Küldırıp otyryp oilantady

Jastar jyly aiasynda Astana qalasynyŋ Komediia teatrynda fransuz dramaturgı Mark Kamolettidıŋ  «Merekelık meniu» komediiasynyŋ premerasy bolyp öttı. Pesany qazaqşaǧa audarǧan – Läzzat Alpysbaeva. Qoiuşy-rejisser – Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Sailau Qamiev.

Rejisser spektakldıŋ tempo-ritmın joǧary etıp, jastarǧa tän zamanaui tūrǧyda qabyldauǧa jeŋıl, köŋıldı ärı kütpegen oqiǧalarǧa ūşyraityn jaǧdailardy molynan qosyp qyzyqty qoiǧan. Ol bügıngı kün jastarynyŋ talǧamyna sai sahnada akterlerge şyǧarmaşylyq erkındık berıp, özındık önerlerın jan-jaqty paş etkızgendıgı körınıp tūr.
Komediiadaǧy basty tragediialyq ideiany – köptegen äielderdıŋ küieuınıŋ, küieuı äielderınıŋ közderıne şöp salu mäselesın körsete aldy. Sonyŋ kesırınen talai otbasylar ajyrasyp, bır-bırıne qol jūmsap, soŋy ölımmen aiaqtalyp jatqany jasyryn emes. Būl – balalar men ata-analarǧa da ülken qaiǧy. Osyndai jaǧdaiǧa jetkızbei, näpsıqūmar­lyq­tan boidy alşaq ūs­taǧan dūrys degendı meŋzeidı. Spektakl bügıngı künı osy ideiasymen qūndy ärı jiyr­masynşy ǧasyrda jazylsa da, özektı taqyryp bolyp qala bererı aqiqat.
Bernard (Äli Bidahmet) pen Jaklin (Aqbota Mäkejanova) bazarǧa ketkende üige aspaz agenttıgınen aspaz äiel Siuzetta (Aişa Aǧymbai) keledı. Osy jerde «jaǧdai komediiasy» oryn alady.
Siuzetta – bırbetkei, eşnärseden ūialmaityn, aqşa üşın aryn satuǧa da daiar keiıpkerdı somdap şyqty. Ökınışke qarai, osyndai keiıpkerler ömırde de köptep kezdesedı.
Siuzanna – fakturasy men boiy özıne tura kelgen tūrysy, erkelıgı, jürısı naǧyz erketotailardyŋ kel­betın sipattai aldy. Ber­nardty Jaklinnen qyz­­ǧanatyn, qyzǧanşaq äiel beinesın somdaidy. Qa­zaq­şa sözderınıŋ soŋyn fran­suz tılınıŋ aksentımen söileuı oŋdy şeşım tap­qan.
Djordj – (Baǧlan İman­ǧazinov) Siuzettanyŋ kü­ieuı, zamanaui baikerlerşe kiıngen, jürıs tūrysy şiraq. Djordj Bernardtyŋ üiınen öz äie­lın äketuge keledı. Üige kıre sala bırden barlyǧyn «qyryp-joiuy» aqtalmai jatady. Negızı, ol sözdıŋ baiybyna baryp, barlyǧyn tüsıngennen keiın baryp aşulanǧanyn körgımız keldı.
Qonaqtarmen bilep tū­ryp söileskenı özıne jaqsy jarasady. Bıraq bır äreketın qaitalamai, özın basqaşa qyrynan körsetse degen oiymyz bar. Oinaiyn dep jatqan äreketterın aldyn ala daiyndap alǧanyn körsetıp qalady. «Aşyna» degen sözdı estıgen Djordjdyŋ ūstamasy paida bolyp, janyndaǧy adamdardy qylqyndyra jöneledı. Bärın qorqytyp, aşsa alaqanynda, jūmsa jūdyryǧynda ūstaidy. Äsırese onyŋ aspazşynyŋ kiımın kiıp, barlyq keiıpkerlerdı «käuäp» tärızdı jerde ainaldyryp, jertölenıŋ qaqpaǧyn aşyp buyn şyǧaryp, dämdeuışterdı beinelı türde akterlerge şaşatyn sahnalaryn rejisser ūtymdy qoldanǧan. Djordj üidegı adamdardyŋ jasap jürgen äreketterıne jazalauyn beinelı türde äspettep körsettı.
Jalpy, spektaklde jas akterler jaŋadan ülken sahnaǧa aiaq basqandyqtan körermendı küldırtuımız kerek dep oilap, tez oinap şyqqysy keledı. Ärbır ke­iıpkerdıŋ mınezderıne türlı boiau qosu arqyly baiyta tüsıp, syrtqy jürıs-tūrys­taryn spektakldıŋ soŋyna deiın saqtap qalǧany abzal. «Köş jüre tüzeledı» degendei, akterler ülken sahnaǧa maşyqtanyp, kö­rermenderdıŋ közaiymyna ainalatynyna senımımız mol.

Nartai ESKENDIROV,
Qazaq ūlttyq öner universitetınıŋ
dosentı, teatrtanuşy, PhD doktory