, Qoşqarbaev daŋǧylyndaǧy köpırde, Sartau tūiyǧynda jöndeu jūmystary aiaqtaldy.
Audan aumaǧyn abattandyru – jol qūrylysynyŋ ajyramas bölıgı. Joldar men trotuarlardy asfalttau, joldardy jöndeu, nöser kärızın ornatu, balalar men sport alaŋdaryn salu jäne t.b. jūmystar jyl boiy jalǧasa beredı. Sonymen bırge ekologiiany jaqsartu jäne qala tūrǧyndary üşın jaily demalys oryndaryn qūru maqsatynda auqymdy kögaldandyru jūmystary da jalǧasuda.
Soŋǧy kezde qalada jaŋa jasyl aimaqtar men adamdar köp jinalatyn demalys oryndary, naqtyraq aitsaq, qoǧamdyq keŋıstıkter köptep paida boldy. Jazǧy kezeŋde 1000-nan astam aǧaş, aitap aitsaq, terek, üieŋkı, alma, qaraǧaş otyrǧyzyldy. Mäselen, biyl «İnternasionalnyi» tūrǧyn alabynda – 400, «Michurin» eldı mekenınde – 380 jäne «Küigenjarda» 220 köşet egıldı.
Tūrǧyn alaptardyŋ sanitarlyq jaǧdaiyna da nazar audarylyp keledı. Küzgı ekologiialyq ailyq barysynda «Otau» şaǧyn audanynda 300 aǧaş, al «Jeleznodorojnyi» tūrǧyn alabynda 200 aǧaş otyrǧyzyldy.
Aǧymdaǧy jyly Oŋtüstık-şyǧys şaǧyn audanynda üş qoǧamdyq keŋıstık abattandyryldy. «Halyq qatysatyn biudjet» jobasy nätijesınde Qobylandy batyr köşesınde şaǧyn säulet nysandary, balalar oiyn jäne sport alaŋdary, sondai-aq demalys aimaqtary ornatylyp, skver ornatyldy.
Osy jyly «İnternasionalnyi» tūrǧyn alabynda atalmyş joba aiasynda Sütkent, 30, 30/1 köşelerındegı ekı aula abattandyryldy, jaiau jürgınşıler joly auystyrylyp, 80-nen astam aǧaş pen kögal otyrǧyzyldy, balalar şaǧyn arhitekturalyq formalary, futbol alaŋy ornatyldy.
